Kur’an-ı Kerim; aziz ve hekim Allah’ın, aziz ve alîm Allah’ın, diri ve yarattıklarını tedbîr eden Allah’ın, rahman ve rahim Allah’ın, âlemlerin rabbi Allah’ın, yüce öğretici ve övgü sahibi hakîm Allah’ın katından Hatem’ül Enbiyanın (s.a.a) kalbine ve oradan da mümin ve muvahhitlerin kalplerine nazil olmuştur ki insanların ruhlarını izzet, hikmet, hayat, rahmet... ile yoğursun.

Şanı yüce Allah’ın bu hususta buyurduğu bazı ayetleri buraya aktarıyoruz:
“Hâ mîm. Bu kitap, üstün ve hikmet sahibi Allah tarafından indirilmiştir.”[1]
“Hâ mîm. Bu kitap, üstün ve her şeyi bilen Allah tarafından indirilmiştir.”[2]
“Elif lâm mîm. Öyle bir Allah'tır ki yoktur ondan başka tapacak; diridir, daimî olarak mahlûkatının işlerini tedbîr ve her şeyi tasarruf eder. Kitabı, sana gerçek ve ellerinde bulunanı gerçekleyici olarak indirdi, Tevrat ve İncil'i de indirdi.” [3]
“Hâ mîm. Rahman ve rahîmden indirilmiştir.” [4]
“Şüphe yok ki bu, pek güzel ve üstün Kur’ân'dır. Saklanmış bir kitapta. Ona, temiz olanlardan başkaları dokunamaz. Alemlerin Rabbinden indirilmiştir.” [5]
“Oku Rabbinin adıyla ki bütün mahlûkatı yarattı. İnsanı da bir parça kan pıhtısından var etti. Oku ve Rabbin, pek büyük bir kerem sâhibidir. Öyle bir Rab ki kalemle öğretmiştir. İnsana bilmediğini belletmiştir.” [6]
“Kur’an, kendisine tebliğ edildikten sonra kâfir olanlar (bize gizli değillerdir); ve şüphe yok ki bu Kur’an, eşsiz ve üstün bir kitaptır ki. Ne önceden onun hükümlerini iptal eden bir kitap gelmiştir, ne de ondan sonra gelir ve bâtıl, ona zarar veremez; hüküm ve hikmet sâhibinden, hamde lâyık mabut tarafından indirilmiştir.” [7]
Vahyi alanın yüceliği olmaksızın Kur’an’ın nazil olması olanak dışıdır. Gerçekte bahsi edilen bu nazil oluş ve yücelik, aynı hakikatten ibarettir ve bu hakikatin, vahyi alan kimseye isnat edilmesi şu anlama gelir: Vahyi alan kimse, ruhsal yüceliği ile vahyi almıştır.
Aynı hakikatin, konuşana (vahyi nazil edene) nispet verilmesi ise şu manaya gelir: Konuşan, vahyi nazil etmekle onu, vahiy alıcısına ulaştırdı.
Kur’an-ı Kerim şöyle buyurmaktadır:
“Ve şüphe yok ki sen, Kur’an’ı, hüküm ve hikmet sâhibinin, her şeyi bilenin katından almadasın.” [8]
Nazil olma, tecafi ve tecelli olmak üzere ikiye ayrılır:
Tecafi kapsamında nazil olan şey, nazil olduktan sonra inişin başlangıcı olan yerde mevcut değildir artık ve inmiş olduğu yerde varlığını korumaktadır. Mesela yağmurun gökyüzünden inmesi, tecafi türündendir ve yağdıktan sonra da yağışın başlangıç noktası olan gökyüzünde mevcut değildir ve yeryüzüne inmiştir artık.
Tecelli türünden nazil olan şey ise, nazil olan şeyin hakikat ve aslının ilk kaynağında var olmakla birlikte şuasının tecelli ve zuhur etmesidir. Bir konuşanın söylediği söz veya bir konuşmacının yaptığı konuşma, bu türdendir. Bu söz veya konuşmanın aslı, insanın canında mevcut olmakla birlikte, bir şuası da söz şeklinde ortaya çıkar. Kur’an-ı Kerim’in nazil olması da tecelli türündendir.
İmam Ali (a.s) şöyle buyurmaktadır:
“Münezzeh olan Allah, kendi kitabında, onlara tecelli etti; onlar, O’nu görmeksizin.” [9]
Bu bağlamdaki bir diğer buyruk şöyledir:
“Şüphesiz ki Allah, kendi kitabında, yarattıklarına tecelli etti; ancak onlar, O’nu görmezler.” [10]
Kur’an-ı Kerim iki defa nazil olmuştur; bir defa Ramazan ayında ve bisetten önce defaten ve tümden nazil olmuştur ve bir diğer defa ise 23 yıl zarfında tedricî olarak nazil olmuştur.
Kur’an-ı Kerim’in defaten ve tümden nazil olmasına “Kur’an’ın inzalı” ve tedricî olarak nazil olmasına ise “Kur’an’ın tenzili” denmektedir.
Kur’an-ı Kerim’in, ayrı ayrı olmadan ve detay hali bulmadan önce bir bütün varlığı vardır ve kitabın ayrıntılandırılması, aslından farklı bir şeydir.
Kur’an-ı Kerim şöyle buyurmaktadır:
“Elif lâm râ; bir kitaptır bu ki ayetleri, delillerle sağlamlaştırılmış, sonra apaçık bildirilmiştir, hüküm ve hikmet sâhibi olan ve her şeyden haberdar bulunan Tanrı katından inmedir.” [11]
Kur’an-ı Kerim’in bir diğer hakikati vardır ki ona “Ümm’ül Kitab, Kitab’ül Meknun, Levh-i Mahfuz” denmiştir; insanların onu anlayabilmeleri için de okuma ve Arapçalık olguları sonradan ona ulanmıştır.
Kur’an-ı Kerim şöyle buyurmuştur:
“Hâ mîm. Andolsun her şeyi açıklayan kitaba.” [12]
Bu bağlamdaki bir diğer ayet şöyledir:
“Andolsun yıldızların yerlerine. Ve şüphe yok ki bu, elbette pek büyük bir anttır bilseniz. Şüphe yok ki bu, pek güzel ve üstün Kur’an’dır. Saklanmış bir kitapta. Ona, temiz olanlardan başkaları dokunamaz. Alemlerin Rabbinden indirilmiştir.” [13]
Konuyla ilintili bir diğer ayet de şöyle buyurmaktadır:
“Korunmuş levhada.” [14]
Kur’an-ı Kerim’in tenzili, yüce Peygamberimizin (s.a.a) mebus olduğu gece (Receb ayının 27. günü) gerçekleşmiş ve ilk inen sure de “Alak” suresi olmuştur.
Kur’an-ı Kerim “tenzil” hakkında şöyle buyurmaktadır:
“Bir Kur’an’dır ki onu insanlara dura-dura, yavaş-yavaş okuman için âyet-âyet, sûre-sûre ayırdık ve onu azar-azar indirdik.” [15]
Kur’an-ı Kerim’in “inzal” hakkındaki buyruğu ise şöyledir:
“Ramazan ayı, bir aydır ki insanlara doğruyu bildiren, doğruluğa ait apaçık delillerden ibaret olan, hakla bâtılı ayırt eden Kur’ân, bu ayda indirildi. Sizden kim, bu aya erişirse orucunu tutsun. Hasta olan ve yolcu bulunan, hastalığında, yolculuğunda orucunu yer, sonra yediği günler kadar tutar. Allah sizin için kolaylık diler, güçlük değil. Bu da sayıyı tamamlamanız, Allah'ın size doğru yolu göstermesine karşılık onu ululamanız içindir, böylece de ona şükretmiş olabilirsiniz.” [16]
Bu husustaki bir diğer ayet şöyledir:
“Şüphe yok ki biz onu, kutlu bir gecede indirdik, şüphe yok ki biz, insanları korkuturuz.” [17]
Kur’an’ın bu bağlamdaki bir diğer buyruğu ise şöyledir:
“Şüphe yok ki indirdik Kur’an’ı Kadir gecesi.” [18]
Kâfirler ve inkârcılar, Kur’an’ın defaten yüce Peygamberimize (s.a.a) indiğini bilmiyorlardı ve bundan dolayı da Allah Resulünü (s.a.a) eleştiriyor ve şöyle diyorlardı: Eğer onun Allah ile bir bağı varsa ve eğer ona vahiy iniyorsa, neden Kur’an parça parça ve ayrı ayrı iniyor? Neden Kur’an defaten ve tümüyle nazil olmuyor ki?
Kur’an-ı Kerim bu eleştiriye şöyle cevap veriyor: Kur’an’ın defaten nazil olmasından sonra bir de tedricî olarak nazil olması, Allah Resulünün (s.a.a) ve müminlerin kalplerini daha dayanıklı ve daha huzurlu kılan bir nedendir. Ayrıca Kur’an-ı Kerim’in tedricî olarak nazil olmasının bir diğer nedeni de, eleştiride bulunan insanların anında ve oracıkta cevap almasıdır.
Kur’an-ı Kerim şöyle buyurmaktadır:
“Kâfir olanlar, ona Kur’an dediler, birden ve toplu olarak indirilseydi ya. Biz, onu, gönlüne iyice yerleştirmen için böyle indirdik ve onu âyet-âyet ayırdık, birbiri ardınca indirdik.” [19]
Bu alandaki bir diğer ayet şöyle buyurmaktadır:
“De ki: Onu, inananların inançlarını sağlamlaştırmak için Müslümanlara hidayet ve müjde olarak Rûh-ül-Kudüs, Rabbinden hak ve gerçek olarak indirmiştir.” [20]
Yüce Peygamberimiz (s.a.a), kendisine nazil olan ayetleri önceden biliyordu ve bundan dolayı da o hazrete emredilmişti ki vahiy tamamlanmadan önce onu okumakta acele etme.
Kur’an-ı Kerim bu bağlamda şöyle buyurmaktadır:
“Çok yücedir her şeye sâhip ve mutasarrıf olan gerçek Allah ve acele etme Kur’an’ı okumak için sana vahiy tamamlanmadan ve de ki: Rabbim, bilgimi çoğalt.” [21]
Yine bu alandaki bir diğer ayet şöyle buyurmuştur:
“Vahyi, acele edip okumak için dilini oynatıp durma.” [22]
-------------------------------------------------------------------------------
[1] Casiye, 1-2
[2] Gafir, 1-2
[3] Âl-i İmran, 1-3
[4] Fussilet, 1-2
[5] Vakıa, 77-80
[6] Alak, 1-5
[7] Fussilet, 41-42
[8] Neml, 6
[9] Nehc’ül Belağa, 147. hutbe
[10] Bihar’ül Envar, c: 89, s: 107
[11] Hûd, 1
[12] Zuhruf, 1
[13] Vakıa, 75-80
[14] Buruc, 22
[15] İsrâ, 106
[16] Bakara, 185
[17] Duhan, 3
[18] Kadir, 1
[19] Furkan, 32
[20] Nahl, 102
[21] Tâhâ, 114
[22] Kıyamet, 16

Author

Common title

View

Kur’an’ın İnişi

Kur'an'ın Tahrif Meselesi

&nbsp;
Hüccet’ül İslâm İbrahimîyan

İnsan beden ve ruh, aşina ve yabancı, ayb ve gayb bileşimi bir varlıktır. İnsan için aşina olan, ruh; yabancı olan ise bedendir. Şair bu gerçeğe şöyle temas etmektedir:
Öz işinle uğraş, sana ne elden?
Başka vadilerde ev kurmak neden?
Kim sana yaddır bil! Bu hakî tenin!
Bundan dolayıdır senin kederin
Miski tene değil, canına payla
Misk nedir? Allah’tan, adından başka!
Misk içre olsa da şu beden eğer
Ölüm günü iğrenç kokusun verir.
Başka bir deyişle:
Tenin yarısı ayb yurdundan
Diğer yarısı da gayb yurdundan
İnsanın bedeni yemekle beslenir ve güçlenir; yemeği terk etmekle de zayıflar, erir gider. İnsanın ruhu da aynen bedeni gibi kendine uygun gıda ile gelişir/beslenir; onu terk etmekle de yıpranır gider.
İnsan ruhu, semavî kelâmı dinlemekle ve kökü gayb âleminde olan sözleri duymakla beslenir/gelişir; çünkü gayb kökenli ruh, ancak gayb kökenli gıdayla beslenir ve olgunlaşır.
İrfan ehli şairler, bu gerçeğe şöyle değinmişlerdir:
Hayvan ot yiyerek gelişir sade
İnsansa gelişir izzet, şerefle
İnsan olgunlaşır kulak yoluyla
Hayvansa gelişir yemek, içmekle
Öz işinle uğraş, hikmet rızkı ye
Gönlün olgunlaşsın izzet, şerefle.
İrfan ehlinin sözünde geçen canavar ve hayvan gibi terim ve sözcükler, hâkî bedeni ima etmektedir.
İşte bundan dolayıdır ki yüce Allah, sürekli olarak semavî hikmet ayetlerini insanın can kulağına tilâvet etmeleri için peygamberler göndermiştir.
Kur’an-ı Kerim bu bağlamda şöyle buyurmaktadır:
“Allah, müminlere kendilerinden bir peygamber göndermekle onlara karşı büyük bir lütufta bulundu. Bu peygamber onlara Allah’ın ayetlerini okuyor, onları arıtıyor, onlara kitap ve hikmeti öğretiyor. Oysa onlar daha önce açık bir sapıklık içinde idiler.” (Âl-i İmrân, 164)
İnsan, vahiy kelâmını dinlemek ve içeriği hakkında yoğunlaşmak ve düşünmekle ebedî mutluluk ve olgunluğunu kazanabilir; bundan uzak durması ve mahrum kalması durumunda ise ebediyen mutsuz ve bedbaht olacaktır.
Kur’an-ı Kerim’in buyurduğuna göre cehennem ehli, ateşe düşüşlerini iki nedene dayandıracak ve şöyle diyeceklerdir:
“Ve derler ki: Eğer duysaydık yahut akıl etseydik, yakıp kavuran cehennem ehli olmazdık.” (Mülk, 10)
Aziz İslâm Peygamberi’ne (s.a.a) verilen en büyük nimet Kur’an-ı Kerim olmuştur. Yüce Allah, İslâm Peygamberi’ne (s.a.a) bahşettiği nimetleri sıralarken, bunların en önemlisinin Kur’an ve Fatiha Suresi olduğunu şöyle buyurmaktadır:
“Andolsun ki biz sana, tekrarlanan yedi ayeti ve pek büyük olan Kur’ân’ı verdik.” (Hicr, 87)
Bağışlayıcı ve cömert Peygamberimiz (s.a.a), -kendisinden başka kimsenin lâyık olmadığı- bu yüce nimeti, hiçbir ücret beklentisinde olmaksızın ümmetine bağışlamıştır.
Altyapısını hazırlamış ve filizlenmeye elverişli canlar dışında kimsenin Kur’an’dan yararlanamayacağını da göz ardı etmemek gerekir.
Şairin de dediği gibi:
Gerçeği duymakla adam olunmaz
Her kuşun lokması incir olamaz.
Kur’an-ı Kerim bu gerçeğe şöyle dikkat çekmektedir:
“Ve biz, Kur’an’dan, inananlara şifa ve rahmet olan ayetleri indirmedeyiz ve bunlar, zalimlerin ancak ziyanlarını arttırır.” (İsrâ, 82)
Bir başka şair bu gerçeği şöyle dile getirmiştir:
Varlık letafetinde şüphe olmayan yağmur
Bağda lale yeşertir, çöl de diken göğertir.
Buna binaen insanın yapması gereken en önemli işlerden biri, Kur’an’ın semavî sofrasında oturup ilâhî ayetler gıdası ve yağmuruyla ruhunu doyurması ve sirap etmesidir. Kur’an’dan nasibini almamış olan can ise, can bile değildir.
Bunun şiir diline aksetmiş hâli şöyledir:
İnekte, merkepte bir başka can var
İnsan türündeyse başka bir can.
İmam Muhammed Bakır (a.s), Kur’an-ı Kerim’in tilâveti hakkında şöyle buyurmaktadır:
“Bir gecede on ayet okuyan kimse, gafillerin dışında tutulur; elli ayet okuyan kimse, zikredenler zümresinde anılır; yüz ayet okuyan kimse, ibadet ehlinden hesap edilir; iki yüz ayet okuyan kimse, huşu ehli olarak yazılır; üç yüz ayet okuyan kimse, kurtuluşa erenlerden sayılır; beş yüz ayet okuyan ise, müçtehitler zümresine yazılır.”

Kur’an Okumak

İranlı bir bayan olarak bilinen Hacı Seyyide Nusret Begum Emin 1886’da İsfahan’da doğdu. Babası Hacı Seyyid Muhammed Ali Eminutuccar İsfahani, kuvvetli inançları olan takvalı ve cömert bir adamdı. Kendisini henüz daha 4 yaşındayken ablasıyla birlikte Kur’an öğrenmesi için okula yollayan annesi; asilzade, dindar ve yardımsever bir bayandı.
Genç kızların sadece Kur’an okumalarına izin verildiği ve okula sürekli devam etmeleri yasaklandığı zamanlarda, o daha 4 yaşındayken annesi tarafından okula yollanıp, Kur’an’ın ilâhî kelâmıyla tanıştırılıyor.
11 yaşına kadar Arapça öğrenmeye devam ediyor. “Ben çok küçükken, diğer çocuklarla oynayacak bir yaştayken, yalnız kalmayı ve düşünmeyi tercih ettim; çünkü çok önemli bir şeyi kaybetmiş gibi hissediyordum kendimi. Hatta normal sohbet ortamlarında bile din yolunu nasıl kat edebileceğimi düşünürdüm.” diyor.
Emin Hanım, kuvvetli bir içtihat yetisine sahip olup hocaları olan Ayetullah Hacı Şeyh Abdülkerim Hairî Yezdî (Kum İlmiye Havzası’nın Kurucusu), Ayetullah Seyid Muhammed Kazim Şirazî, Ayetullah İbrahim Huseynî Şirazî İstehbanatî, Hacı Şeyh Murteza Mezahirî Necefî İsfahanî zamanının büyük âlimlerindendi.
15’inde kuzeniyle evlendi; fakat bu evlilik derslerine devam etmesine engel oldu. Allah Teâlâ’nın bu mukarreb kulunu eğitmek için ona verdiği imtihanlardan biri de, çocuklarını onun elinden almasıydı. Öyle ki sekiz çocuğu çeşitli nedenlerden dolayı genç yaşlarda birer birer vefat etti, çocuklarından sadece bir tanesi hayatta kaldı. Bunların birisinde, hocası Ayetullah Necefabadî diyor ki: Ona, “Ben daha yeni çocuğunuzu kaybettiğiniz için size ders vermeye gelmeye utanıyorum.” demiştim. O ise cevabında şöyle demişti: “Asıl ben Rabbimden utanıyorum ki üç gün oldu, hâlâ bir şey okuyamadım. Çocuğa gelince; Allah, bir emanetti vermişti, geri aldı...”
Amansız baskılar arasında hukuk, psikoloji, mistisizm, ilahiyat, Kur’an tefsiri, Arap dili ve edebiyatı içerikli farklı alanlar üzerinde yoğun çaba sarf etti. Despot Pehlevî rejimi zamanında Emin Hanım evinde farklı dinî ilimlere çalıştı.
Bu dönemdeki bayanların eğitimine yönelik çeşitli engellemelere rağmen, Emin Hanım öğrenimine en yüksek derecede devam etti. En sonunda kırk yaşındayken bilgisi ve mahareti, devrinin otoriteleri tarafından onaylandı ve kendisine içtihat derecesi verildi.
Bu zamandan hayatının son zamanlarına kadar hayatını değişik kitaplar yazmaya, dini öğrenme ve öğretme kurslarına ve insanların dinî sorularını cevaplamaya vakfetti.
Yazdığı bazı kitaplar bunlardan ibarettir:
1- Kur’an-ı Kerim Tefsiri “Mahzenu’l-İrfan”
2- 96 cilt olup Arapça bir eser olan “Nafahatu’r-Rahmaniyyeh” (Rahmanî Nefesler)
3- Evliyanın Allah’a Doğru Batinî Yolculuğu
4- Yeniden Dirilme (Mead) ve İnsanın Son Yolculuğu
5- Saadet Hâli ve Din Kardeşlerine Bazı Tavsiyeler
6- Hukuk kurallarını anlatan ve Arapça bir eser olan Erbain-i Haşimiyye “Haşimî’den Kırklar”
7- Hukuk kurallarını anlatan ve Arapça bir diğer eseri olan “Camiü’ş-Şitat” (Saadetlerin Tümü)
8- Birçok üniversite ve bilim merkezlerinde ders kitabı olarak işlenen “Ahlâk”
9- İmam Ali bin Ebu Talib’in (a.s) faziletleri hakkında yazmış olduğu “Mahzenu’l-Leali” (Mücevherler Hazinesi)
Hüccetü’l-İslam Seyyide Nüsret Begum Emin, 1965 yılında İsfahan’da tüm öğretmenlerin bayan olduğu ve seçkin öğrencilerin bulunduğu Hz. Fatıma (s.a) Üniversitesi’nde ders vermeye başlıyor.
Sahasındaki harikulade ilmiyle kendisini dünyaya, birçok engele rağmen öğrenimine devam eden, en yüksek dereceye ulaşan ve yolun zeminini kendi yolundan yürüyenler için düzenleyen birisi olarak ispat ediyor.
Bu esnada İsfahan İslâmî Tebliğ Merkezi’nin verdiği dinî ve Kur’ânî tefsir derslerini idare edip birçok sene öğretime devam ediyor. Huccetü’l-İslâm Emin Hanım, hayatının baharını ilim ve bilim peşinden koşan hanımları ve genç kızları yetiştirmek için harcıyor.
97’sindeyken 1983 yılında vefat ediyor. Bu dindar ve takva ehli İranlı hanım, doğduğu şehir olan İsfahan’da defnediliyor.
Ayetullah Şeyh Muhammed Rıza Necefi buyuruyor ki: “Benim açımdan her yönüyle Hz. Fatıma’nın (s.a) takipçisi olan bu bilgili ve asil hanıma, hadis, hukuk ve dua kitaplarından ders vermesi için izin verdim. Bu müçtehide bayan İsfahan’da, Fatıma Üniversitesi adında bir üniversiteye yerleşti. Fazilet sembolü olan bu hanım, yaşamındaki tüm imkânlarını ve yeteneklerini dinin yayılması için sarf etti.1983 senesinde vefat ettiği öğrenildi. Hatırasını saygıyla yâd ediyoruz.”
“Mahezanu’l-İrfan Fî Fıkhi’l-Kur’ân “ kitabı çok yönlü bir tefsir olup, 15 ciltlik bir seriye sahiptir. İlk iki yönlü Kur‘ani tefsirlerin ardından (üçüncüsünü de içeriyordu), Emin hanım çok fazla yaşamayacağını hissettiğinde, 30. sureyi tefsir etmeye başladı. Fakat ömrünün sonlarına doğru Kur’an’ın harika bir tefsirini yapmaya başlamıştı. Başından sonuna kadar dünyadaki tek bayan mütercim ve müfessirdir.

İlk Kadın Müçtehit Ve Kuran-ı Kerim Mütercimi

&nbsp;
Ehli Beyt Öğretisi 4
Ehl-i Beyt Mektebinin ünlü ve büyük âlimleri Kur’an’ın tahrif edilemeyeceği konusunda açıkça görüşlerini belirtmiş ve bunun Ehl-i Beyt Mektebinde kesin ve sabit bir inanç olduğunu açıklamışlardır. Nitekim Allame Muhammed Hüseyin Kaşif’ul Gıta bu konuda icma olduğunu zikretmiştir.[1]
Şimdi Seçkin Âlimlerden Bir Kaçının Bu Konuyla İlgili Açıklamalarını Nakledelim:
1- Şeyh’ul-Muhaddis’in Ebu Cafer Saduk (H.381) şöyle diyor:
“Biz inanıyoruz ki, Allah-u Teâlâ’nın Peygamberi Muhammed (s.a.a)’e indirdiği Kur’an şu iki kapak arasında bulunan kitaptır. Yani insanların elinde bulunan Kur’an’dır. Bundan fazla bir şey değildir. Meşhur olduğu üzere surelerin sayısı 114’dür. Kur’an’ın bundan daha fazla olduğu iddiasını bize nispet edenler yalan söylemektedirler.[2]
2- Şeyh’ut-Taife Ebu Cafer Muhammed Hasan Tusi (h.460) ise Tibyan Tefsiri’nin önsözünde şöyle söylemektedir:
“Kur’an’ın eksik veya fazla olduğu sözü, maksadı manalarını anlaşılması olan böyle bir kitaba yakışmaz. Zira Kur’an’a eklemeler yapıldığı görüşünün batıl olduğu hususunda icma ve ittifak vardır. Kur’an’ın eksiltildiği hususuna da zahiren Müslümanlar muhalefet etmiştir. Bizim mezhebimizin doğru görüşü de budur. Nitekim Seyyid Murtaza da bunu onaylamıştır ve rivayetlerden de bu anlaşılmaktadır. Şii ve Sünni’de Kur’an’ın ayetlerin eksiltildiği veya yerlerinin değiştirildiği hususunda nakledilen birçok rivayetlerle ilgili olarak, söylemek gerekir ki bunlar vahit rivayetlerdir. Bu rivayetler insanı sağlam bir ilmi sonuca ulaştırmadığı gibi, amel edilecek şer-i bir hüccet olma yönleri de yoktur. O halde bu rivayetleri bırakmak gerekir elbette onları tevil etmek de mümkündür.”[3]
3- Cemalud’din Yusuf bin Mutahhar Hilli, (H.726) ise şöyle diyor: “Doğru olanı da budur ki, Kur’an da hiçbir değişiklik, sona geçirme veya öne almak durumu söz konusu olmamıştır. Ne bir şey eklenmiş ve ne de bir şey eksiltilmiştir. Böyle bir inanç sahibi olmaktan Allah’a sığınırım. Zira bu takdirde mütevatiren nakledilen Peygamberin mucizesi ortadan kalkmış olur.”[4]
4- Şeyh’ûl-Fukeha Şeyh Cafer Kaşif’ul-Gıta (h.1228) ise şöyle diyor: “Ne bir sure ve ne de bir ayet ve hatta ne bir de kelime Kur’an’a eklenmemiştir. Şu iki kapak arasındaki Kur’an, Allah’ın sözleridir. Bu din ve mezhepte olan kesin bir inançtır. Müslümanların icması, Peygamber (s.a.a)’in ve tahir imamların rivayetleri de bunu kesin ve şüphesiz kılmaktadır. Bazı kimseler buna karşı çıkmış olsalar da, görüşleri dikkate değer bir görüş değildir. Allah’ın izniyle Kur’an, her türlü noksanlıktan münezzeh kılınmıştır. Kur’an’ın açıklamaları ve âlimlerin icması da tüm zamanlarda buna delalet etmektedir. Açıktır ki Kur’an’da bir noksan olduğunu açıklayan rivayetlerin zahirine bakarak amel etmek mümkün değildir.”[5]
5- İmam Humeyni (r.a) ise bu konuda şöyle diyor: “Bir insan tarih boyunca Müslümanların Kur’an’ın toplanması, korunması yazılması ve kıraati konularında ne kadar dikkatle çalıştıklarını düşünse, Kur’an’ın tahrif edildiği fikrinin ne kadar yersiz olduğunu kesin anlar. Bu konuda nakledilen rivayetler ve tahrife inananların bahaneleri ya zayıftır veya delil niteliğinde değildir. Ya da yalancı ve uydurma alametleri açıkça göze çarpmaktadır veya itibar edilmeyen garip rivayetlerdir. Bu rivayetlerin doğru olanı daha çok te’vil ve tefsir konusuyla ilgilidir. Yani Kur’an’ın lafız ve ibarelerinde değil, tefsir ve te’vili hususunda bir takım tahrifler olmuştur.
Özetle Kur’an şu iki kapak arasında yer alan kitaptır, onda hiçbir eksiltme ve artış meydana gelmemiştir. Kıraat hususundaki ihtilaflar ise içtihattaki farklılıklardan kaynaklanmaktadır. Ruh’ul-Emin’in son Peygamberin kalbine indirdiği vahyin temel ilkelerine aykırı değildir.”[6]



________________________________________
[1] - Asl’uş-Şia ve Usuluha/113 kitabına müracaat ediniz.
[2] - İtikadat’ul-İmamiyye/93-94
[3] - Tefsir’ut Tibyan,1/3,
[4] - Ecvibet’ul-Mesail’il-Mehnaviyye,13. mesele, s.121
[5] - Keşf’ul-Gıta Kitab’ul-Kur’an, Kitab’us-Salat’tan naklen s. 298-299
[6] - Tehzib’ul-Usul, 2/165,

Büyük Şia Âlimlerinin Kur’an’ın Tahrif Edilemediğine Dair Açıklamaları

Kur'an Metni

Masumların Yaşamında Mücadele Unsuru

KADİR AKARAS
Dünyada var olan tüm inanç ve dinlerin kendine özgü ilkeleri ve rükünleri olduğu gibi, İslâm dininin de kendine has rükünleri vardır.
İslâm, bu unsurlarla var olmuş ve varlığını da bunlarla korumaktadır. Bu temel unsurlardan biri de "Hac"dır.
İmam Muhammed Bakır (a.s) şöyle buyuruyor:
"İslâm dini beş unsur üzerine kurulmuştur: Namaz, Oruç, Zekat, Hac ve Velâyet."[i]
Buna göre, kasıtlı ve bilinçli olarak haccı terk eden kimse, dininin rükünlerinden birini yok etmiş sayılır.
Yüce Yaratıcı da Kur’an-ı Kerim'de şöyle buyurmuştur:
“Kim küfran ederse, muhakkak ki Allah tüm âlemlerden müstağnidir."[ii]
Bu ayette haccın bilinçli terk edilişi, küfür olarak nitelendirilmiştir. Haccın terk edilmesi, her ne kadar akidevî küfre yol açmasa da, amelî küfre sebep olur.
İslâm'ın rükünlerinden sayıldığı için hac ile ilgili tüm özellikler, hac ameline yansımalı ki gerçek manasına ulaşabilsin ve söz konusu rükünlerin mazharı ve simgesi olabilsin.
Hac bir bütün olan İslâm dininin bir parçası olması hasebiyle de bütünün vasıf ve özelliklerini taşımalıdır, tüm kâinatta olduğu gibi.
Binaenaleyh, bütünün genel özellik ve vasıflarını da tanımak zorundayız ki parçalara yansıtabilelim. İslâm dininin en önemli vasfı ve onu diğer inanış ve mekteplerden mütemayiz kılan iki belirgin özelliği vardır:
1- Zaman ve mekân sınırlarına hapsedilemeyen, dil, ırk ve cinsiyet farkı gözetmeyen kapsayıcılığı.
2- Kıyamete kadar hükümleri devam edecek bir din olması gereği de kalıcılık ve sürekliliği.
İslâm dininin bu iki özelliği, İslâm’ın emrettiği tüm ibadetlerde açıkça görülebilir. Bu iki vasfın, hac ibadetine yansıması ise aşağıda açıklanacağı biçimdedir:
1- Hac, Tevhidin Simgesi
Tüm ibadetler, insanı tevhide yöneltip şirkten uzak tutmaya yönelik teşri edilmiştir. Ancak bazı ibadetler, tevhid şuurunu daha belirgin bir şekilde yansıtmaktadır. İşte bunlardan birisi, seyr-i ilellah olan hac ibadetidir.
Yukarıdaki ayette hac, özü ve teşrii itibariyle imanın ta kendisi, terk edilişi ise amelî küfrün ta kendisi sayılmıştır.
Tüm tutsaklık ve esaretlerden soyutlanıp ulvî makamlara erişme aşkıyla başlar hac yolculuğu. Maddeden kurtuldukça yakınlaşma başlar ve Allah'ın simgesel "Beyt"inin etrafına döndükçe yücelişe geçilir ve devam eder bu yüceliş. Öyle ki:
“Senin adınla geldim, senin adınla gideceğim; senin yolunda olacağım; sana kulum; senin içindir kulluğum.” [iii] (İmam Cafer Sadık -a.s-) diyerek has tevhid inancına ve her türlü şirki reddediş makamına kavuşulur.
2- Hac, Vahyin Tecessümü
Hac, tevhidin simgesi olmakla birlikte vahyin de tecessümüdür. Nasıl ki makbul hac, Arş-ı İlahi’ye yüceldikçe amel olmaktan çıkıp, bir inanç hâline dönüşerek tevhit oluyorsa, tevhit makamından inen kelâm (vahiy) da, bize ulaştıkça mücessemleşir ve kelâmda kalmaz.
Oruç ve benzeri ibadetlerin, vahiyde açıklanırken “farz kılındı”, “yazıldı” gibi tabirlerle izah edilmesine karşın, hac konusunda “göstermek”ten söz ediyor ilâh kelâm: "Bize ibadetlerimizi (hac amellerini) göster."[iv]
Haccın tüm amelleri sözle değil, gösterilerek insanlara bildirilmiştir. İbrahim ve İsmail’e haccetmeleri için emir verildiğinde, Emîn-i Vahy Hz. Cebrail onlara eşlik ederek, tüm amelleri bir bir yaparak, hac amellerini onlara göstermiştir. (İmam Cafer Sadık -a.s-)[v]
Buna göre, hacca emredilenler bilmeliler ki hac yaparken Kâbe’yi seyretmenin hikmeti, Kâbe’nin manasını hissetmek ve yaşamaktır. Çünkü vahiy şöyle buyuruyor:
“İnsanlar içinde haccı duyur; gerek yaya, gerekse uzak yollardan gelen zayıf develer üzerinde sana gelsinler. Kendileri için birtakım yararlara şahit olsunlar ve kendilerine rızk olarak verdiği (kurbanlık) hayvanlara belli günlerde (Kurban günlerinde) Allah'ın ismini zikretsinler. Artık bunlardan yiyin ve zorluk çeken fakiri de doyurun."[vi]
Görüldüğü gibi bu ayette Hz. İbrahim'e hitap edilerek "sana gelsinler" deniyor.
Nasıl ki İbrahim’e hac, hem şekil olarak, hem içerik ve hikmet olarak gösterildi, ona gidenler de en az ona gösterilenlerin bir kısmını görebilmelidir. İbrahim’e yönelmek de onun gibi sorumluluk üstlenmekle olur.
“Onu (İbrahim'i) yakın ve ilâhlarınıza yardım edin."[vii] diyen despot ve diktatörlere; “Yuh olsun size ve ilâhlarınıza.”[viii], “Ben sizin taptıklarınızdan uzağım.”[ix] diyebilmekle gerçekleşir. Böylece şirkten uzaklaşmayı ve “Tertemiz (bir gönülle), gökleri ve yeri Yaratan'a yöneldim.”[x] diyerek İbrahim’e ittiba etmeyi gerçekleştirmiş olur.
O İbrahim ki tek başına bir ümmetti; ümmet ise kapsayıcılığı temsil eder. Evet, “Halk için yeryüzünde kurulan ilk ev, Mekke’deki mübarek evdir, âlemlere hidayet olsun diye.”[xi] ayeti, işte bu kapsayıcılık ve evrenselliği insanlara öğütlemektedir.
3- Hac, Meadın Tecessümü
Nasıl ki geçmiş ve gelecek nesiller, müstesnası olmadan tüm dünyevî taalukat ve bağımlılıklardan el çektirilerek yalnız başlarına yüce divana çıkacaklarsa, dünyadaki tüm güzelliklerden, makam ve mevkilerini belirten elbiselerden soyunup herkes tek renk ve yalın bir kefen giyerek Rabb'in huzuruna çıkacaksa ve yine haşr gününde kimsenin kimseden yardım dileme ve yardım etme şansı olmayacak ve dostluklar kalkıp akrabalık bağları bitecekse, aynı şekilde hacca giden bir insan, tüm bağlardan kopacak ve tek başına ihram elbisesini giyerek kefeni hatırlayacak. Kimse kimseye zenginliğiyle övünemeyecek, kimsede; “Keşke benim de onun kadar mal ve mülküm olsaydı!” deme durumu olmayacak.
Arafat ve Meş’ar'de vukuf ederken mahşeri yaşayacak, yalnız başına, kimsesiz, mahşerin sıkıntılarını an be an görerek anlayacak ki o günde hiç kimse ona yardım edemeyecek. (Allah’ın izin verdikleri hariç.)
Mina'da kurban keserken tüm malından geçebilme şuuruna varacak; saçlarını tıraş ederken dünya ziynetlerini üstünlük ölçüsü olarak görmekten arınacaktır.
Cemeratı remyederken (şeytanları taşlarken) nefsanî arzuları ve gerçek şeytanları taşlama metodunu ve defalarca bu ameli yapmakla nefisle mücadelenin devamlı oluşunu öğrenecektir.
Büyük, orta ve küçük şeytan, ona, dünya hayatında sapkınlığı aşılayan güç, para ve sahte dindarlar gibi düşmanlarının varlığını hatırlatacaktır. Bütün bunları ve daha nice aşamaları gerçekleştirdikten sonra eve (Kâbe’ye) dönme hakkı kazanacaktır. Kâbe'de işler yine bitmiyor.
Kâbe'yi kıble (hedef) etmek, onu korumak vardır günlük hayatında ve yine Safa ve Merve arasında defalarca sa’y (çaba) etmek, yaşamın çalışmak ve çaba olduğunu, çalışmadan, yorulmadan, ter döküp koşturmadan zemzeme ulaşamayacağını gösteren “amelsiz cennet olmaz” denilecek günü hatırlatan mücessem "Mead"dır.
“O öyle bir gündür ki onda bütün insanlar bir araya toplanacaktır ve o gözlemlenebilen bir gündür."[xii]

4- Hac Yüce Ahlâkın Somut Örneği
Büyük üstatların ifadelerinde “Kur’an’ın tümü diyemezsek de en az üçte ikisi ahlâk konusunu işlemektedir” cümlesinin ne kadar gerçek bir ifade olduğunu hacda görmek mümkündür.
Buna göre "İslâm dini güzel ahlâk ve davranış dinidir" dersek mübalağa etmiş sayılmayız. Efendimiz Hz. Peygamber (s.a.a); “Ben yüce ahlâkı tamamlamak için gönderildim.” buyurmuyor mu?
İslâm dininin güzel ahlâk prensipleri, hac amelinin tüm merhalelerine hâkimdir. Haccetmeye niyetlenen bir insanın niyetinden başlar bu ahlâkî emirler. Yolculuğa çıkmadan kırdığı, incittiği insanlardan helâllik alır ve toplumla barışık olur artık; haksızlık etmemeye karar verir. Malını ve mülkünü hak sahiplerinin hakkını vererek temizler. Diğer detayları da buna eklemiş olursak, hacı adayı daha bu yolculuğa başlamadan önce “Lebbeyk” diyerek yaratıcıyla ahitleşir.
Nasıl ki İbrahim ve İsmail’e; “Evimi (şirk ve günah sembollerinden, putlardan) temizleyin.”[xiii]emri verildiyse, aynı emir tüm Müslümanlar ve özellikle hacılar için de verilmiştir. Kutsî hadiste; “Ben yere ve göklere sığmam, ancak mu'min kulumun kalbi beni sığdırır kendine.” diyor yüce Mevlâ. Anlamamız gereken şu ki kalp evini ve kıble evini tüm kötülüklerden arındırmamız ve sahibinin istediği hâle getirmemiz gerekir. Hac amelleri sırasında harem bölgesinde herhangi bir hayvana ve bitkiye zarar vermek günah sayılıyorsa, bu olay insanlara çevreyle barışık olma prensibini aşılamak içindir.
Dil, ırk ve cinsiyet farklılıkları hacda nasıl ortadan kaldırılıyorsa, bu düstur Müslümanın sosyal hayatında insan haklarını korumak ve kollamak yükümlülüğünü pratiğe taşımak emridir.
Tartışma ve cidalin haram oluşu insanlara kardeşlik ve hoşgörüden başka bir şey mi aşılamaktadır?
Kısacası hac ibadeti, gündüzü ve gecesiyle insanlığın ahlâk konusunda eğitim merkezidir; ancak İslâm dinini sadece kimlik olarak taşıyan, İslâm’ın söz konusu ettiğimiz özelliklerinden yoksun kalan toplumlar, bu eğitimi ne dünyalarına yansıtabilirler ne de ahiretlerine. Namaz tesbihleri Çin ve Japonya yapımı, takke ve elbiseleri Kore ve Tayvan malı, gidip geldikleri araçlar Batı imali olan bir toplum için; "İslâm’ın ruhunu ve özünü anlamış ve ona göre yaşıyor" dememiz büyük bir yanılgı olmaz mı?
"İslâm’ın emrettiği ibadetler, sadece kuru bir şekilcilikten ibaret değil, tüm bunların bir ruhu ve özü vardır; o da insanı ahlâklı ve bilinçli yetiştirmektir." dediğimizde kuru şekilciler bizleri batınîcilik ve şirkle itham edebiliyorlar maalesef. Böylece farklılıkları kin ve nefrete dönüştürerek hoş görü ortamını yok edip Müslümanları iç çekişmelere itiyorlar. Sonuçta gelişmenin ve güzelliklerin önü tıkanıyor. Sundukları din algılayışında, hikmeti nasıl açıklıyorlar? İslâm toplumunda açılan yaraların sebebini nasıl izah edecekler? Bunları da batınîler ve farklı mezheplere mi yıkacaklar?
Kaldı ki batınîlikle suçladıkları Ehl-i Beytin nurlu yolunun izcileri onların kastettiği batınîcilikle uzaktan yakından alâkadar değiller. Keşke Allah’ın hacda emrettiği hoşgörü ve kardeşliği hacda öğrenebilsek ve ülkelerimize taşıyabilsek. Keşke yüce ve aziz Peygamberimizin veda hutbesindeki çok boyutlu emirlerini algılayabilseydik! Yine geç değil, zararın neresinden dönülürse kârdır. Hac ibadetinin neler kazandırabileceğini aşağıdaki ayet ne güzel açıklıyor:
"Hac ibadetlerinizi bitirdiğinizde, artık atalarınızı andığınız gibi, hatta ondan da kuvvetli bir anma ile Allah'ı anın. İnsanlardan öylesi vardır ki; 'Rabbim, bize dünyada ver.' der; onun ahirette nasibi yoktur. Onlardan öylesi de vardır ki; 'Rabbimiz bize dünyada da iyilik ver, ahirette de iyilik (ver) ve bizi ateşin azabından koru.' der. İşte bunların kazandıklarına karşılık nasipleri

________________________________________
[i]- Cami-u Ehad'is-Şia, c.1, s.127.
[ii]- Al-i İmran, 97
[iii]- Vesail'üş-Şia, c.8, s.279.
[iv]- Bakara, 128
[v]- Vesail'üş-Şia, c.8, s.163.
[vi]- Hacc, 27-28
[vii]- Enbiya, 68
[viii]- Enbiya, 67
[ix]- Zuhruf, 26
[x]- En’am, 79
[xi]- Al-i İmran, 96
[xii]- Hud, 103
[xiii]- Hac, 26

Aşk Zemzeminden Bir Yudum

İslami Birlik Ve Dayanışma

&nbsp;

Dinle ilgili tanımlardan en güzeli şudur; din kâinatın kaynağı olan bir varlığa âlemi yaratan ve meydana getirene inanmaktır. Bu yaratıcı âlim, kadir, gani, mutlak olarak adil ve bütün kemal sıfatlarına sahiptir.
O, her şeyi bilen ve her şeye kadir olandır. Zati olarak duyan, gören, daima canlı, muhtar ve irade edendir. O, kelam sahibi ve melekler ve peygamberlerle konuşandır.
Hep birlikte Allah’ın ipine sımsıkı sarılın ve dağılmayın…(Âli İmran 103)… Ey insanlar sizi bir erkek ve dişiden yarattık ve sizleri milletlere ve kabilelere ayırdık ki tanışasınız…
Ey insanlar muhakkak ki rabbiniz birdir, babanız birdir, hepiniz Âdemdensiniz ve Âdem de topraktandır. Arap’ın acem olana ve acemin de Arap olana ve kırmızının beyaza ve beyazın da kırmızıya bir üstünlüğü yoktur. Üstünlük ancak takva iledir. (hadisi şerif).
İşte bütün yönleriyle âlem her şeyi yoktan yaratan ve bütün kemal sıfatlarının sahibi olan Allaha doğru hareket halindedir. Allah kendi lütfuyla insanları hidayete erdirmek için onlara kendi içinden peygamberler göndermiş ve bunlardan sonra da bunların varisleri olan âlimler peygamberlerin misyonunu yerine getirmektedirler.
İlginç olan şudur ki bu özellikleriyle tanımlanan din Kur’an’ı kerimde bulunan ve İslam olarak anlatılan dinin ta kendisidir. Kur’an bu meyanda şunları söylemektedir. “Allah indinde tek din İslam’dır” (Âli İmran 19). Doğal olarak bu ayetin anlamı daha önceki dinlerin de İslam olarak adlandırıldığı değildir. Bu ayetin söylemek istediği bütün peygamberlerin insanları aynı şeye yani insanları Allah karşısında teslim olmaya ve onları mutedil bir ilahiyat anlayışına, itikadi hükümlere, pratik, ahlaki, iktisadi, kültürel ve sosyal ilkelere uymaya davet ettikleridir. Tıpkı Allah’ın dostu Hz. İbrahim’in kendisine inanan insanları Müslüman olarak adlandırması gibi ki o, “o sizi önceden Müslümanlar olarak adlandırdı” (hac 78) diye seslenmiştir. Şu halde Müslümanlar daha ilk peygamberlerin gönderildiği günden bu yana olgun ve mutedil toplumların oluşturan insanlar ve İslam’da böyle mutedil bir toplumu mümkün kılan maddi ve manevi ilkeler olarak kabul edilmiştir.
İslam Dinine Yönelişin Asıl Sebepleri
Bu sebepler iki ana başlık altında toplanabilir:
1- İnsanların baskı altında olması ve hem maddi ve hem de manevi olarak sömürülmeleri ile hemen her alanda yaşanmakta olan inançsal ve ahlaki yozlaşmalar insanların zaman içinde bu yeni dine yani İslam’a yönelmelerine sebep olmuştur. Ayrıca o dönemde Arap yarımadasında ve komşu bölgelerde İran, Rum gibi bölgelerde insanları maddi ve manevi olarak sömürüye dayanan sosyal ve siyasi sistemlerle yönetiliyor olmaları İslam dininin bu insanlar tarafından kolaylıkla kabul edilmesine sebep olmuştur. Gerçekten de çok uzun süren savaşlar ve hiçbir hukuk ve ahlaki kaide tanımayan kabilevi mücadeleler insanların yeni arayışlar içerisine girmelerine neden olmuştur. İnsanlar birbirleriyle dünyevi çıkarlar için savaşıyor ve yine dünyevi çıkarlar için birbirlerini köleleştiriyorlardı. Kadınların durumu ise bunların hepsinden dahi kötüydü. Hemen hemen bütün toplumlarda kadınlar insan bile sayılmıyor ve bir mal gibi alınıp satılabiliyordu. Bütün bu amiller bir araya gelince insanlar bu yeni çağrıya yani İslam’a büyük bir yakınlık gösterip onu benimsediler. İslam’ın girdiği bütün bölgelerde kalıcı olması bu söylediğimizin en büyük delilidir.
2- İnsanların üç farklı hakkını yani hayat, saygınlık ve makul bir özgürlük hakkını tanıyan İslam insanların ilme ve hikmete teşvik eden unsurlarıyla kısa sürede bir medeniyetin temelini atmaya yetecek fikri ve bilimsel çalışmaların yapılmasına zemin hazırladı. İslam’dan aldıkları bu teşvik ve şevkle Müslümanlar kısa sürede dünyanın mevcut bilgi birikimini tercüme hareketi vasıtasıyla aldılar ve daha sonra edindikleri bilgileri de buna ekleyerek kâmil bir medeniyet meydan getirdiler. Örneğin Yunan’dan alınan farklı bilim dalları çok sınırlı olmasına rağmen Müslümanlar bunların sayısını beş yüzden fazlaya çıkardılar. Yani beş yüzden fazla bilim dalı Müslümanların elleriyle kurulup geliştirildi ki bu insanlık tarihinin görmüş olduğu en şaşırtıcı felsefi ve bilimsel yapılanmadır. Bu özelliğinden dolayı olsa gerek medeniyet tarihçileri İslam medeniyetinin bu başarısını mucize olarak adlandırmışlardır.
İslam Dininin Asli Unsurları
Şüphesiz kendisini en kâmil ve en kapsamlı din olarak ilan eden bu din maide suresinde de belirtildiği üzere iki temel unsurdan oluşmaktadır.
Bunlardan birisi içsel bir unsurdur ve bu sağlıklı bir akletme, tam bir düşünce ve deruni bir vicdandır. Çünkü bu dinin hiçbir ahkâm ve inancı insanın salim fıtratıyla ters ve zıt değildir. Bunun tersine bu dinin bütün hüküm ve inançları sağlıklı bir akılcılık ve düşünmeyi teşvik etmekte ve hikmeti müminin yitik malı olarak kabul etmektedir. Buna göre Müslümanlar bilim ve hikmeti Çin’de dahi olsa arayıp bulmakla görevlendirilmişlerdir. Bütün bunların yanında bu dinin ilk emrinin oku olması da ayrıca İslam’ın hikmet ve bilime ne kadar önem verdiğini göstermektedir. Kur’an’ı kerimde yaklaşık üç yüz defa insanlar akletmeye çağrılmış ve akletmenin insanın sahip olduğu en yetkin melekelerden biri olduğu vurgulanmıştır. Bunlardan daha önemli olan iman etmenin akletmenin bir fiili olarak tanımlanması ve küfrün yani inkârın ise cehalet ve akletmemenin sonucu olarak gösterilmesidir. Yani İslam’da küfür ve inkâr hiçbir zaman akletmenin bir şekli olarak sunulmamıştır. Tam tersine inkâr edenler İslam’a göre akletmeyendir.
İslam dinin ikinci temel unsuru ise tarih boyunca peygamberler aracılığıyla insanlara bildirilen ve öğretilen inançlardır. Bunlar İslam’ın temel inanç unsurlarını oluşturan ilkelerdir. Tek bir ilahin varlığına inanmak, nübüvvet, mead, meleklerin varlığına inanmak, kitaplara inanmak ve benzeri inançlar İslam’ın temel rükünlerinden diğerini oluşturmaktadır.
İşte bütün bu söylediklerimizden dolayı İslam birliğinin en temel dayanağı yine İslam dinidir ki kaynağını insanın sağlıklı fıtratından almaktadır. İslam’ın insanın doğal fıtratına uygunluğu Kur’an’ın pek çok ayetinde vurgulanmış ve İslam’a çağrının aslında insanların kendi özlerine dönme çağrısı olduğu vurgulanmıştır. Dolayısıyla peygamberler insanlardan iman etmelerini istediklerinde aslında onları kendi özlerinde potansiyel olarak bulunan bir hakikati yani fıtratı tasdik etmeye çağırmışlardır. Başka bir deyişle İslam insanları aslında fıtratlarıyla aralarına giren bütün unsurlara yüz çevirmeye ve kendi özlerine dönmeye davet etmekte ve esasında geliş sebebi de insanlarla fıtratları arasına giren bütün dâhili ve harici engelleri ortadan kaldırmaktır. Peygamberler gerek insanlara getirdikleri vahiylerle gerek ise bunları yaşayarak bizzat kendi yaşamlarıyla insanlara maddi ve manevi olarak nasıl tekâmül edeceklerini öğretmişlerdir. Bu yüzden insanların İslami hükümlere uymaları onları fıtratlarında olanları açığa çıkaracağından İslam’ın benimsenmesi değişik milletler tarafında hiç de zor olmamıştır. İslam dışı dinlerin karmaşıklığı ve buna karşılık İslami öğretilerin sadeliği bu gerçeği bütün çıplaklığıyla ortaya koymaktadır. Müslümanlar tarafında icra edilmesi gereken fıtri şeyler beş başlıktan yararlanılarak ispat edilebilir. Bunlar; Kur’an’ı Kerim, meal ve ebediyet, beşerin peygamberlere olan ihtiyacı, ibadetler ve sorumluluklar, ahlaki değerleri olan amellerin yerine getirilmesidir. İşte bu asıllar salim ve sağduyulu akıl tarafında kelami ve felsefi kitaplarda kabul edilebilir makul bir şekilde açıklanmıştır. Bunlardan biri olmadan sağlıklı bir toplum oluşturulamaz. Şura süresinin on üçüncü ayetinde Allah-u Teâlâ bütün peygamberlere gönderdiği bu dinin özelliklerini açıklamıştır.
Bizler ihtilaf ve ayrılığın makul ve mantıki ile akıl dışı ve makul olmayan şekillerine sahip bulunmaktayız. Bunlardan makul ve mantıki olanlar insanların doğal eğilimlerinden kaynaklanmakta ve esasında bu tür farklılıkların bulunması insanların ve gelişmenin yararınadır. Ayrıca insanların sahip olduğu farklı yetenekler de bu tür farklılıkların ortaya çıkmasına sebep olabilir. Yani bu anlamıyla ihtilaf ve farklılıkların önüne geçebilmek mümkün değildir. Zira bunlar insanların doğasından kaynaklanmaktadır ki bu da bunları zati itibariyle arzulanan ve olması gereken şeyler olduğunu gösterir. Bu tür ihtilaflar insanların varlık âlemi hakkındaki bilgiler hususundaki ihtilaflar keza teorik ve pratik felsefenin konuları hakkındaki ihtilaflar sayılabilir. Özünde kaçınılmaz olan bu ihtilaflar insanların maddi ve manevi olarak gelişmesine ve kalkınmasına katkıda bulunmaktadır ve hiçbir sitem bu alanda bir birleştirme ve vahdetin peşinde olmamalıdır.
Akli ve gayri mantıki olan ihtilaflar ise heva ve heveste ve dünyevi çıkarları elde etmekten insanlar arasında sorun yaratan meselelerdir. Doğal olarak bunların makul ve fıtri bir kaynağı olmadığı için insanın maddi ve manevi gelişiminin önünde de birer engeldirler. Bu tür ihtilaflar nihayetinde insanları birbirlerine karşı yabancılaştırır ve hatta aynı dine mensup olan insanları birbirlerini tekfir etmeye kadar vardırabilir. Arkasında bir hakikat arayışı olmadığı için bu tür ihtilaflar kolayca çatışma ve savaşlara sebep olabilirler. Zira böyle durumlarda asıl amaç kişisel ya da nefsani çıkarlar elde etmek olduğundan aslında inanılmayan ve arzulanmayan şeyler bahane olarak ileri sürülür. Böylece sıradan insanlar ulvi amaçlar için çalıştıklarına inandırılırlar. İslam’ın böyle ayrılık ve ihtilafları terviç etmediğini söylemeye bile gerek yoktur. Zira İslam Müslümanları asla tek tip düşünmeye çağırmamış ve düşünürleri böyle bir şeye zorlamamıştır. Dolayısıyla İslam’ın bu tür ayrılık ve ihtilafların kaynağı olarak gösterilmesi mümkün değildir. Aksine İslam insanların sahip olduğu bütün kavmi ve kültürel ve coğrafi farklılıklara rağmen belirli ahlaki ve inanç esasların etrafında bir araya gelip tam bir yardımlaşma içinde olabileceklerini söylemektedir. Ayrıca İslam insanların gerek ırklarından gerekse kültürel farklılıklarının olumsuz şeyler değil, aksine insanların birbiriyle tanışmasına vesile olacak değerli birer ayet olduklarını defalarca vurgulamaktadır. İslam ancak fıtri ve doğal olan ve bu yüzden de insanların maddi ve manevi kalkınma ve gelişmesine katkıda bulunan farklılıkları övmüş ve bunları teşvik etmiştir. İslam’ın dini metinlerinde bu iki farklılık ve ayrılık türünden de bahsedilmiş ve bunlardan olumlu olanları teşvik edilirken insanların bu ikinci yani olumsuz ve yıpratıcı olan ayrılıklardan kaçınmaları vurgulanmış ve bu tür nifak ve ihtilaflara karşı insanlar uyarılmış ve sebepleri açıklanarak bunlardan nasıl korunacağı gösterilmiştir. Bu yüzden aynı inanç ve değerler etrafında birleşen Müslümanları Kur’an tek bir ümmet olarak adlandırmış ve ırksal ve kültürel ayrılıklar bu birliğe bir engel olarak görmemiştir. Bilakis bu vahdet ve birliğin temel unsuru olarak kabul etmiştir.
Kur’an’da Vahdetin Göstergeleri
Kur’an’da vahdetin en önemli unsuru tevhit ve dini öğretilerdir ki insanlar bunların etrafında bir araya gelerek bir ümmet olmanın hazzını ve faydalarını sonuna kadar yaşarlar. Bildiğimiz gibi tevhit İslam’ın en temel inancı ve onu diğer dinlerden ayıran en temel özelliğidir. Bu yüzden de Kur’an’ın pek çok ayetinde insanların tek bir ilaha inanmaları söylenmiş ve bağışlanmayacak tek günah olarak şirk sayılmıştır. Kur’an’ın vahdetin gerçekleşebilmesi için öngördüğü ikinci temel amil ise Allah, peygamber ve ulum emre itaat edilmesidir. Bu da Müslümanların siyasi birliğinin temin edilmesi içindir. Bu şekilde Müslümanlar meşru yollarla seçilen yöneticilere itaat ederek İslam toplumunun siyasi ve sosyal birliğini sağlarlar. Üçüncü unsur da adalettir. İslam toplumu adalet temelinde yükselen bir toplumdur ve bir toplum olmanın diğer bütün kategorileri adalet kavramı ve bunların gereklerinden türetilir. Bu yüzden adalet mülkün temelidir düsturu bütün İslami toplumların temel şiarı haline gelmiştir. Adalet ekseninde yardımlaşma içerisine giren Müslümanlar Allah'ın ipi olan İslami değerlere sımsıkı sarılarak bu birliklerini her türlü dâhili ve harici tehlikelere karşı korurlar ve böylece bir ümmet olmanın garantisi ve avantajı içerisinde bütün farklılıklarıyla bir bütünlük oluştururlar.
Peygamberin Sünnetinde Vahdet
Yaşamı Kur’an’ın pratize edilmesi olan Hz. peygamberin öğretileri Müslümanları ortak değer ve inançlar etrafında birleşmeye ve yardımlaşmaya çağırmaktadır. Konunun öneminden dolayı gerek yaşadığında gerekse sözleriyle vefatından sonra Müslümanları vahdete teşvik etmiş ve onları sosyal ve siyasi birliklerini bozacak amillerden sakınmaya çağırmıştır. Dolayısıyla İslam peygamberi sayısız hadisinde Müslümanların birlik olmalarını istemiş ve ancak bu şekilde bir ümmet olabileceklerini vurgulamıştır. Bu minvalde olmak üzere cenabı Allah Müslümanları Allah Resulü (s.a.a) onlara neyi verirse almalarını ve neyden sakındırırsa da ondan kaçınmalarını emretmiştir. Böylece bizzat peygamberin varlığı ve kişiliği vahdet ve birliğin sembolü ve örneği olmuştur.

İslam Dini ve İslam Birliğinin Anlamı

&nbsp;
Ayatullah Cevadî Amulî
İnsanın kemali, onun iradî amellerinin sayesinde gerçekleşir; yapmayı irade ettiği ameller de muhabbetinin mahsulüdür. İnsanın bir şeye muhabbeti yoksa onu irade edemez, irade etmezse eylem ve hareketi de yapamaz. Aynı şekilde bir şeye nefret duymuyorsa, onu terk etmesi de söz konusu olamaz. Velâyet ve beraet, muhabbet ve adavetten kaynaklandığı için tevelli ve tebberi, dinin esaslarından sayılmıştır. İnsanın sevdiğine tevellisi, buğz ettiğinden de teberrisi vardır. Muhabbetin ve adavetin ölçüsü açıklanmadığı müddetçe, tevelli ve teberri meçhul kalacak ve anlaşılamayacaktır.
Bir önceki makalede tevelli ve teberrinin, iradet ve kerahet, muhabbet ve adavet ile olan ilişkisini ve aynı şekilde şehvet ve gazap, cezp ve def’ ile olan bağını açıklamaya çalıştık. İnsandaki bu duygunun, en alt seviyesinin “cezp ve def’”, en yüksek ve yüce derecesinin ise “tevelli ve teberri” olduğunu beyan ettik. Bu iki makam arasında çeşitli merhale ve aşamalar da mevcuttur. Yine önceki makalede açıkladık ki, muhabbetin merkezi ve yeri insanın kalbidir ve insanın birden fazla kalbi yoktur. Hakka muhabbet, batılı sevmekle bağdaşmaz ve bir yerde toplanamazlar. Bu konuyla ilgili ayetleri de delil olarak aktardık.
İmam Sadık (a.s) buyuruyor:” İman, hübb ve buğzdan (sevgi ve nefretten) başka bir şey değildir.” Dinin özü muhabbettir, insan tüm eylem ve hareketlerini muhabbet esası üzerine yapar.
Hz. İbrahim (a.s), kendisine melekut âlemi gösterilmesiyle birlikte, tevhide delil ikame ederken muhabbet yolunu seçiyor: “Ben batanları sevmem.” (A’râf / 6) Yok olacak bir şeyin mahbup olmaya liyakati yoktur. İnsan eğer kendisine veya tabiat âlemindeki varlıklardan birisine muhabbet beslerse, bir batışla yok olan bir şeye gönül bağlamış olacaktır. Mahbup yok olunca, mahbubu ile arasında bağ olan muhabbet de yok olup kendisine zarar verecektir. Muhabbet ve mahbup daimî ve ebedî olursa, insana fayda sağlayacaktır. Mahbup fani olursa, ona beslenen muhabbet, insanı derde salacağı gibi onun yok olmasıyla da yok olacaktır. Çünkü mahbupsuz muhabbet devamlı azap verir insana.
Allah’tan başkasına muhabbet beslemek, sapma olduğu gibi, bu muhabbetin kendisi de zarar vericidir. Bunun için Hz. İbrahim (a.s) ibadet ve kulluğa lâyık olanın mahbup olması gerektiğini söylüyor. Yüce Allah da müminleri, Hz. İbrahim’in (a.s) gittiği yolu ihya etmeye davet ediyor. Hz. İbrahim (a.s ), “Ben batanları sevmem.” sözüyle, Allah’ı sevdiğini belirtiyor; Allah da, O’nu kendisine dost edindiğini beyan ediyor, “Allah İbrahim’i kendisine halil seçti.” sözüyle, müminlere hitaben buyuruyor ki: “İbrahim’e gerçekten de en yakın olanlar, ona tâbi olanlarla bu Peygamber’dir.” (Âl-i İmrân / 68) Müminler ve Peygamber, Hz. İbrahim’e tâbi olarak onun mantığını ihya etmeye herkesten daha evlâdırlar.
Melekut âleminin sırlarını görmekten kaynaklanan mantık şudur: Yok olan ve fani olan, mahbup olamaz. Bu mantık, Ehlibeyt İmamları’nın ibadet felsefesinde de görülmektedir. Buyuruyorlar: “Biz, Allah’a O’nu sevdiğimizden dolayı kulluk ve ibadet ediyoruz; cennet arzusuyla ibadet eden tüccarlar gibi ve cehennem korkusuyla ibadet eden köleler gibi değildir bizim ibadetimiz.” İmamlar’ın ibadeti bu asla ve mantığa göredir. Çünkü ölümsüz ve hay olana, muhabbet ebedî olabilir; nefsî istek, arzu ve geçici lezzetlerin hiçbirisi bu mantıkta yer alamaz.
Unutulmaması gerekiyor ki, muhabbet tarikattır, muhabbet yoldur, muhabbet şeriattır. Muhabbet insanın kafasında bir şeyi hayal edip, onu seviyorum, demesi değildir.
Âl-i İmrân Suresi’nde belirtildiği gibi: “De ki Allah’ı seviyorsanız bana uyun.” Sevmek, Resulullah’a (s.a.a) tâbi olmak, ona uymaktır. Eğer birisi Allah’ı sevdiğini iddia eder, Resulullah’ı takip etmezse, bilmelidir ki onun iddiası mesnetsiz ve yalandır.
Yüce Allah Nûr Suresi’nde (62) müminlerin, Resulullah’ı yalnız bırakmayacaklarını ve önemli işlerde devamlı yanında olacaklarını beyan ediyor: “Müminler, ancak Allah’a ve Resul’üne inanırlar ve onunla beraber, topluluğu gerektiren bir işte bulunurlarsa, izin almadan bırakıp gitmezler.” İtikadî olarak Allah’a ve Resul’üne (s.a.a) iman ederler, toplumsal alanda ümmetin birlikte yapması gereken işlerde rehber ve önder olan Peygamber’i yalnız bırakmazlar. Kendi şahsî işleri olsa dahi, Peygamber’den izin almadan, onunla istişare etmeden ayrılmazlar. Bütün dinî meselelerde Peygamber lider ve rehber olduğundan, önde gider ve ilâhî hükümleri uygular; Allah’ın muhabbetini kalbinde taşıyan müminler de arkasından hareket ederler.
Muhabbet, sessiz kalmak ve oturmakla bağdaşmaz. Önceki makalede kimlerin Allah’ın mahbubu olduğunu ve bu makama nasıl ulaşılması gerektiğini ayetler ışığında açıkladık.
Rivayetlerimizde Allah’ın mahbupları arasında kimin daha yüksek makama sahip olduğu da beyan edilmiştir. İmam buyuruyor: “İnsanların en üstünü, ibadete aşık olandır...” Aşk, muhabbetin kâmil merhalesidir. Aşk, var olanı koruyan ve sahip olmadığını talep etme şevkidir. İnsan, şevkle ibadet eder, ibadet aşkına ulaşmak için. Çünkü İmam buyuruyor ki: “İnsanların en üstünü, ibadete aşık olandır...” İbadetin kendisi de mabuda aşık olmaya götüren bir yoldur.
İbadet; âşık olmanın başlangıcıdır, yolun yarısında olmaktır, ibadete aşık olan henüz hedefe ulaşmamıştır. Kimin maşuku, mabut olan Allah olursa o hedefe ulaşmıştır. Sadece ibadete aşık olmak yetmez. Rivayette belirtilen “İnsanların en üstünü, ibadete aşık olandır....” sözünden maksat, ibadeti sadece ilahî görev olarak yerine getiren, ibadetten lezzet alan ve ibadeti seven değildir; bunların yanı sıra muhabbetin en yüksek derecesi olan “aşk” derecesine ulaşandır maksat.
İslâm’ın iftiharlarından olan Seyyid İbn Tavus (r.a), çocuğunun buluğ çağına erdiği günü bayram olarak kutluyor ve şöyle diyor: “Allah’a şükret ki, ölmedin ve Allah’ın emirlerinin muhatabı oldun. Şimdiye kadar Allah seninle konuşmuyor, seni muhatap almıyordu ve senden bir şey istemiyordu; ama artık sen, Allah’ın, “Ey iman edenler!” sözünün muhatabı oldun. Allah’ın bu sözüyle konuştuğu kimselerden biri oldun. Bu hitap, ilâhî emirleri yerine getirmek için seni mükellef kılmıyor, ilâhî emirleri yapmak ile şereflendiriyor. Çünkü Allah’ın emirlerini yerine getirmek zahmet ve külfet değil, şereftir.”
İşte bu sözler o gerçek muhabbetin ürünüdür. “İnsanların en üstünü, ibadete aşık olandır...” rivayetinin sırrı da budur. İnsan, bu dereceye ulaştığında anlar ki, yalan aşk, maşukun yok olmasıyla dert verir, azap verir. Mahbubun yok olmasıyla verdiği dert ve azabı herkes anlayamaz, yalnız gerçek muhip anlar. İnsanların en üstünü “Ölümsüz Hay” olana aşık olanlardır. Mahbup ebedî olduğundan, muhabbetin son derecesi olan aşk da gerçek olacaktır. Aşk, maşukun eserlerini âşık olanda ihya eder, yaşatır.
Aşk kelimesi Arapça’da “aşaka” kelimesinden alınmıştır. “Aşaka” sarmaşığa benzer bir bitkidir. Ağaçların gövdesine sarılır ve ağacın nefes almasını engelleyerek yapraklarının sararmasına sebep olur ve ağacın vaktinden erken solmasını sağlar. Aşığın, sararmış görünmesinin sebebi, aşkın onun nefes almasını engellemesinden, aşk ve şevkin, insanın hayvanî boyutunun gelişmesine mani olmasındandır. Aşk, İnsanın bedensel ve cismî olarak gelişmesini engeller ve her şeyden üstün olan kendi gelişmesinin peşindedir. “İbadete âşık olan insanların en üstünüdür.” sözü, yani ibadetin insanı tamamen çepeçevre sarması bütün varlığıyla ibadeti hissetmesidir.
Namaz kılarken edilen niyet, fikhî olarak niyet sayılır; ama mâna ehlinin yanında bunun kendisi gaflettir. Bir kimse namaz kılarken, “Öğle namazını kılıyorum kurbeten ilellah” cümlesini aklından geçirirse, bu fıkhî olarak niyet sayılır; ama irfan ehlinin nezdinde niyet değil, gaflettir. Çünkü niyet, tabiat âleminden kopup Allah’a yönelme, mahbuba koşmadır.
Namazın başından sonuna kadar dünya işlerini düşünen ve aklı insanlar arasında olan kimsenin, namazın sonunda “Esselamu aleykum ve rahmetullahi ve berekatuh” demesi, nasıl doğru olabilir?! Çünkü dışarıda olan biri içeri girdiği zaman, insanların arasında olmayan biri onların yanına geldiği zaman selâm verir, insanların arasında olan selâm vermez ki!
Namazda aklı tamamen dünyada ve insanlarda olan birisi, insanlardan ayrılmamış ki bitince “Esselamu aleykum...” desin. Ama namazını, “Namaz, müminin miracıdır.” hadisine göre kılan, “Namaz kılan, kiminle münacat ettiğini bilse, asla namazı bitirmez.” hadisini anlayarak Rabbü’l-Âlemin ile münacat eden ve “Namaz, her muttaki insanın (Allah’a) yaklaşma vesilesidir.” hadisine teveccüh ederek namazını kılan insan, niyetiyle tabiat âleminden uçmuş, dünya ve insanlardan kopmuş ve kimseyi aklından geçirmemiş, sadece kendisi ve mabudu vardır namazında ve namazı sona erince miraçtan iniyor, Allah ile münacattan bitiyor ve insanların arasına dönüyor, bundan dolayı “Esselamu aleykum ve rahmetullahi ve berekatuh” diyor. Tekbiretü’l-İhram’ı ( Allah-u Ekber) ihram bağlamak olan; Lailaheillellah’ı Allah’a teslim olmak olan ve Selâm’ı bitiş olan namazdan sonra verilen selâm gerçek selâmdır.
“İnsanların en üstünü, ibadete âşık olandır...” hadisi her türlü ibadete aşık olmayı içeriyor; maddî, manevî, batinî ve zahirî her türlü ibadete aşık olmayı, onunla sarmaş dolaş olmayı ve bütün varlığıyla onu hissetmeyi beyan ediyor.
İnsanın bu makama ulaşmasını engelleyen, yükselmesine mani olan, dünya sevgisidir. “Dünyayı sevmek, bütün hataların başıdır.” hadis-i şerifi, bütün günahların ve hataların sebebinin, insanın dünyaya gönül vermesi ve sevmesi olarak belirtiyor.
Diğer bir hadiste şöyle buyuruyor: “Çobansız bir koyun sürüsüne, her iki taraftan kurtların saldırıp verdiği zarar-ziyan, dünyayı seven ve makam peşinde olan Müslüman kimsenin dinine verdiği zarardan daha fazla değildir.” Yalan ve geçici muhabbetin, dünyaya alaka bağlamanın, makam ve mevki peşinde olmanın insanın dinine vurduğu darbe ve verdiği zarar, kurtların koyun sürüsüne verdiği zararla mukayese edilemez. Çünkü kurt sürüye saldırdı mı yırtıcılığı oranında parçalar, yalnız yiyebileceği miktarda parçalamaz, gazap ateşini söndürene kadar parçalar ve onun parçalama duygusu asla doymaz. Dünya muhabbeti kalbinde olan insan, bu özelliğe sahip kurttan daha tehlikelidir. Bu gibi hadisler hakkında İslâm âlimleri birçok makaleler yazmışlardır.
Allah’a muhabbetin, bütün hayır, fazilet ve doğruluğun kaynağı, dünya sevgisinin ise her günah ve hatanın başlangıcı olduğu rivayetlerin ışığında anlaşılmaktadır. Allah’a muhabbetin faydası ve meyvesi hakkında önceki yazımızda Kur’an ayetleri ışığında geniş bilgiler vermiştik. Ama “dünyanın her hata ve günahın başı olduğu ise”, Nahl / 106’da farklı tabirle beyan ediliyor. “Fakat kim kalbini kâfirliğe açarsa, işte Allah’ın gazabı bunlaradır.” Kalp ve canlarını küfür ile dolduran, günah ve inkâr ile kalplerini genişleten kimse, isyan ve tuğyanlarının neticesinde kendi sonunu hazırlamıştır. İlâhî gazabı hak eden, kendi sonunu hazırlamıştır. Kalbini, ilâhî maarif için açması gerekirken dünyaya meyletmesi sonucu günah ve isyanla, küfür ve tuğyanla doldurmaktadır. Kalp, Allah’ın muhabbetinin yeri olması gerekirken, dünya muhabbetinin ve küfrün sahnesine dönmüştür. İlahî gazabı hak eden, kendi sonunu hazırlamıştır.
“Sizi rızıklandırdığımız tertemiz şeyleri yiyin ve bu hususta taşkınlık etmeyin, sonra size gazabım vacip olur ve kime gazabım vacip olursa uçuruma yuvarlanır, helâk olur.” (Tâhâ / 81) Ayetin dediği gibi, insan tuğyan ederse, Allah’ın gazabını hak eder; gazabı hak eden, helâk olur; helâk olan ise, artık tekâmül yoluna giremez.
Nahl Suresi’nin devamında bütün bunların sebebi dünya sevgisi olarak belirtiliyor: “Bu da dünya yaşayışını sevip ahiretten üstün tutmalarındandır.” (Nahl / 107) Onlar dünyayı kendilerine mahbup olarak seçip ahirete tercih ettiler. İnsanı, Allah’a yaklaştıran ahirettir. Ahiret sevgisinin öteki dünyada karşılığı vardır; ama dünya sevgisi, insanı bu dünyada Allah’tan uzaklaştırdığı gibi ahirette de azap görmesine sebep olacaktır. İlâhî intikamların hepsinin kaynağı dünyayı sevmek ve onu mahbup edinmektir. Batıl sevgisini tercih eden, hedefe ulaşamaz: “Şüphe yok ki, Allah, kâfir olan topluluğu doğru yola sevk etmez.” Kâfir olan, hak yoldan saptığı gibi aklı da devre dışı bırakmış, yanlış yola sapmıştır. “Onlar, öyle kimselerdir ki Allah, onların kalplerini, gözlerini, kulaklarını mühürlemiştir ve onlardır gaflet edenlerin ta kendisi.” Onlar gafildirler, kalpleri mühürlü olduğundan anlamaları gereken ilâhî maarifi anlamazlar, kulakları mühürlü olduğundan duymaları gereken hakkı duyamazlar, gözleri mühürlü olduğundan batinî gözle görmeleri gereken şeyleri göremezler. Şüphesiz gafildirler, gaflette olan da hüsrana uğramıştır. “Şüphe yok ki onlar, ahirette hüsrana uğrayanlardır.” Gafletten aklı körelmiş ve idrak edemeyen insana ise evham hâkim olur; akıl ve vahiyden mahrum kalan insan, hayal tuzağına düşmüştür. Hayalperest biri asla muhabbet yolunda gidemez, böyle olunca da Allah’ın mahbubu olamaz, Allah’ın sevdiklerinin arasında yer alamaz.
“...ve Allah övünüp kibirlenen hiç kimseyi sevmez.” (Hadîd / 23) Ayette geçen “muhtal” kelimesi, hayalperest, hayal ile hareket eden, tahayyulatın (hayallerin) esiri olmuş, kendisini evhama kaptırmış, hayal ürününe dayanan ve hayalin değer verdiği unvanlara sığınan kimseye denir. Allah’tan başka her şey itibarîdir (geçici ve mecazdır). Bir kimse hayal ürünlerine sığınıp ona değer verirse, o insana muhtal denir. Muhtal kimse kibirlenir. Kibir de batıl olduğu için muhtal kimse Allah’ın mahbubu olamaz. Çünkü muhabbetin yolu aklın yoludur vehim ve hayalin değil.
Bir kimse Allah’ın mahbubu olmak istiyorsa, akıl ve vahyin yolunda gitmelidir. Bir insan sahip olduğu makam ile kibirlenir ve böbürlenirse, bilmelidir ki, muhabbet yolundan sapmış ve asla Allah’ın sevdiği kimselerden olamayacak ve dinden de uzaklaşacaktır.
İmam Cafer Sadık (a.s) buyuruyor ki: “Din, hübb ve buğzdan (sevgi ve nefretten) başka bir şey değildir.” Dinin çabası, insanın aklını idare etmesini vahyin gölgesinde sağlamaktır.
İmam Bâkır (a.s) da şöyle buyuruyor: “Dünyaperest, dünyaya aldanan insan, ipekböceği gibidir; çabaladıkça kendi etrafında döner, döndükçe daha fazla üretir ve ürettiği kendi emeği kendisini boğar, arada kalıp ölür.”
Dünyayı sevmek, insanın Allah’a ulaşmasını engeller. Bu insan, ipekböceği gibi çalışıp çabalar; sonunda kendi çabası ve emeği kendisini öldürür. Dünya, eğitim ve öğretim âlemi olarak görülürse, dut yaprağı ipeğe çevrilir; insan doğru yolu kat ederse, melek sıfatlı olur ve kanatlanıp mahbuba uçar, ipekböceği gibi yolun yarısında kendi mahsulünde boğulmaz. Rivayetlerde Allah’tan başka her şey dünya olarak belirtiliyor ve ona gönül bağlamak her günahın kaynağı olarak tanıtılıyor. “Bu da dünya yaşayışını sevip ahiretten üstün tutmalarındandır.” ayet-i celilesi buna işaret etmektedir.
Kalbi dünya muhabbetiyle dolan insan gafildir. Allah muhabbeti de yalnız kalp ile elde edileceğinden, dünyayı seven insan Allah muhabbetinden mahrum kalacaktır. Resulullah’a (s.a.a) kalbi gaflet ile dolan insan ile ilişkisini kesmesi emrediliyor:“Sabah, akşam rızasını dileyerek Rablerine dua edenlerle beraber sabret ve dünya yaşayışının ziynetini dileyenlere uyup ayırma gözlerini onlardan ve bizi anmamaları için gönüllerine gaflet verdiğimiz hevâ ve heveslerine uymuş ve işi hadden aşıp taşmış kişiye itaat etme.” (Kehf / 28)
Ayet, Resulullah’a (s.a.a) kiminle beraber olması gerektiğini ve kimlerden uzak durması gerektiğini beyan ediyor. Allah’ı devamlı yad eden mustazaf ve fakir tabaka ile beraber ol, diyor. Dünya ziynetine gönül verenler, Resulullah’a “şu fakir, fukarayı terk et de, biz senin yanında yer alalım, onlarla beraber olmak bize ağır geliyor.” diye teklif ettiklerinde Allah buyuruyor ki: “ve dünya yaşayışının ziynetini dileyenlere uyma.” Yani, mustazaflardan ve fakirlerden gözünü ayırma. Dünya muhabbeti kalbine dolmuş insanlar Allah’ı zikir etmekten gaflettedirler, en büyük nimet olan Allah’ı, yâd etmekten mahrumdurlar, onların canları Allah’ın muhabbetine lâyık değildir, sakın onlarla beraber olma.
Allah, kendisini yâd etmeyen, Peygamber’e tâbi olmayan, Allah’ın kitabı Kur’ân’ı terk eden kimselerin kalbinden Allah’ı zikir etme ve kıyameti hatırlama tevfikini alır. Kıyameti yâd etmek özel bir nimettir ve Allah, onu herkese nasip etmez, yalnızca özel kullarına verir: “Biz onları daima yurtları olan ahireti anma huyuyla yarattık da özleri temiz, ihlâs sahibi kullar kıldık.” (Sâd / 46)
Bu nimet, lâyık olmayanlara verilmez: “Yeryüzünde haksız yere ululuk taslayanlara, ayetlerimizi idrak ettirmeyeceğiz...” (A’râf / 146)“Allah gönüllerini döndürmüştür onların, çünkü onlar anlamaz bir topluluktur.” (Tövbe / 127) Onlar din yolunu terk edip haktan ayrıldılar mı, Allah, onların hakkı anlama yeteneklerini alır ve onları bu nimetten mahrum bırakır.
Netice olarak şu noktalar açıklanmış oluyor:
1.- Tevelli ve teberrinin temelini, muhabbet ve adavet oluşturur.
2- Muhabbetin merkezi kalptir ve insanın sadece bir kalbi vardır.
3- Kur’ân’da muhabbet ve adavet konusu incelenmediği müddetçe, tevelli ve teberri anlaşılamaz.
4- Allah muhabbeti ve dünya muhabbeti bir kalpte birleşmez
5- Tevellinin özünü, Allah muhabbeti oluşturur.
6- Tevelliyi engelleyen en büyük engel, dünya sevgisidir.
7- Tevelli ve teberri makamına ancak Peygamber’e tâbi olmak ile ulaşılır.
8- Tevelli ve teberri insanın hayatının her alanında tecelli etmeli, ibadet ve dua vs.
9- Tevelli ve teberri Allah’a gerçek kulluğun temelini oluşturur.
10- Dinin özü tevelli ve teberriden başka bir şey değildir.

Tevelli Ve Teberri

İslam Dini ve Kölelik Düzeni

İslami Bilimler

Şah-ı Merdan Mateminde

Hüseyin Çaça

Şahı mülkü la Fetasın,

Dillere destandı namın.

Zülfikar mertlik nişanın

Zülfikar ağlar bu gece..

&nbsp;

Gök kubbeden kan gözyaşı

Eritir damlası taşı

Öldü Şah-ı mardan öldü.

Saki-i Kevser bu gece.

&nbsp;

Arşın adalet kürsüsü

Hakkın batılın ölçüsü

Sahibi Zülfikar öldü

Fatihi Hayber bu gece

&nbsp;

Mihrapta aldı daveti

Murada erdi hasreti

Şah-ı Merdan Esadullah

Aşkına Kurban bu gece

&nbsp;

Cümle cihan melek ağlar

Sır perdeden kanlar damalar

Rükn-ü hidayet yıkıldı

Haydar-ı Kerrar bu gece

&nbsp;

Cemali güneşe benzer

Evvel ahir sonsuz beşer

Cenneti nar sende biter

Cenneti nalân bu gece

&nbsp;

Şiaların perişandı

Gözleri giryan bu gece

Arzı sema kan ağladı

Zeynep nalan bu gece

&nbsp;

Vurdu zehirden kılıcı

Mihrab-ı al kan bu gece

Başı kan mihrabı kan

Rabbine mihman bu gece

&nbsp;

Seni seven ağlamaz mı?

Başa kara bağlamaz mı?

Gelmişiz başsağlığına

Mehdiye giryan bu gece

Şah-ı Merdan Mateminde

Ölüm Yıldönümü Anısına…
Şeyh Abbas Kummi’nin Hayatı ve Bir Keramet
Şeyh Abbas Kummi’nin büyük oğlu şöyle anlatmaktadır: Hiç unutmuyorum bir gün Necef-i Eşref’te idik. 1357 yılında yani babamın vefatına iki yıl kala sabah saatlerinde uykudan uyanarak şöyle buyurdu: “Bugün gözlerim çok şiddetli ağrıyor.
Öyle ki ne mütalaa edebiliyorum ne de yazabiliyorum.” Oldukça huzursuz gözüküyordu. Öğlen eve döndüğümde babamın yazı yazmakla meşgul olduğunu gördüm.
Dedim ki: gözlerinin ağrısı geçti mi? buyurdular ki: ağrılarım tamamen geçti. Dedim ki: nasıl tedavi ettin? Buyurdular ki: abdest alarak kıbleye doğru oturdum ve “Usul-u Kafi” kitabını gözlerime sürdüm. Gözlerimin ağrısı tamamen geçti…
Zilhicce ayının 22'inci günü bilge âlim, büyük bilim adamı, allame, muhaddis ve hüccetul İslam hacı şeyh Abbas Kummi’nin vefat günüdür. Muhaddis Kummi, Müslümanlar ve özellikle Şialar arasında Mefatihul Cinan dua kitabıyla tanınmaktadır.
Halihazırda bütün camilerde, mescitlerde, vakıflarda ve imamların haremlerinde bulunan,Kuran-ı Kerim’den sonra en fazla baskısı olan ve birçok yabancı dillere tercüme edinilen, Müslüman’ın en çok faydalandığı kitaplar arasında yer almaktadır.
Doğum yeri Kum şehri olan Muhaddis Kummi 1290 H. yılında dünyaya gelmiştir. Babası Hacı Muhammed Rıza Kummi iyi bir esnaf olup, halk arasında dinine olan düşkünlüğü ve takvasıyla tanınırdı. Annesi ise mümine ve takvalı bir bayan idi.
Muhaddisi Kummi kendisi annesini anlatırken, o namazlarının fazilet vaktine riayet etmede, nafile ve gece namazlarını kaçırmamakta ve çocukluğunda abdestsiz kendisine süt vermediğini zikretmiştir. Muhaddis Kummi’nin elde etmiş olduğu makamının aslında annesinin çekmiş olduğu zahmetleri karşılığında kendisine verilen bir ödül olarak görüyordu.
Ahlaki Özellikleri
Muhaddisi Kummi’nin olağan üstü özelliklerinden Allah’ın huzurunda huzu ve huşu içerisinde olması, insanlar arasında ise alçak gönüllü olmasıdır. Yıllarca ikamet ettiği Meşed şehrinde, Kum şehrinden gelen ruhani alimleri ve talebeleri ziyaret eder ve hatta bir günlük dahi olsa kendi evinde onları ağırlardı.
Bazen bununla da yetinmeyip gelen misafirlerin maddi ihtiyaçlarını karşılayarak İmam Rıza’nın (a.s) misafirlerine hizmet etme şerefini elden vermek istemiyordu.
O hiçbir zaman fakiri geri çevirmezdi. Maddi durumunun çok iyi olmamasına rağmen, bazen meyve satın alarak yanına gelen fakirlere boş dönmemeleri için meyve takdim ederdi. Seyitlere özel sevgi ve saygı gösterirdi. Seyitlerin huzurunda ayaklarını bile uzatmazdı, bu konuda büyük ve küçük diye ayrım yapmazdı. Sade elbiseler giyerek sade ve az yemekleri tercih ederdi. Hayatını iyi bir zahit gibi yaşardı.
Hadis ve rivayet yazdığında devamlı abdestli idi, hadisleri mütalaa ederken dizleri üzerine çöküp kıbleye doğru otururdu. Hatta abdestsiz İmamların (a.s) isimlerini söylemezdi. Muhaddis Kummi’nin yine en belirgin özelliklerinden
biri Peygamber (s.a.a) Efendimizin ismini yazdığı zaman, kısaltma veya kodlama harfleri kullanmazdı. Aksine Peygamber (s.a.a) Efendimizin isminin yanına "sallallahu aleyhi ve alihi" diye yazardı ve yine aynı şekilde imamlardan (a.s) birinin ismini yazdığı
zaman imamın isminden sonra "aleyhis selam" diye yazardı. Kodlama harflerle selamların yazılmasını yeterli görmeyip ve buna da şiddetle karşı çıkardı.
Merhum Şehit Sani "Minyetul Murid Fi Adabıl Mufid Vel Mustefid" kitabında bu konuya riayet etme meselesinde şöyle naklediyor:
İlk olarak "sallallahu aleyhi ve alihi" yerine "sad" veya başka kısaltma harfleri ve kodları kullanan kimse bir çeşit hastalığa yakalanarak kolları kesilmiştir. Bazı büyüklerin görüşlerine göre bu kodlama metodu kullanıldığı takdirde birçok Müslüman gizli olan salâvatın sevabından mahrum kalacaklardır.
Şeyh Abdurezak ve Ahiret Menzilleri Kitabı
Merhum Muhaddis Kummi büyük oğlu için şöyle naklediyordu: Ahiret Menzilleri kitabını yazıp, yayımlamıştım. Bu kitap o zamanın meşhur hatiplerinden olan Abdurezak’ın eline geçmişti. Babam şeyh Abdurezak’a karşı özel bir ilgisi vardı,
devamlı Şeyh’in meclislerinde hazır bulunurdu. Şeyh Abdurezak Ahiret Menzilleri kitabının üzerinden mecliste bulunan insanlara okuyordu. Bir gün babam o meclislerin birinden eve döndüğünde, bana dedi ki: Şeyh Abbas keşke sende Şeyh Abdurezak gibi bir hatip olsaydın. Minbere çıkıp o kitabı sen bizlere okusaydın.
Birkaç defa cesaretlenip söylemek istedim, o okuduğu kitap benim eserim diye fakat söylemedim. Sadece dua etmesini istedim. Dedim ki dua buyurun Allah bana da Tevfik nasip buyursun.
Eserlerinin Yazımındaki İhlâs
1356 H. yılında Mefatihul Cinan kitabının yayınlanma sırasında yayıncı telif hakkı olarak Muhaddis Kummi’ye o zamanın parası 1000 tümen teklif edince Muhaddis Kummi şöyle cevap verdi: Bu kitabı maddi kazanç sağlamak için yazmadım, amacım herkes bu kitaptan her açıdan yararlanabilmesidir. Herkes bu kitabı baskıya verebilir.
Nefis Tezkiyesi
Muhaddis Kummi nefis tezkiyesinde iyi bir yol kat etmişti. O öğle ve ikindi namazları için Kuherşad mescidinde imamlık yapıyordu. Bir gün öğle namazını tamamladıktan sonra yanındaki arkadaşına yönelerek ikindi namazını kıldıramayacağını
söyleyip mihraptan ayrıldı. Bir yıl boyunca mescide gelmedi. Bunun nedenini araştıran arkadaşlarına verdiği cevap şöyleydi: Hakikatte ben o zaman öğle namazının dördüncü rekâtında iken cemaatten ya Allah ya Allah innellahe mea sabirin sözlerini duyduğumda cemaatin çokluğu bende eser etmiş ve hoşuma gitmişti. İşte o zaman anladım ki benim cemaat imamı olma ehliyetimin olmadığını bu yüzden gelmedim.
Muhaddis Kummi’nin Üstatları
Muhaddis Kummi çocukluk yıllarında mukaddime, fıkıh ve usul ilimlerini Kum şehrinde büyük üstatlardan ve özellikle merhum Ayetullah Mirza Muhammed Erbab Eşragi’nin yanında tamamladı.
Daha sonra Necef şehrine hicret ederek 1316 H. yılında Mirza Hüseyin Nuri’nin derslerine katıldı. 1318 yılında bu büyük üstattan rivayet iznini aldı ve 1332 H.K yılında ise Meşhed şehrine hicret edip, burada 12 yıl boyunca
Ayetullah Hacı Ağa Hüseyin Kummi’den yararlandı. Ve yine buradan da Ayetullah Kummi ile birlikte Necef’e dönüş yapıp ömrünün sonuna kadar orada yaşadı.
Eserleri
Muhaddis Kummi’nin telifleri ve eserleri oldukça fazladır. Kendi tabiriyle 40 yaşına ulaştığında 70 eseri, 74 ciltte yazmıştır. Elbette bu kadar fazla kitabın yazılımı öyle bir zamanda imkânların kısıtlı olduğu bir dönemde insanı hayrete düşürüyor.
Bazı eserleri
Envarul Behiyye, Beytul Ehzan Fi Mesaibu Seyyidetun Nisvan, Bagiyatus Salihat, Meşedname, Çehil Hadis, Hikmetu Baliğe Vemahu Kelimetu Camie, Eddurul Azim Fi Luğetil Guranıl Azim, Sefinetu Ve Medinetul Hukmi Vel Asar, Şerhi Sahifeyi Seccadiye,
Ziyafetul Eğvan, Gayetul Gusva, Mefatihul Cinan, Menazilul Ahire Vel Metalibul Fahira, Muntehal Amal Fi Zikri Mesaibun Nebi Vel Aali , Nefesul Mehmum….vb.
Şeyh Abbas Kummi 1359 H. yılında Zilhicce ayının 22’sinde yakalanmış olduğu istiska hastalığının etkisiyle artık bedeni yorulmuş, halsiz bir şekilde oturarak akşam ve yatsı namazlarını kıldıktan sonra istirahata çekilmişti. Yatağında imamların (a.s) isimlerini zikrederken,
gece yarısı hakkın davetine icabet etti. 65 yaşlarında bu dünyadan ayrıldı. Cenaze namazını Ayetullah Seyit Ebul Hasan İsfahani kıldı. Cenaze merasimine dönemin büyük üstatları, öğrenciler ve halkın çoğu katılarak Hz. Ali’nin (a.s) hareminde kendi üstadı Muhaddis Nuri’nin yanına defnedildi.
Şeyh Abbas Kummi’nin Ağrıyan Gözü Nasıl İyileşti
Şeyh Abbas Kummi’nin büyük oğlu şöyle anlatmaktadır: Hiç unutmuyorum bir gün Necef-i Eşref’te idik. 1357 yılında yani babamın vefatına iki yıl kala sabah saatlerinde uykudan uyanarak şöyle buyurdu: “Bugün gözlerim çok şiddetli ağrıyor. Öyle ki ne mütalaa edebiliyorum ne de yazabiliyorum.” Oldukça huzursuz gözüküyordu.
Ben o zamanlar eğitimimi sürdürüyordum. Derse gittim. Öğlen eve döndüğümde babamın yazı yazmakla meşgul olduğunu gördüm.
Dedim ki: gözlerinin ağrısı geçti mi? buyurdular ki: ağrılarım tamamen geçti. Dedim ki: nasıl tedavi ettin? Buyurdular ki: abdest alarak kıbleye doğru oturdum ve “Usul-u Kafi” kitabını gözlerime sürdüm. Gözlerimin ağrısı tamamen geçti.
Şeyh Abbas Kummi, o günden sonra ömrünün sonuna kadar göz ağrısı çekmedi. Şeyh Abbas Kummi’nin gözlerine çektiği Usul-u Kafi kitabı, “Vafiye” kitabının yazarı ünlü fakih “Molla Abdullah Tuni”nin el yazmasıyla yazılmıştı.

 Şeyh Abbas Kummi’nin Hayatı ve Bir Keramet

Hadisler ışığında:
Âlimler ve Allah Katındaki Yüce Makamları
“İnsanlardan Peygamberlik makamına en yakın olan kimse, alimler ve mücahitlerdir.”
“Âlimler peygamberlerin varisidir.”
“Alim ölse bile diridir, cahil diri olsa bile ölüdür.”
“İlim ibadetten üstündür.”
“Allah nezdinde ilim öğrenmek, Allah-u Teala yolunda, cihad, hac, oruç ve namazdan daha üstündür.”
“Âlimin yüzüne bakmak ibadettir.”…
Peygamberlik Makamına En Yakın Olan Kimse
Resulullah (s.a.a) şöyle buyurmuştur: “İnsanlardan Peygamberlik makamına en yakın olan kimse, alimler ve mücahitlerdir.”
Resulullah (s.a.a) şöyle buyurmuştur: “İlim talep eden kimse İslam’ın rüknüdür. Mükafatı da peygamberlerle verilecektir.”
Resulullah (s.a.a) şöyle buyurmuştur: “Ümmetimin alimleri, İsrailoğullarının peygamberleri gibidir.”
Alimler Peygamberlerin Varisidir
İmam Sadık (a.s) şöyle buyurmuştur: “Alimler peygamberlerin varisidir.”
İmam Sadık (a.s) şöyle buyurmuştur: “Alimler peygamberlerin varisleridir. Zira peygamberler miras olarak dirhem ve dinar bırakmazlar. Aksine onlar kendilerinden hadisler geride bırakmışlardır. O halde her kim bu hadislerden bir şey öğrenirse, çok fayda elde etmiştir. O halde ilminizi kimden elde ettiğinize iyi bakın.”
Resulullah (s.a.a) şöyle buyurmuştur: “Alimler peygamberlerin varisleridir. Gök ehli onları sever ve öldüklerinde kıyamet gününe kadar denizdeki balıklar onlar için mağfiret diler.”
Resulullah (s.a.a) şöyle buyurmuştur: “Alimler yeryüzünün meşaleleri, peygamberlerin halifeleri, benim ve Peygamberlerin varisleridirler.”
İmam Ali (a.s), oğlu Muhammed’e şöyle buyurmuştur: “Dinde fakih ol (derin anlayış sahibi.) Zira ki fakihler peygamberlerin varisleridir.”
Alimlerin Mürekkebinin Şehitlerin Kanından Üstün Oluşu
Resulullah (s.a.a) şöyle buyurmuştur: “Alimlerin mürekkebi ve şehitlerin kanı kıyamet günü birlikte tartılır ve alimlerin mürekkebi, şehitlerin kanından üstün gelir.”
İmam Sadık (a.s) şöyle buyurmuştur: “Kıyamet günü olunca Allah-u Teala insanları geniş bir çölde toplar, teraziler ortaya konur. Şehitlerin kanı alimlerin mürekkebiyle tartılınca, alimlerin mürekkebi, şehitlerin kanından üstün gelir.”
Resulullah (s.a.a) şöyle buyurmuştur: “Alimlerin mürekkebi, şehitlerin kanıyla tartılır ve mürekkeb kana üstün gelir.”
Resulullah (s.a.a) şöyle buyurmuştur: “Alimlerin mürekkebi ve şehitlerin kanı birlikte tartılır. Alimlerin mürekkebi şehitlerin kanından üstün gelir.”
Alim Ölse Bile Diridir
İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Mal biriktirenler, diri oldukları halde helak olmuşlardır. Ama ulema, zaman (dünya) baki kaldıkça bakidirler. Bedenler yok olmuştur; ama söz ve eserleri gönüllerde mevcuttur.”
İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Gece ve gündüz baki kaldıkça alimler de baki kalır.”
İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Alim ölse bile diridir, cahil diri olsa bile ölüdür.”
Resulullah (s.a.a) şöyle buyurmuştur: “Cahiller arasında alim, ölüler arasındaki diri gibidir.”
bak. el-Mevt, 3741, 3742. Bölümler
İlmin İbadetten Üstünlüğü
Resulullah (s.a.a) şöyle buyurmuştur: “Benim nezdimde ilmin üstünlüğü, ibadetin üstünlüğünden daha sevimlidir.”
Resulullah (s.a.a) şöyle buyurmuştur: “İlim ibadetten üstündür.”
Resulullah (s.a.a) şöyle buyurmuştur: “Her kim kendisi vesilesiyle batılı hakka veya sapıklığı hidayete döndürmek üzere bir ilim öğrenmek için (evinden) dışarı çıkarsa onun bu işi kırk yıl Allah’a ibadet etmiş kimsenin ibadeti gibidir.”
İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “İnsanın duyduğu ve (başkalarına) aktaracağı ve amel edeceği hikmetli bir söz bir yıllık ibadetten daha hayırlıdır.”
Resulullah (s.a.a) şöyle buyurmuştur: “İlmin azlığı, ibadetin çokluğundan daha iyidir.”
İmam Bakır (a.s) şöyle buyurmuştur: “Bir saatlik ilmi müzakere, bir gecelik ibadetten daha iyidir.”
Resulullah (s.a.a) şöyle buyurmuştur: “İlimle birlikte olan uyku, cehaletle birlikte olan namazdan daha iyidir.”
İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Çok ilimle birlikte olan az amel, az ilimle, şek ve şüpheyle karışık çok amelden daha hayırlıdır.”
Resulullah (s.a.a) şöyle buyurmuştur: “Allah nezdinde ilim öğrenmek, Allah-u Teala yolunda, cihad, hac, oruç ve namazdan daha üstündür.”
Alimin Abid İnsana Üstünlüğü
İmam Bakır (a.s) şöyle buyurmuştur: “İlminden istifade edilen alim, yetmiş bin abidden daha üstündür.”
Resulullah (s.a.a) şöyle buyurmuştur: “Alimin abid insana üstünlüğü, ondordüncü gecenin ayının diğer yıldızlara üstünlüğü gibidir.”
Resulullah (s.a.a) şöyle buyurmuştur: “Şüphesiz, alimin abide üstünlüğü güneşin diğer yıldızlara üstünlüğü gibidir. Abid olmayanlara üstünlüğü ise, ayın diğer yıldızlara üstünlüğü gibidir.”
Resulullah (s.a.a) şöyle buyurmuştur: “Allah’ı bilen bir alimin bir rekatlık bir namazı, Allah’ı bilmeyen kimsenin kıldığı bin rekat namazdan daha iyidir.”
Resulullah (s.a.a) şöyle buyurmuştur: “Alimin kıldığı iki rekat namaz, abidin kıldığı bin rekat namazdan daha iyidir.”
İmam Sadık (a.s) şöyle buyurmuştur: “Bir alim, bin abidden ve bin zahitten daha üstündür.”
İmam Sadık (a.s) şöyle buyurmuştur: “İlim sahibi kimse (kıyamet günü) beşyüz yıllık mesafedeki bir tepenin üstünde abidden daha önce gelir.”
Resulullah (s.a.a) şöyle buyurmuştur: “Alimin bir saat sırtını yastığa dayayıp ilim ve işine bakması, abid insanın yetmiş yıllık ibadetinden daha iyidir.”
Resulullah (s.a.a) şöyle buyurmuştur: “Alimin şehitten üstünlüğü bir derecedir. Şehidin abidden üstünlüğü de bir derecedir. Peygamberin alimlerden üstünlüğü bir derecedir. Kur’an’ın diğer sözlerden üstünlüğü ise, Allah’ın yaratıklarından üstünlüğü gibidir. Alimin diğer insanlardan üstünlüğü de benim insanların en düşüğüne oranla üstünlüğüm gibidir.”
Alimin Abidden Üstün Oluşunun Sebebi
Resulullah (s.a.a) şöyle buyurmuştur: “Alim insan abidden yetmiş derece üstündür ki her derecenin mesafesi, bir atın yetmiş yıl koşturması, (neticesinde aldığı yol) kadardır. Bu üstünlüğün sebebi ise şeytanın insanlar arasında bir bidat bırakması halinde alimlin onu anlaması ve insanları ondan sakındırmasıdır. Ama abid insan ibadetiyle meşgul olduğu için ne bid’ata teveccüh eder ve ne de onu tanır.”
İmam Rıza (a.s) şöyle buyurmuştur: “Kıyamet günü abid insana şöyle denir: “Sen iyi bir insandın, hizmet ettin, geçimini halktan temin etmedin, o halde şimdi cennete gir.” Biliniz ki fakih, insanlara hayrını ulaştıran ve onları düşmanlarından kurtaran kimsedir...
fakihe de şöyle denir: “Ey Al-i Muhammed’in yetimlerinin sorumluluğunu üstlenen! Onların zayıf dostlarını ve takipçilerini doğru yola ulaştıran kimse! Dur ve senden faydalanan veya senden ilim öğrenen herkese şefaat et.”
İmam Sadık (a.s) şöyle buyurmuştur: “Kıyamet günü olunca aziz ve celil olan Allah alim ve abidi diriltir. Bu ikisi aziz ve celil olan Allah’ın huzurunda durunca, abid olanına şöyle denir: “Cennete gir.” Alim olana ise şöyle denir: “Dur ve insanları iyi terbiye ettiğin için onlara şefaat et.”
İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Alimin iki rekat namazı, cahilin yetmiş rekat namazından daha iyidir. Zira alim fitnelerle karşılaşır, ama ilmi vasıtasıyla onlardan (sağ salim) dışarı çıkar. Ama cahil, fitnelerle karşılaşınca, onda darmadağın olur.”
Resulullah (s.a.a) şöyle buyurmuştur: “Muhammed’in ruhu elinde olana andolsun ki şüphesiz bir alimin varlığı İblis için bin abidin olmasından daha ağırdır. Zira abid insan kendisini düşünür. Alim ise başkalarını düşünür.”
Alimin Vefatı
Resulullah (s.a.a) şöyle buyurmuştur: “Alimin vefatıyla İslam’da bir gedik açılır ve gece ve gündüz birbiri ardınca geldiği müddetçe de bu gedik kapanmaz.”
Resulullah (s.a.a) şöyle buyurmuştur: “Allah-u Teala bu ümmetten bir alimin ruhunu alınca, İslam’da bir gedik açılır. Kıyamet gününe kadar bu gediği asla kapanmaz.”
Resulullah (s.a.a) şöyle buyurmuştur: “Alimin ölümü telafi edilmeyen bir musibet ve kapanmayan bir gediktir. Şüphesiz alim batmayan bir yıldızdır. Bir kabilenin ölümü bir alimin ölümünden daha kolaydır.”
İmam Sadık (a.s), aziz ve celil olan Allah’ın, “Bizim yeryüzünün etrafından eksilttiğimizi görmediler mi? ” ayeti hakkında şöyle buyurmuştur: “Maksat, alimlerin yok olmasıdır.”
Alimin Yüzüne Bakmak İbadettir
Resulullah (s.a.a) şöyle buyurmuştur: “Alimin yüzüne bakmak ibadettir.”
Resulullah (s.a.a) şöyle buyurmuştur: “Alimin yüzüne sevgiyle bakmak, ibadettir.”
İmam Sadık (a.s), kendisinden Peygamber’in (s.a.a), “Alimlerin yüzüne bakmak ibadettir” sözü sorulunca şöyle buyurmuştur: “Maksat, baktığın zaman sana ahireti hatırlatan alimdir. Bunun tersi olan (bakışı sana ahireti hatırlatmayan) kimseye bakmak ise fitnedir (sapıklıktır)”
Resulullah (s.a.a) şöyle buyurmuştur: “Ali’nin yüzüne bakmak ibadettir.”
ABNA.İR

Âlimler ve Allah Katındaki Yüce Makamları

Asrın En Büyük Mucizesi:
Bir Anda Mucizevi Bir Şekilde Kur’an Hafızı Olan Kerbelâ-i Kâzım’ın Hayat Öyküsü
Muhammed Kâzım, İran'ın Batısında yer alan Erak ilinin Ferahan ilçesinin "Saruk" köyü ahalisinden bir çiftçi idi. Bölge halkının çoğunluğu gibi okuma yazma nimetinden mahrumdu. Bir yıl, ilahî ahkâmı, helal ve haramı tebliğ etmek için o köye gelen bir din alimi konuşmasında:
humus, zekât gibi konulara temas ederek; "Buğdayları nisap haddine ulaşıp da fakirlerin hakkı olan zekâtını vermeyenin malı haramla karışmış olur.
Eğer zekâtı verilmemiş buğdayların parasından ev veya elbise alınırsa, o evde ve o elbiseyle namaz kılınamaz" "Her Müslüman, “helal ve harama dikkat etmeli ve malının zekâtını vermelidir" açıklamasında bulunur. Bu konuşmadan sonra Muhammed Kâzım, üzerinde çalıştığı tarlanın sahibinin zekât vermediğini bildiğinden dolayı...
Ehlibeyt Haber Ajansı ABNA-  onun malının haramla karıştığı ve geçimini haramla karışmış bir malla idare ettiği hakkında derin derin düşünmeye başlar ve sonunda kararını verir: “Tarla sahibine zekât vermesini hatırlatırım.
Kabul etmezse o köyden çıkıp ücreti temiz ve helal olan bir parayla geçimimi sağlamak için başka bir yere göç ederim.” Bu girişimi sonuçsuz kalınca, birkaç yıl köyünün dışında çalışır. Sonunda köyüne dönmesi için rica ederler. Kimseye bağlı olmadan çiftçilik yapması için kendisine bir yer, bir miktar da buğday verirler.
Muhammed Kâzım o yıl ektiği buğdayın yarısını (herhalde zekât olarak) fakirlere verir, diğer yarısını da tohum olarak kullanır. Allah onun ziraatına bereket verir, normalden fazla mahsul elde eder. Artık o yıldan itibaren mahsulünün yarısını fakirlere verme kararı alır.
(Oysaki zekât, tarlasına göre onda veya yirmide birdir.) Böylece her yıl mahsulünün yarısını fakir ve yoksullara vermeye başlar.
Bir yıl mahsulünü toplayıp harmanını dövdükten sonra, harmanının samanını savurmakla meşgul olduğu günlerin birinde öğlene yakın rüzgar durup hava sıcaklaşınca artık işine devam edemeyip eve dönmek zorunda kalır. Yolun yarısında bir fakir onunla karşılaşır ve:
"Bu yıl mahsulünüzden bize bir şey vermediniz, galiba bizi unuttunuz." der. Muhammed Kâzım: "Hayır, unutmadım. ama henüz mahsulü toplayamadım diye cevap verir." O fakir bunu duyunca sevinip köye doğru gider.
Muhammed Kâzım rahat edemeyip tekrar tarlasına geri dönerek o fakire buğday götürmek için bir çok zahmetin ardından biraz buğday elde eder. Koyunları için de birazcık ot biçerek buğday ve otları omzuna alıp köye doğru hareket eder.
Yolu üzerinde, "72 İmam zade " diye bilinen meşhur bir türbe ve bahçesi bulunmaktadır. Dinlenmek için ot ve buğdayı bir kenara bırakarak İmam Zade'nin bahçesinin kenarında oturur. Bu esnada iki yakışıklı gencin ona doğru geldiklerini görür. Onlar: "Bizimle bu imam zade'de bir Fatiha okumak için gelir misin?" derler.
Muhammed Kâzım: "Gelmek isterdim, ancak bu otları eve götürmek istiyorum der." Ama onlar: "Bizimle gel de bir Fatiha okuyalım, öyle git" diye ısrar ederler… Onlar önden, Muhammed Kâzım da arkadan içeri girer.
Onlar, önce öndeki İmam zade'nin kabrinin başı ucunda bir fatiha okurlar. Daha sonra, arkadaki İmam zadenin kabrine yaklaşıp bir şeyler okumakla meşgul olurlar. Ama Muhammed Kâzım onların okuduklarından bir şey anlamaz.
Bu esnada Muhammed Kâzım, İmam zade'nin mezarının tavanının etrafında nurlu yazılar görmeye başlar. Gençlerden biri: "Niçin bir şey okumuyorsun?" diye sorar. Muhammed Kâzım: "Ben mektebe gitmemişim, okuma yazmam yoktur" der. Ancak o genç, "okumalısın."
Der ve elini Muhammed Kâzım'ın göğsüne koyarak "şimdi oku." söyler. Muhammed Kâzım: "Ne okuyayım?" diyince, o genç bir ayet okuyup, "Böyle oku" der. Muhammed Kâzım, ayeti okuyup bitirince, dönüp o gence bir şey demek (veya bir şey sormak) istediğinde kimsenin yanında olmadığını, türbede yalnız olduğunun farkına varır. Aniden dehşete kapılarak baygın bir şekilde yere yığılır.
Kendine geldiğinde, çok büyük bir yorgunluk hisseder. "Burası neredir ve burada ne yapıyorum?" diye düşünmeye başlar.
Daha sonra türbeden dışarı çıkarak ot ve buğday yükünü omzuna alıp köyüne doğru yola koyulur. Ama yolun yarısında bir şeyler okuyabildiğinin farkına varır… Sonra o iki genci hatırlayarak kendisinin Kur'an hafızı olduğunu fark eder.
Halk Ona,"Neredeydin?" diye sorduklarında, onlara bir şey söylemez. Vakit kaybetmeden köyün imamı Hacı Sabır Erakî’nin yanına gider. Başından geçenleri ona anlatır. Köy imamı: "Rüya görmüş, hayale kapılmış olabilirsin.
" Der. Ama Muhammed Kâzım: "Hayır, uyanıktım, o iki gençle kendi ayağımla türbeye girdim. Şimdi de Kur'an'ın hepsini ezbere biliyorum." diye cevap verir. Hacı Sabır Erakî bir Kur'an getirip Kur'an'ın çeşitli ayetlerini ve uzun surelerden birkaçını ona sorar.
O da hepsini ezberden okur... Köyün halkı, cami imamı ne diyecek diye onun etrafına toplanırlar. Köyün imamı, Muhammed Kazım’ı bir çok imtihana tabi tuttuktan sonra şöyle der: "İşi düzelmiş, önemli bir şeyle karşılaşmış, kendisine manevî nazar olmuştur..."
Bu olaydan anlaşıldığına göre Kerbela-i Kâzım, haram ve günahtan kaçınmak ve dinî emirlere önem vermekle Allah'ın lütfüne mazhar olmuş ve O'nun evliyalarından biri olmuştur. Kerbela-i Kâzım ömrünün sonuna kadar Kur'an'ın hepsini ezberden okurdu, istenilen ayet ve kelimeyi okuma ve yazması olmamasına rağmen Kur’an’dan hemen bulup gösterirdi. İşte bu Allah'ın dilediğine verdiği lütuf ve bağışıdır.
Bu haberin yayılması üzerine insanların bu canlı mucizeyi görüp gayb alemine imanlarının artması için onu İran'ın Melayir, Tuysirkan, Hemedan, Kirmanşah, Tahran, Kum ve Meşhed, Irak'ın Kâzimeyn, Kerbela ve Necef kentlerine, Kuveyt ve Hicaz'a, götürürler. Oralarda Kerbela-i Kâzım'ı, binlerce insan yüzlerce alim görür, imtihan eder. Bunların bir bölümünün haberi, hicri 1332-1335 yıllarında İran dergi ve gazetelerinde yayınlanmıştır.
Kerbela-i Kâzım, sadece normal bir Kur'an hafızı değildi: taklit mercileri ve alimlerin huzurunda ondan onlarca olağanüstülükler vuku bulmuştur. Dikkatlice bakacak olursak, normal olarak bu şeylerin vuku bulması mümkün değildir.
Herkesi hayrete düşüren özelliklerinden biri de şu idi: Her Kur'an'ı, hatta el yazılı olan Kur'an'ı bile ona verip falan ayeti bul dediklerinde, sayfalamaksızın Kur'an'ı öyle bir şekilde açıyordu ki, aradığı ayet açtığı aynı sayfada çıkıp, parmağıyla o ayeti gösteriyordu.
Daha ilginci şu idi ki: Mekasip ve Şerh-i Lüm'a (arapça ve çok ilmi kitaplardır) gibi çok küçük yazılarla yazılan Arapça bir kitabı ona verip
"Bu sayfadaki Kur'an ayetlerini bul" dediklerinde, o sayfada Kur'an ayetlerinin çok az olmasına ve belirgin bir şekilde yazılmamasına rağmen, hiç beklemeden o ayeti gösterir "Bu ayet falan suredeki filan ayettir." diyordu.
Hacı Şeyh Muhammed Razî
Birçok eseri olan Hüccet'ül İslam Şeyh Muhammed Razî, "Gencine-i Danişmendan" adlı değerli kitabında şöyle yazıyor:
"Ferahan'ın "Saruk" köyünden olan Kur'an hafızı merhum Kerbela-i Kâzım, zamanın şaşılacak bir insanı idi. O birkaç ay Kum'da bizim evde kaldı, onun okuma yazması yoktu. Ama Allah'ın hücceti mâsum İmam'dan başka kimsede mümkün olmayacak bir şekilde Kur'an hafızı idi.
Ben defalarca onu imtihan ettim, hiç bir defasında durakladığını veya cevap vermekte zorlandığını görmedim. Kur'an ayetlerinden kendisine herhangi bir ayet sorduklarında, tekrarlanmış ayetlerden olduğunda hemen,
"Bu müteşabih ayetlerdendir, falan ve filan surelerde geçmiştir." diyordu. Tekrarlanmayan ayetten sorduklarında da hemen, "O ayet falan surededir, önü ve arkası şöyledir." diyordu. "Bu ayeti Kur'an'dan göster." dediklerinde, her çeşit Kur'an olsaydı onu eline alıp bir defa Kur'an'ı açmakla istenilen ayeti gösteriyordu.
Necef ve Kerbela taklit mercilerinin hepsi, örneğin merhum Ayetullah'il Uzma Seyyid Ebu'l Hasan İsfehanî, Ayetullah'il Uzma Hoî, Ayetullah'il Uzma Mirza Hadi Horasanî ve Kum İlim Havzasının taklit mercileri, örneğin merhum Ayetullah'il Uzma Burucerdî,
Ayetullah'il Uzma Hüccet, Ayetullah'il Uzma Seyyid Muhammed Taki Hansarî, Ayetulllah'il Uzma Sadr, Ayetullah'il Uzma Mer'aşî Necefî ve Tahran,
Meşhed, Hemedan, Kirmanşah, Erak ve diğer birçok şehrin büyük alimleri de onu görüp imtihan etmiş, bu çeşit ezberlemenin doğal olmayan olağanüstü bir ezberleme olduğunu söylemişlerdir.
Onu Ayetullahlar ve müçtehitlerin, özellikle Ayetullah Burucerdî'nin yanına götürdüler. Talebeler, Fevziye Medresesi'nde pervane gibi onun etrafını sarmışlardı. Eğer bir adam uzaktan köylü bir adamın, o kılık-kıyafetle talebelerin arasında olup konuştuğu manzarayı görseydi şaşırırdı.
Bazen talebelerden bazıları, Kur'an'ın çeşitli ayetlerinden birkaç cümleyi uygun bir şekilde ayırıp edip; "kerbela-i Kâzım, bu ayet hangi surededir?"
diye sorduğunda o gülümseyerek, "Yaramazlık yapıyorsunuz, ilk cümle falan surededir, önü ve arkası budur; ikinci cümle de filan surededir, önü ve arkası şöyledir; diğer cümleler de filan surelerdedir." diyordu.
Sanki Kur'an, bir levhaya yazılıp hepsi onun gözü önüne bırakılmıştı. Ayetlerin yerini de dakik bir şekilde biliyordu. Soru sorulduğunda güya bu büyük levhaya bakıp her şeyi görürcesine cevap veriyordu.
Kerbela-i Kâzım'ın Kur'an Hafızlığının Bazı Özellikleri
1- Arapça veya Arapça olmayan bir kelime ona okunduğunda hemen Kur'an'dan olup olmadığını söylüyordu.
2- Kur'an'dan bir kelime ona sorulduğunda düşünmeksizin hangi sure ve cüzde olduğunu diyordu.
3- Kur'an'da tekrarlanan bir kelime sorulduğunda, durmaksızın tüm tekrarlandığı yerleri sayıp her birinin devamını okuyordu.
4- Bir ayette veya bir kelimede veya bir harfte bir alamet yanlış okunduğunda veya azaltılıp çoğaltıldığında hemen farkına varıp doğrusunu söylüyordu.
5- Birkaç sureden birkaç kelime ard arda okunsaydı, her kelimenin yerini yanılmadan söylüyordu.
6- İstenilen her ayet ve kelimeyi, farklı baskılardan olan Kur'an'larda hemen bulup yerini gösteriyordu.
Göz Doktoru Prof. Sadukî
Şeyh Muhammed Razî şöyle yazıyor: "Kerbela-i Kâzım'ı göz ağrısından dolayı Tahran'ın meşhur göz doktoru Prof. Sadukî'nin muayenehanesine götürdüm. Onu tanıttım ve dedim ki: "Gördüğünüz bu şahıs asrımızın Kur'an hafızı Kerbela-i Kâzım'dır.
Okuma yazması ve iyi bir hafızası olmadan Kur'an'ın hepsini mucize yoluyla ezbere biliyor. Kur'an'dan her ayet sorsanız, hemen hangi surede olduğunu ve onun önündeki ve arkasındaki ayeti size söyler. Daha ilginç olanı şu ki, farklı baskılardan olan Kur'an'lardan herhangi bir ayeti bulmasını istediğinizde hemen bulup size gösterir."
Bunun üzerine doktor kitap rafından el yazılı olan çok değerli bir Kur'an'ı getirip: "Hacı baba, dedi, "İnneme'l hamru ve'l meysir" ayetini bu Kur'an'da bulur musun?" Kerbela-i Kâzım Kur'an'ı alıp açtı ve "Buyurun" dedi. İstenilen ayetin aynı sayfada olduğunu gördük.
Doktor Sadukî, bunu görünce afallayıp şöyle dedi: "Ne yazık ki, din ve mezhebimiz için böyle açık bir ayet (nişane) olduğu halde hareket etmiyoruz. Eğer böyle bir şahıs Amerika veya Avrupa'da bulunsaydı, ondan maddî ve manevî yönde yararlanırlardı. Bu vesileyle dinlerini bütün dünyaya yaymaya çalışırlardı.”
Kerbela-i Kâzım Hakkında Görüş Birliği
Kısacası, Kerbela-i Kâzım'ı görüp imtihan edenlerin çoğu, onun canlı bir "Keşf-ül Âyât" ve "Mu'cem-ül Müfehris" (Endeksli Kur’an sözlüğü) olduğunu vurguluyorlardı.
Alimlerden biri şöyle diyordu: "Kerbela-i Kâzım Kur'an'ın tümünü benim Hamd ve İhlas surelerini bildiğimden daha iyi biliyor."
Bazıları da diyorlardı ki: "Talebelerin ders kitabı olan "Muğni" kitabıyla onu imtihan ettik, Kerbela-i Kâzım, kitabın her sayfasında geçen Kur'an ayetlerini bize gösteriyordu."
Açıklamalar:
Kerbela-i Kâzım'ın hafız olması gençlik döneminde vuku bulmuş, elli yaşlarında ise meşhur olmuştur. 1378'de Kum şehrinde vefat etmiş ve Ayetullah Hacı Şeyh Abdulkerim Hairî'nin "Kum-u Nev" adlı mezarlığında toprağa verilmiştir.
Kabri, oğlu İsmail Kerimî ve bazı müminlerin gayretiyle onarılmış ve özetle hal tercümesi yazılan bir tabloyla müşahhas edilmiştir.
2- Kerbela-i Kâzım'ı görenler, şu özellikleri ondan nakletmişlerdir:
a) Çok sade ve gösterişsiz bir hali vardı; ömrünün sonuna kadar köylü kılık-kıyafetini korumuştu.
b) Kur'an'a ait olmayan konularda yeteneği pek azdı.
c) Kur'an ayet ve kelimeleri dışında diğer metinler karşısında okuma yazması sıfırdı.
d) Böyle bir mucizeye mazhar olmakla birlikte, Kur'an hafızı olmaktan başka bir iddiası yoktu.
e) Bu ilahî bağışı kötüye kullanarak bir servet toplama vesilesi edinmedi.
3- Kerbela-i Kâzım'ın İsmail Kerimî, Ekber Kerimî ve İbrahim Kerimî adlarında üç oğlu vardır. İsmail Kerimî ile Ekber Kerimî Kum kentinin Millî Eğitimi'nde, İbrahim Kerimî ise aynı şehirde bulunan "Der Rah-i Hak" müessesinde görevlidirler.
4- Kerbela-i Kâzım'ın doğum yeri olan "Saruk" köyü birçok tarihî eseri bulunan eski bir köydür. Bu köyün yakınlarında üç kubbeli "72 İmam zade" türbesidir. Bu türbenin yapımı, Hicrî 587 yılına dayanmaktadır.
ABNA.İR

Asrın En Büyük Mucizesi

Ayetullah Destgayb’ın Hayatından Kesitler O büyük arif, müminler ve halk için elinden gelen hiçbir şeyi onlardan esirgemedi.
AYETULLAH DESTGAYB (r.a) VE TOPLUM Ayetullah Destgayb (r.a) 1942 yılında üstadının izni ve tavsiyesiyle doğum yeri Şiraz'a döndü.
Şiraz'a gelişiyle Talibun Mescidi'nde cemaat namazı kıldırmaya başladı. Mübarek Ramazan ayının yaklaşmasıyla kısa bir zamanda terk edilmiş şehir mescidinin cemaatinin sayısında gözle görülür bir artış oldu.
Merkez Camii'nin bir bölümünü Ramazan ayına hazırladılar. Ayetullah Destgayb (r.a) aynı yıl Ramazan ayından sonra mümin ve fedakâr yöre halkını toplayarak birlikte canla başla çalışarak birkaç yıl içinde Merkez Camii'ni tamamen yenilediler.
Ayetullah Destgayb (r.a) güzel ahlakı ve ameliyle genç nesilleri camii ve cemaat namazlarına çekmeyi başardı. 1961'e kadar Merkez Camii'nde kültürel faaliyetlere başladı ve bunu başarıyla devam ettirdi. Daha sonra da çok sayıda mescit, medrese ve hayır kurumları inşa Kendisini tamamen halka ve müminlere hizmet etmeye adamıştı.
Fakat bu faaliyetlerinin yanı sıra maneviyat, dua ve münacattan da gafil olmadı. Hanımı onu şöyle anlatır: "Bazı geceler onun ağlama ve inleme sesleri beni uykudan uyandırırdı.
Sade yemeklerle yetinirdi. Çoğu zamanlar karnını peynir ekmekle doyururdu ve bazen de soğan ekmek yerdi. Hiçbir zaman bu halinden şikâyetçi olmazdı." Bazı geceler samimi dostu Hacı Mümin ile dua ve münacatla meşgul olurdu. Ramazan ayında gecelerini sabaha kadar ibadet ederek ve dua okuyarak geçirirdi.
Ayetullah Destgayb (r.a) evinde son derece ahlaklı ve İslami kurallara riayet etmekteydi. Eşine karşı çok itinalı saygılıydı.
Çocuklarının annelerine karşı davranışlarına çok dikkat ederdi. Kızlarından biri babasını şöyle anlatıyor: "Babam sabah namazlarına bizleri kaldırırken gayet sakin ve ihtiramla seslenirdi. Yumuşak ses tonuyla; “yavrum kalk, sabah namazının vakti girmiştir" derdi.
Sabahları yürüyüş yapardı. Yürüyüşten dönerken ekmek alıp kahvaltıyı hazırladıktan sonra bizleri kaldırır ve hep beraber kahvaltı sofrasına otururduk. İlk lokmasında Besmeleyi yüksek sesle söylerdi ve her lokmadan sonra Allah'a hamd ederdi ve bizleri öyle yetiştirdi."
AYETULLAH DESTGAYB (r.a) VE İSLAM DEVRİMİ Ayetullah Destgayb (r.a) İmam Humeynî'nin (r.a) 1961 yılında başlattığı devrim hareketine destek vererek İmam'ın samimi ve sadık yaranlarından oldu. Onun liderliğinde Fars bölgesinde inkılâbın zafere ulaşmasında aktif görevler üstlendi.
Ayetullah Destgayb (r.a), Şiraz'da İslamî programları Şah rejimine karşı büyük bir dirayet ve cesaretle uyguladı. İmam Humeyni'nin bildirilerini dağıtarak ateşli konuşmalar yaptı. İmam'ın konuşma kasetlerini ve bildirilerini tüm etraf şehir ve kasabalara dağıttı ve bazı kopyaları da İmam'a gönderdi. İmam kaseti dinledikten sonra şöyle dedi:
"Seyyid, bu hafta neler demiş, neler yapmış." Ayetullah Destgayb (r.a) 15 Hurdad'da Şah rejimi aleyhine yaptığı konuşmasından sonra tutuklanarak Tahran'a zindana gönderildi. 1963 yılında Ayetullah Gazi Tabatabî (r.a) ile birlikte bir kez daha zindana kapatıldı. Şiraz bölgesinde Ayetullah Mahallatî (r.a) ve özellikle Ayetullah Destgayb (r.a) son derece nüfuz sahibiydi. Dolaysıyla rejim ve Savak bölgeyi sıkı bir kontrol altına almıştı.
“17 Şehriver” olaylarından sonra Şah son nefeslerini alırken tüm gücüyle inkılâpçıları baskı altına almaya başladı. Savak 17 Şehriver'den sonra gece Ayetullah Destgayb'in (r.a) evini kuşattı. Ağır bir şekilde hasta yatağında yatan Şiraz'ın taklit mercii Abdulhüseyin Destgayb'i (r.a) Tahran'a götürerek birkaç ay zindana hapsettiler.
Ayatullah Destgayb (r.a), İran İslam İnkılâbı'nın zafere ulaşmasıyla 1979 yılında Şiraz Cuma imamlığına atandı ve şahadetine kadar İslam ve inkılâp için tüm gücüyle hizmet etti. AYETULLAH DESTGAYB'IN (r.a) KERAMETLERİ 1-İmam Mehdi'nin (a.f) Vekili Vaktiyle Buşehir seyyidlerinden biri, iki oğlunu alarak Şiraz'a geldi. Havzada görevlilere
Ayetullah Destgayb'i (r.a) görmek istediğini söyledi. Niçin onu görmek istediğini sorduklarında önemli bir işi olduğunu söyledi. Israrla nedenini sorduklarında yanındaki çocuklarından birinin yüzüne bakarak şöyle dedi: Oğlum hastalanmıştı.
Buşehir'de hastaneye götürdüm, doktorlar hemen Şiraz'a hastaneye sevk etmemi söylediler ama param yoktu. Hüzün ve çaresizlik içinde ne yapacağımı düşünüyordum.
O esnada Hz. İmam Zaman'a (Aleyhisselam) tevessül ettim, münacatla meşguldüm ki İmam Mehdi'nin (Aleyhisselam) bana inayet ettiğini gördüm. Hazret bana şöyle buyurdu: Üzülme! Şiraz'a git, vekilim Ağa Destgayb (r.a) sana yardımcı olacaktır. Bu konuşmalardan sonra seyyidi Ağa Destgayb'in (r.a) evine götürdüler.
Ayetullah Destgayb (r.a) seyyidi görür görmez özel bir ilgi gösterdi. Hal hatırını sordu, Seyyid daha bir şey söylemeden Ayetullah Destgayb (r.a) ona şöyle dedi: “Çocuğu getirdin mi?
Şimdi durumu nasıl? Üzülme artık hastane masraflarının tamamını ben karşılayacağım." 2-İsimsiz Mektup Şiraz Havzası öğrencilerinden biri şöyle naklediyor: "Şiraz Havzası'nda ders okuyordum. Evlenmek istiyordum, fakat maddi sıkıntılarım vardı.
Diğer taraftan Ayetullah Destgayb (r.a) da beni iyi tanımadığı için ondan yardım talep edemiyordum. Kendi kendime şöyle bir karar verdim: Ağa'nın huzuruna isimsiz bir mektup yazarak içimi dökeyim.
Bu amaçla isim belirtmeden bir mektup yazdım. İki üç gün sonra Ağa medreseye geldi. Öğrencilerin halını hatırını sordu ve medreseden ayrılırken bana bakarak şöyle dedi:
Ağa... İsteğin yerine getirildi, daha sonra bizim eve gel! Ben hayretler içinde şaşkına dönmüştüm, mektubu yazanın ben olduğumu nereden anladı dedim kendi kendime.
Çünkü bu mektuptan hiç kimsenin haberi yoktu. Daha sonra üstadın evine gittim bana bir miktar para verdi. O parayı evlilik için harcadım. Para ne eksikti, ne de fazlaydı; ihtiyacımı tamamen karşıladı.

AYETULLAH DESTGAYB

Ayetullah Hamaney’e Göre İmam Humeyni (r.a)
“…Çağımızın büyük ve ünlü şahsiyeti, İmam Ruhullah Humeyni takvalı bir bilgin, züht sahibi bir dahi, siyaset uzmanı bir filozof, yeni düşüncelere sahip bir mümin, cesur ve akıllı bir arif, adil bir yönetici ve de fedakar bir mücahitti...
O bir fakih, Usul alimi, filozof, arif, ahlak öğretmeni, edip ve şair bir kimseydi. İmam Humeyni’nin Allah vergisi seçkin hasletleri, Onun bizzat Kur’ani öğretilerden öğrendiği, canını ve kalbini süslediği bilgilerle yoğrulmuştu. İmam Humeyni büyük, çekici ve etkileyici bir şahsiyete sahipti.
Dünyanın son asrında ortaya çıkan seçkin şahsiyetlerin her biri –ki büyük şahsiyetlerin, ünlü dini ıslahatçıların olduğu bir asırdır- İmam karşısında daha az cazibeli, tek boyutlu ve küçük kalmaktadırlar.
İmam’ın büyük bir azimle üzerine gittiği ve de iman, tevekkül, tedbir ve sabrıyla elde ettiği devrim başarısı da şahsiyeti gibi büyük, inanılmayacak ve şaşırtıcı boyutlardaydı. İmam’ın seçkin ve nurlu şahsiyeti, siyasi hayatının bütün dönemlerinde şaşırtıcı ve kendine has bir boyuta sahipti.” [1]
“İmam Humeyni (Allah’ın rahmeti üzerine olsun) o kadar büyük bir şahsiyete sahipti ki, dünya liderleri ve tarih büyükleri arasında Peygamberler ve masum veliler (Allah’ın selamı üzerine olsun) dışında bu boyutlarda ve bu hususiyetlere sahip bir başka kimseyi bulabilmek çok zordur.” [2]
“Bizim büyük önderimiz İmam Humeyni, İslam’ın siyasi ekolünü ortaya koyarak, İslam düşmanlarının geçen bir buçuk asırda İslam’ı bütünüyle toplumsal hayattan dışlayabilmek için gösterdikleri bütün kültürel ve siyasi çabaların üzerine iptal çizgisini çekmiştir.” [3]
Rabbani Âlimlerin Görüşünde İmam
Selam olsun büyük bir şahsiyete sahip olan İmam Humeyni’ye:
Resulullah’ın temiz sülalesinin yüce ve melekuti ruhuna ve değerli ömrünü, İslam toplumunu ihya etme ve semavi şeriatın azamet ve yüceliğini diriltme yolunda tüketen masum imamların layık halifesine selam olsun.” [4]
“Allah’ın selam ve rahmeti o yüce şahsiyetin ruhuna olsun ki “büyük çabasıyla, fedakarlıklarıyla ve yılmak bilmeyen önderliğiyle İslam’ı bütün İslam aleminde ihya etti, tekbir ve tevhit sesini bütün dünyaya duyurdu, Müslümanlara yeniden bir azamet kazandırdı, haykırışıyla kibirli süper güçlerin kalbini titretti.” [5]
Allah’ın selamı, Allah’ın ruhuna olsun ki “İslam düşmanlarıyla giriştiği amansız savaşıyla bütün siyasi dengeleri altüst etti, dünyadaki en büyük sömürgeci güçlere galip geldi.” [6]
Selam olsun Müslümanların imamına ki “hedefinden ayrılmayışı, zulüm ve sömürü karşısındaki direnişi ve de İslam ümmetini Allah’a ve Resulullah’a (Allah’ın selamı O’nun ve Ehl-i Beyt’inin üzerine olsun) çağırmasıyla,
küfür ve şirk cephesini, kendini savunmak zorunda bıraktı Bu yüzden de korkuya kapılan sömürgeciler bütün güçleri ve imkanlarıyla, O değerli şahsiyetin aleyhine her türlü komploya başvurmak zorunda kaldılar.” [7]
Rabbani alimler ve basiret sahibi müminlere göre büyük İmam Humeyni, “Peygamberlerin davetinin devamını sağlayan, Muhammed’in (Allah’ın selamı O’nun ve Ehl-i Beyt’inin üzerine olsun) toplumsal hayattaki varlığını sürdüren ve de yeryüzünde ilahi hükümeti hayatta tutan bir insandır.” [8]
Hakeza, “On dört asırlık İslam tarihi boyunca, Peygamber-i Ekrem’in (Allah’ın selamı O’nun ve Ehl-i Beyt’inin üzerine olsun) takipçileri arasında İmam Humeyni gibi bu kadar büyük bir etki ortaya koyabilen bir başka kimse çok az bulunur.” [9]
Hakikatte, “İmam Humeyni masum imamın (Allah’ın selamı üzerine olsun) en büyük naiplerinden biridir.” [10] Ki şahsına özgü iman, ilim, ihlas, sadakat, mücahade, cesaret, gayret, azamet ve nuraniyeti, herkesi “başkalarını İmam Humeyni ile mukayese etmek mümkün değildir” [11] gerçeğine inanmaya zorlamıştır.
Büyük şahsiyetinin boyutlarının genişliği karşısında itiraf etmeliyiz ki, “gaybet döneminde İmam Humeyni benzeri birisini görmedik.” [12]
“İmam gerçekten de kamil insanın en açık bir örneği idi. Şii alimler ve İslam dünyası tarihi boyunca Onun bir benzerini bulabilmek mümkün değildir.” [13]
İmam Humeyni, takva abidesi, ahlak ve sakınma örneği bir insan olarak, “herkese kamil insan olmanın, Ali gibi yaşamanın ve ismet sınırlarının yakınlarına kadar gitmenin bir efsane olmadığını anlatmış oldu.” [14]
İmam Humeyni’nin sürekli güven ve nur dolu çehresi, her bakan kimsenin derin bakışlarını kendine cezp etmiştir.”Sakin ve bakımlı görünüşü, ölçülü, hesaplı ve dengeli hareket ve duruşları, etkileyici, düzgün ve yerinde bakışları, oturup kalkarken el,
baş ve boynunun ölçülü hareketi, sakin ve tek tek konuşması ve yolda yürürken nitelendirilmesi zor olan vakarı” [15] ki bütün bunlar İmam Humeyni’nin yüce ruhunun bir göstergesidir ve de Onun eşsiz çekiciliğini ortaya koymaktadır.
Esasen “İmam Humeyni bir İslam ahlakı anıtıydı. İmam Humeyni’nin belirgin özelliklerinden biri de haramlardan sakınmasıydı. Hatta ömrü boyunca Onun bir tek mekruh amel bile yaptığı görülmemiştir. Günah şüphesi ortaya çıktığında bile İmam büyük bir endişeye kapılırdı.” [16]
“İmam Humeyni, halvet ehli, ibadet aşığı, gece yarısı ağlayan, dua eden, yalvarıp yakaran, Allah ile derin irtibatta bulunan, şiir, maneviyat, irfan ve hal ehli bir kimseydi. İmam Humeyni’nin çehresi dahi İran milletinin düşmanlarını korkutuyor, titretiyordu.
O sapasağlam set ve azametli dağ, insani ve duygusal meseleler ortaya çıktığı zamanlardaysa letafet, kemal ve merhamet sahibi biri haline geliyordu.” [17]
“İmam Humeyni şu hadis-i şerifin mazharı olan kimselerin bir örneği idi: “Bizim hüznümüzle hüzünlenir ve sevincimizle sevince bürünürler.” [18]
Evet, “gündüzleri oturup bu ateşli bildirileri yayınlayan bir şahsiyet, seher vakitleri de en azından bir saat Allah’a yalvarıp yakarıyor ve inanılması zor bir şekilde göz yaşı döküyordu. Bu insan Ali’nin (Allah’ın selamı üzerine olsun) tam bir örneğiydi.” [19]
“Bir hakim, yönetici ve lider konumunda İmam Humeyni oldukça akıllı, cesaretli, tedbirli, insiyatif sahibi ve derya gönüllü biriydi.
Dev dalgalar dahi onun karşısında bir önem arz etmez, hiçbir ağır olaya yenik düşmezdi. Zira İmam Humeyni, bütün bu olaylardan daha güçlü ve büyük idi.” [20]
Bu Allah’ın Salih kulunun, İslam ümmeti arasında ortaya çıkardığı değişiklikler, o kadar derin ve geniş bir boyutta ki açık bir şekilde şöyle ilan etmek gerekir: “Bizim neyimiz varsa bu şerafetli insandandır ve bize manevi bir hayat veren Odur.” [21]
Hakikatte büyük önderimiz İmam Humeyni bu ilahi kıyamıyla, “canlara hayat vermiştir... Hakikatte canları ihyası sayesinde ilahi ilimleri de ihya etmiştir. Münezzeh olan Allah da sürekli gaybi yardımlarıyla Onu desteklemiştir. Merhum İmam, terk edilmiş Kur’an'ı hayata geçirmiş, örtülü kalmış sünneti yaygınlaştırmış ve kenara itilmiş dini, ünsiyet edilir ve kaynaşılır bir din haline getirmiştir.” [22]
O yüce şahsiyetin ihlas ve fedakarlığı, Allah’ı arayan ümmeti ve mücahit dostlarını öylesine bir kendisine aşık etmiştir ki bu aşıklar, ta içten şöyle feryat etmişlerdir: “Humeyni’nin İslam’da eridiği gibi siz de Humeyni’de eriyiniz.” [23]
“Humeyni’ye itaat İmam-ı Zaman’a (Allah’ın selamı üzerine olsun) itaattir. Ona muhalefet etmek de İmam-ı Zaman’a (Allah’ın selamı üzerine olsun) muhalefet etmektir.” [24]
“Bedenimde bu canım olduğu müddetçe Ayetullah İmam Humeyni’den söz edeceğim.” [25]
“Dinim bana diyor ki; bugün bir adım yukarı çıkmak için, hayatını İmam Humeyni’nin sözleri esasınca düzenlemelisin.” [26]
Şimdi de İmam Humeyni, bizim aramızda dünden daha da canlı bir halde yaşamaktadır.”Onca hareket, kudret ve azamet sahibi bir insanın şimdi aramızda olmadığına inanmak nasıl mümkündür?
Yaşantımızın tüm boyutunu etkileriyle dolduran, adım attığımız her yerde özgün eserleriyle karşılaştığımız ve bütün dünyada henüz de bahsi edilen bir kimsenin öldüğüne inanmak nasıl mümkündür? “ [27]
İmam Humeyni (Allah’ın rahmeti üzerine olsun) tarihin sürekli yaşayacak olan gerçeğidir. İmam Humeyni, ismet ve taharet Ehl-i Beyti mektebinin (Allah’ın selamı üzerine olsun) seçkin bir öğrencisidir.”İmam Humeyni, kendi çağında hakkın batıla üstün geldiği bir imamzadedir.
Dolayısıyla hiç şüphesiz tertemiz kabrinin yanında şu nurani cümleler söylenebilir: “Şehadet ederim ki sen haccı ikame ettin, zekat verdin, iyiliği emrettin, kötülükten sakındırdın ve sana ölüm gelip çatıncaya kadar Allah yolunda hakkıyla cihat ettin.” [28]
ABNA.İR
[1] Hz. İmam’ın (Allah’ın rahmeti üzerine olsun) doğumunun 100. yıl dönümü münasebetiyle yaptığı konuşmadan.
[2] Behmen. 77 (Ocak. 1998), İran İslam Devleti’nin kuruluş yıl dönümü münasebetiyle yaptığı konuşmadan.
[3] Mihr. 78 (Eylül. 1999), İmam Humeyni’nin doğum yıl dönümü münasebetiyle, Kuds gazetesinin özel sayısı
[4] Hz. Ayetullah’il Uzma Eraki (Allah’ın rahmeti üzerine olsun), Risalet gazetesi, 12. 3. 1378, Pertuv-i ez Horşid özel sayısı
[5] Hz. Ayetullah’il-Uzma Gulpaygani (Allah’ın rahmeti üzerine olsun), a. g. e.
[6] Hz. Ayetullah’il-Uzma Mer’aşi Necefi, a. g. e.
[7] Hz. Ayetullah Behauddini (r. a. ), a. g. e.
[8] Hz. Ayetullah Misbah Yezdi (dame zilluhu), Prof. Linsel kendisiyle yaptığı bir röportaj, marifet dergisi, 31. sayı, İsra yayınları, 1378 baharı
[9] Ayetullah Seyyid Muhammed Bakır Sadr, a. g. e
[10] Hz. Ayetullah Cevadi Amuli (dame zilluhu), Bunyan-i Mersus-i İmam Humeyni, s. 6, İsra yayınları, 1378, 2. baskı
[11] Hz. Ayetullah Şehit Eşrefi İsfahani, Risalet özel sayısı, 12. 3. 1378
[12] a. g. e.
[13] Hz. Ayetullah Fazıl Lenkerani, a. g. e.
[14] İslam devrimi önderi
[15] İmam Humeyni der Aine-i Hatıreha, Hüccet’ül İslam ve’l Müslimin Ali Devani
[16] Ayetullah Mezahiri, Risalet özel sayısı, a. g. e
[17] İslam Devrimi önderi, Cuma namazı hutbesi, 14. 3. 1378
[18] Ayetullah Allame Muhammed Taki Caferi, Risalet gazetesi özel sayısı, a. g. e.
[19] Ayetullah Şehid Allame Murtaza Mutahhari (Allah’ın rahmeti üzerine olsun), Piramun-i İnkılab-i İslami, s. 3
[20] İslam Devrimi önderi, Cuma namazı hutbesi, 14. 3. 1378
[21] Ayetullah Şehit Seduki (Allah’ın rahmeti üzerine olsun), Risalet gazetesi özel sayısı, a. g. e.
[22] Hz. Ayetullah Cevad-i Amuli, Bunyad-i Mersus İmam Humeyni, s. 31
[23] Ayetullah Şehit Muhammed Bakır Sadr, Risalet gazetesi özel sayısı, 12. 3. 1378
[24] Ayetullah Şehit Seyyid Abdulhuseyn Destgayb, Cuma namazı hutbeleri, Dar’ul Kutub, Cezayiri, c. 1, s. 270
[25] Ayetullah Şehit Saidi (Allah’ın rahmeti üzerine olsun), a. g. e
[26] Ayetullah Şehit Seyyid Esedullah Medeni, (r. a. ), a. g. e.
[27] Hz. Ayetullah Mekarim Şirazi, a. g. e.
[28] Hz. Ayetullah Cevad-i Amuli, a. g. e. , s. 31

Ayetullah Hamaney’e Göre İmam Humeyni (r.a)

Şiirler

Allah ve dine yönelişin fıtri bir kökeni olup insanın içinden kaynaklanmaktadır. Allah Teâlâ Kur'an'da şöyle buyuruyor: "O halde, yüzünü doğru olarak dine, Allah'ın o fıtratına çevir ki, O, insanları onun üzerine yaratmıştır."[1]
Her çocuk fıtratı gereği Allah'a tapar, ancak bazen dış etkenlerin etkisiyle fıtratı bozulabilir ve doğru yoldan sapabilir.
Resulullah (s.a.a) şöyle buyurmuştur: "Bütün çocuklar, eğer anne ve babaları, onları Yahudiliğe veya Hıristiyanlığa doğru çekmezlerse, ilahi bir fıtratla dünyaya gelir ve gelişirler."[2]
Çocuğun, fıtratında gizli olan inançların yavaş yavaş ortaya çıkması ve daha da gelişip kamilleşmesi için, çocuğa münasip bir ortam yaratmak anne ve babanın görevidir. Çocuk, tabiatı gereğince küçüklükten beri isteklerini yerine getirebilecek olağanüstü bir güç ve kudrete ilgi duyar. Fakat onun anlayışı, merkezleşen ilgisini açıklayabilecek kadar gelişmemiştir. Ama yavaş yavaş açığa çıkar ve canlanmaya başlar. Normalde dindar bir ailede yaşayan bir çocuk, "neden'ler yaşı" diye adlandırılan dört yaşlarından itibaren Allah'a yönelmeye başlar ve ara-sıra Allah'ın adını söyler. Soru ve konuşmalarından, fıtratının canlandığı ve bu konuda bilgilerini genişletmek isteği anlaşılır. Güneşi kim yarattı? Ayı ve yıldızları kim yarattı? Acaba Allah beni seviyor mu? Acaba Allah tatlılığı seviyor mu? Bize kim yağmur indiriyor? Babamı kim yaratmış? Allah bizim sözlerimizi işitiyor mu? Allah'la telefonla konuşulabilir mi? Allah nerede? Nasıl bir şekli var? Allah gökyüzünde midir?
Dört yaşından çocukların bu gibi yüzlerce soruları başlar. Sorulardan, onların Allah'a tapma fıtratının uyandığı ve bilgilerini tamamlamak istedikleri anlaşılır. Küçük çocuğun, Allah hakkında ne gibi bir tasavvuru olduğu pek açık değildir. Belki de, Allah'ın, babası gibi, ama biraz daha büyük, daha güçlü ve daha zengin olduğunu düşünmektedir. Çocuğun anlayışı geliştikçe Allah'ı daha iyi tanır. Anne ve babanın konu hakkında büyük bir sorumluluğu vardır. Onlar, çocuklarının inançlarının daha da kuvvetlenmesi için, onlara yardım edebilirler. Eğer bu konuda kusur ederlerse kıyamette sorumlu olacak ve bu konuda sorgulanacaklardır. Anne ve baba, çocuğun bütün sorularını, neden ve niyelerini cevaplandırmaları gerekir. Aksi durumda, çocuğun araştırma ve merak ruhu sönebilir. Onların sorularına cevap vermek de kolay bir iş değildir. Cevapların doğru, kısa ve çocuğun kavrayabileceği bir şekilde olması gerekir. Çocuğun zihni ve anlayışı geliştikçe, cevapların da ona göre derin olması gerekir. Bu iş ise, her anne ve babanın üstesinden gelebileceği bir şey değildir. Önceden kendilerini hazırlamış olmaları gerekir. Ağır ve yorucu konular söylemekten mutlaka kaçınmaları gerekir. Çünkü bu konuların faydası olmadığı gibi, çocukların bıkmasına da neden olur. Küçük çocuğun, zor konuları anlamaya hazırlığı yoktur. Dini öğretilerin, çok tabii bir şekilde ve çocuğun anlayışına, zekâsına göre olması gerekir.
İmam Sadık (a.s) buyuruyor ki: "Çocuğa üç yaşındayken "Lailahe illellah" demesini öğretin. Sonra onu üç yıl yedi ay yirmi günlük olana kadar bırakın. Sonra ona "Muhammedun Resulullah"ı öğretin. Daha sonra onu bırakın dört yaşına yetişsin ve dört yaşında ona Muhammed'e (s.a.a) salavat göndermesini öğretin.[3]Kısa ve kolay dini şiirleri, özellikle marşları ezberlemek çocuklar için faydalı ve zevklidir. Aynı şekilde, yavaş yavaş nübüvvet ve imamet hakkında da çocukla konuşmak gerekir. Öncelikle Hz. Muhammed'i (s.a.a) ona peygamber olarak tanıtmak gerekir. Sonra yavaş yavaş Resulullah'ın (s.a.a) sıfatlarını ve özelliklerini ve peygamberliğin şartlarını ona anlatmalıdır. Nihayet, genel peygamberlik, peygamberliğin gerekliliği ve şartlarını ona açıklamak gerekir. Aynı şekilde, imameti de anlatmak gerekir.
Ama kıyameti anlamak için çocuğun zihni, başka meseleleri anlamaktan daha geç hazırlık kazanır. Küçük çocuk, ölümün manasını iyice anlayamaz. Belki de kendisinin, annesinin ve babasının her zaman yaşayacaklarını hayal eder. Belki de ölümü, uzun bir yoluculuğa benzetmektedir. Ölümün ne olduğu çocuğun ilgisini çekmedikçe, bu konudan ona bahsetmek gerekli değildir ve hatta uygun da değildir. Ama bazen, bazı olayların vuku bulması sonucu ölümün ne olduğu çocuğun ilgisini çeker ve anne ve baba bu hakikati çocuğa açıklamak zorunda kalır. Akrabalardan, dost veya tanıdıklardan birisinin ölümünün, çocuğun zihninde ölümün ne olduğu sorusunu uyandırabilir. Anne ve babasından, "büyükbaba nereye gitti, ne oldu?" gibi sorular sorması mümkündür. Burada, hakikati doğrudan doğruya çocuğa anlatmak gerekir. Olayın kapatılması ve yalan konuşmak uygun değildir; çocuğa bu şekilde cevap verilebilir: Büyükbaba öldü, artık nefes almıyor, yemek yemiyor ve hareket etmiyor. O, ahiret diyarına göçtü. Allah'ın, ahiret diye başka bir dünyası da var. Ölen herkes, o dünyaya gider. Eğer iyi biri olursa, cennette mutlu ve şen bir hayat yaşar ve eğer kötü birisi olursa cehenneme gider.
Ahireti anlamaya hazırlanması için yavaş yavaş bu dünyadan öbür dünyaya göçmekten ibaret olan ölümü, cenneti, cehennemi, hesabı ve kıyameti çocuğa açıklamak gerekir. Cevapların oldukça kısa ve çocuğun anlayabileceği şekilde olması, alışılmayan ve zor konulara değinmekten kaçınılması gerekir.
Anne ve baba bu şekilde, çocuklarının inancı için temel atabilirler. Ama bu programın takip edilmesi ve ilkokul, ortaokul, lise ve hatta üniversitede de devam ettirilmesi gerekir. Böyle bir program hazırlayacak olan ve gerekli imkânları çocuklarına sağlaması gereken anne ve babadır.

---------------------------------------------
[1]- Rum, 30.
[2]- Bihar-ul Envar, c.3, s.281.
[3]- Mekarim-ul Ahlak, c.1, s.254.

Çocuk ve Dini İnançlar

Bu ilginç ve önemli konuyu tarihte gerçekleşen bir olayla açıklıyoruz.
İmam Bakır (a.s)'dan naklen:
İsrailoğulları arasında zengin ve akıllı biri yaşamaktaydı. Onun iki eşi vardı. Bunlardan biri iffetli, diğeriyse pek iffetsizdi. İffetli eşinden kendine benzeyen bir erkek çocuk dünyaya geldi. İffetsiz eşinden de iki oğlu vardı. Zamanla baba hastalanıp ölüm yatağına düşünce, oğullarını çağırıp şöyle bir yazılı vasiyet bıraktı: "Servetim yalnızca içinizden birinizin malıdır." (Ardından) babaları vefat edince bu üç evlât mirasa sahip olmak hususunda ihtilâfa düştüler. En büyükleri; "Babamın bahsettiği tek kişi benim." diyor, ortancalarıysa bunu kabul etmiyor; "Ne sen ve ne de küçüğümüz, yalnız benim." diyordu.
Sözün kısası bu tartışmalardan sonuç alamayan üç kardeş meseleyi çözüme ulaştırmak için kadıya müracaat ettiler. Kadı dedi ki: "Ben, sizin hakkınızda hükmedemem; ancak cevap almak istiyorsanız, Benî Kinam kabilesinde üç kardeş var onlara gitmenizi tavsiye ederim. Gidin, onlardan isteyin, ihtilâfınızı çözüme ulaştırsınlar."
Onlar öncelikle Benî Kinamlı kardeşlerden birinin yanına vardılar. Gördükleri bu şahıs pek yaşlı, pek de düşkündü. Sorularını ona açtılar. O, "Yaşça benden daha büyük kardeşimin yanına gidiniz." dedi. Ardından söz gereği büyük kardeşin yanına vardılar. O da yaşlıydı, ama küçük kardeşinden daha gençti ve üstelik düşkün de değildi. (Sözün kısası) meselelerini açıverdiler. O da, "Yaşça benden daha büyük kardeşimin yanına gidiniz." dedi.
Söz gereği üçüncü ve en büyük kardeşin yanına vardılar. Ancak o, en büyük olduğu hâlde iki küçük kardeşinden daha genç ve daha dinçti. Üç mirasçı kendi sorularını kenara bırakıp görmüş oldukları bu ilginç vaziyeti sual eylediler. "Neden, en büyük olduğunuz hâlde iki kardeşinizden daha genç ve zinde gösteriyorsunuz?" diye sordular.
Benî Kinamlı; "Sizler, dedi, yanına ilk olarak vardığınız en küçüğümüzdür. Ancak onu daima üzen pek kötü bir eşi vardır. Kadın, hâlen onunla yaşıyor ve bu kadından başka tahammül edilemeyecek diğer bir belaya kapılma korkusundadır. Sabır ve tahammül göstermektedir. İşte bu yüzden düşkünlerden ve yaşlılardan oluverdi."
"İkinci olarak yanına gittiğiniz ise ortancamızdır. Onu biraz yaşlı bulmuştunuz. Çünkü onu bazen hoşnut eden ama bazen de üzen bir eşi vardır. Bu yüzden o da yaşlanıverdi. Ama bana gelince... Benimse devamlı beni mutlu eden bir eşim var. İşte bu yüzden genç ve zindeyim."
"Babanızın size bıraktığı vasiyet meselesindeyse çare şudur ancak: Onun kabrine varınız. Kabri kazıp kemiklerini çıkarınız. Sonra da onları yakınız. Dahası, hükmetmesi için kadıya gidiniz."
Böylece üç kardeş oradan ayrılarak işe koyuldular. (İffetsiz anneden olan) kardeşler denileni yapmak üzere kazma-kürek alarak kabre doğru ilerlediler. (İffetli anneden olan) en küçükleriyse, babalarından kalma kılıcı alarak karşılarına çıktı ve; "Durun, dedi. Babamın kabrini kazmayınız. Eğer (sözümü dinler de) kazmazsanız, hakkım olan mirasın tamamını size veririm."
Sözün kısası, üç kardeş hâkimin yanına varıp olanları anlatınca kadı; "Yaptıklarınız benim hükmedebilmem için yeterlidir." dedi. "Malları bana uzatın da sahibine teslim edeyim artık." diye devam etti.
Mal yanına getirilince de onları alıp en küçükleri olan iffetli anadan olma oğla teslim etti ve; "Bunlar senin hakkın!" dedi. "Çünkü şu iki kardeş eğer babalarının oğulları olsalardı, kabri açmaya kalkışmaz hatta ona kıyamazlardı. Buna hem canları yanar, hem de razı olmazlardı." [1]
İmam Cafer Sadık (a.s) şöyle buyuruyor: "Resulullah (s.a.a)'in dualarından biri de şu duaydı:
(Ey Allah!) Zamanından önce beni ihtiyarlatacak kadının şerrinden sana sığınırım. [2]
------------------------------------------------
[1] Bihar'ul-Envar, c.14, s.491 ve c.100, s.233.
[2] Furu-u Kâfi, c.5, s.326.

Kadının Erkeğin Yaşantısındaki Etkisi

Hicap ve kadının toplumdaki yeri geçmiş asırlardan günümüze dek ilmi kitap ve dergilerde incelenerek, araştırılan konulardandır.
Son yüzyılda Batı zihniyet ve kültürü İslami ülkelere sızdı ve Müslüman kadınların ideallerini alt-üst ederek; ahlak, gelenek ve itikadi değerlerinin çoğunu değişime uğrattı. Ne yazık ki, fikri ve itikadi gerçeklerin batı hayranlarının menfi propagandasına hedef olması, ahlaki ve dini esaslarımızı yıkmayı hedefleyen İslam düşmanlarının siyasetleri sonucunda Müslüman kadın, yabancıların örf ve geleneklerine körü körüne uyan bir fert haline geldi. Hatta bazı kesimler Müslüman kadının iffet ve haysiyetine karşı tertiplenen bu saldırıları meşrulaştırmak yolunu bile aramaya kalkışarak İslam'da örtünme, başı örtme diye bir emrin olduğu hususunda şüphe uyandırmaya başlamışlardır.
"Acaba hicap tamamen İslami bir emir ve sünnet mi, yoksa bazı yersiz bağnazlıklardan mı kaynaklanıyor?" sorusu kanaatimizce, hiç olmazsa bazı aldatılmış fertler için söz konusu olduğundan, Kur'an ve sünnet ışığında İslam'da tesettürün hüküm ve sınırlarını açıklamaya çalışacağız.
Maksadımız Kur'an, sünnet ve İslami örfte özel bir yeri olan ve mukaddes İslam dininin inkâr edilemeyecek zaruretlerinden biri sayılan hicap meselesini İslam çerçevesi içerisinde çeşitli yönlerden ele almak, hüküm ve hikmetini kısaca açıklamaktır. Aynı zamanda hicabın kök ve temelinin, hangi ırk ve soydan olursa olsun, kadının fıtratında yer aldığını aydınlatmak için kadının hicap, iffet ve kendini koruma meselesini tarihi açıdan araştırmamız gerekecek. Çünkü fıtrat ve İslam'a aykırı olan her hareket, insanlığın şahsiyet ve varlığına inen bir darbe demektir. Bu yüzden kadının fıtri özelliklerinin neyle uyum sağladığı aydınlatılmalıdır.
Kur'an, Hadis ve Fıkıhta Hicap
Örtünme, her şeyden önce kadın ve erkeğin birbirlerine karşı riayet etmeleri gereken bir hükümdür. İlişki ve dolayısıyla bakma olmazsa hicabı söz konusu etmek kökten boş ve abes bir şey olur. İşte kadınların örtünme gerekliliği, mahrem olmayan erkeklerin onları görmelerinden kaynaklanıyor. Çünkü birbirine yabancı olan kadın ile erkeğin örtüsüz ve ölçüsüz ilişkileri, şehvet kıvılcımlarını tutuşturarak, onların hayatını sağlık ve istikrar rayından çıkartarak, hayvanî bir yaşantıya ve bedbahtlığa çevirebilir. Önce, bu konuda inen ve genelde Nur ve Ahzab surelerinde yer alan ayetleri mealen naklederek daha sonra bazı nükte ve imalarına değineceğiz. Ve gerektiğinde konu hakkındaki hadislere baş vuracağız.
"Ey Muhammed! Mü'min erkeklere söyle: Gözlerini bakılması yasak olandan çevirsinler, mahrem yerlerini korusunlar. Bu onların arınması için daha iyidir. Allah hiç şüphesiz onların yaptıklarından haberdardır. Mü'min kadınlara da söyle: Gözlerini bakılması yasak olandan çevirsinler, iffetlerini korusunlar. Süslerini, kendiliğinden görünen kısmı müstesna, açmasınlar. Başörtülerini yakalarının üzerine salsınlar. Süslerini kocaları veya kayınbabaları veya oğulları veya kocalarının oğulları veya kardeşleri veya erkek kardeşlerinin oğulları veya kız kardeşlerinin oğulları veya Müslüman kadınlar veya cariyeleri veya erkekliği kalmamış hizmetçileri ya da kadınların mahrem yerlerini henüz anlamayan çocuklardan başkasına göstermesinler. Gizledikleri süsün bilinmesi için ayaklarını yere vurmasınlar. Ey inananlar, saadete ermeniz için hepiniz tövbe ederek Allah'ın hükmüne dönün."[1]
Bakmak ve Sınırı
Bu ayetler, mahrem olmayan erkek ve kadının birbirine bakmasının haram olduğunu açıkça ortaya koymaktadır. Ama bunun sınırı bu ayetlerde tam olarak belirlenmemiştir. Bu gibi konularda Kur'an ve sünnetten hüküm çıkarma yeteneğine sahip olan büyük fakihler görüş ileri sürebilirler.
Fıkhi açıdan kesin olarak şunu söyleyebiliriz: Yabancı erkeğin, zevk alma kastı olmasa dahi mahrem olmayan kadının yüz ve elleri dışında vücudunun hiçbir yerine bakması caiz değildir. Yüz ve ellere bakmak ise fıkhî açıdan ihtilaflı bir konudur. Ancak şu nokta bilinmelidir ki, kadının yüz ve ellerine bakmak caiz olsa bile tahrik edici olmadığı ve zevk alma niyetiyle bakılmadığı takdirde caiz olur ancak, aksi halde mutlaka haramdır. Aynı şekilde kadının da erkeğin vücuduna bakması câiz değildir. Bununla birlikte erkeğe bütün bedenini örtmesi farz değildir.
Bu konuda dikkati çeken husus bakmanın ardından gelen zararlı sonuçlardır ki, ayet ve hadislerde bunlara değinilmiştir.
Ayet-i kerimede olan "zalike ezka lehüm" (Bu onların arınması için daha iyidir) cümlesi şunu bildiriyor ki, bakmayı sınırlamaktan, örtünme ve iffeti vurgulamaktan ve emretmekten hedef, hikmetsiz bir sınırlama icat etmek değil; bilakis hedef insanoğlunun ruhunun temizlenmesi, ailevi ve sosyal ahlak bozukluklarından korunmasını sağlamaktadır. Yukarıdaki ayetin nazil oluşu hakkında tefsir kitapları şöyle yazmaktadır:
Peygamber'in (s.a.a) zamanında Ensar’dan bir genç erkek Medine sokaklarının birinden geçerken gözü güzel bir kadına takıldı. Kadının güzelliği onun dikkatini çekti. Kadının peşine takılıp biraz yürüdü. Gözü kadında olduğu sırada duvarda olan bir taş veya cam parçası yüzünü çizdi. Yüzünün kanı elbisesine dökülmüş bir halde Peygamber'in (s.a.a) huzuruna gelerek olayı Peygamber'e anlattı. Bu sırada Cebrail inip mahrem olmayan erkek ve kadınların birbirlerine bakmasını yasaklayan "Kul li'l-mü'minine yeğüzzu min ebsarihim... " ayetini getirdi."[2]
İmam Sadık (a.s) şöyle buyuruyor:
"Bakmak, şeytanın zehirli oklarından bir oktur. Nice bakış var ki, uzun bir hasrete sebep olur."[3]
İmam Sadık'ın (a.s) sözünde iki husus dikkati çekiyor:
1. Husus: Bakmak, şeytanın eliyle atılan zehirli bir oktur. Zehirli ok yalnızca isabet ettiği noktayı değil, zehiri bütün bedeni etkilemektedir. Bakmak da bunun gibidir. Göz bir manzaraya baktığında eseri sinirler vasıtasıyla beyne intikal eder ve oradan da vücudun cinsel şehvetle ilgili organlarına sirayet eder. Fert bu tahrikler neticesinde başka günahları yapmayı düşünür. İmam Sadık'ın (a.s) başka bir hadisde buyurduğu gibi:
"Arka arkaya sürekli bakmak, şehvet tohumunu kalbe serper. Ve bu, bakanı fitneye itme için kâfidir."
2. Husus: Bakmanın, işlenen bu haramdan dolayı tesiri ve ahiretteki azabı dışında daima göz otlatan adam, gözü görüp arzuladığına ulaşamamasından kaynaklanan moral bozukluğu (asabilik), hasret ve üzüntüye duçar olur. Ve bu durum bazen bir nevi deliliğe dönüşür. Vurguna uğrayan âşıkların intihara teşebbüs etmeleri gibi olayların başlangıç noktası şüphesiz bakmaktır.
Bakış, iki ayrı cinsten olan namahrem erkek ve kadının gayr-i meşru irtibatının sağlanması yolundaki ilk kıvılcımdır. Onun ardından ise yakıcı bir ateş gelir. Bu yüzden İslam, tahriklerin önü alınması ve istenmeyen sonuçların doğmaması için bakmayı haram ve yasak etmiştir.
Şia ve Ehl-i sünnet kaynaklarında, Hz. Peygamber'in (s.a.a) Hz. Ali'ye (a.s) şöyle buyurduğu zikredilmiştir:
"Bakışına bakış ekleme (istemeden vuku bulan); birinci bakış senin içindir (caizdir) ikinci bakışa ise hakkın yoktur (caiz değildir)."[4]
Birinci bakış senin içindir (istemeden olduğu için caizdir), ikinci bakışa hakkın yoktur (caiz değildir), üçüncü bakış ise helak olmaya yol açar."[5]
Başka bir hadiste şöyle okuyoruz:
"Fazl b. Abbas güzel yüzlü bir genç idi. Bir gün Resulullah ile birlikte merkep üzerinde hareket ederlerken “Husamiye” adlı bir kadın gelip ondan bir soru sorduğunda Fazl ile bakışmaya başladılar. Peygamber (s.a.a) eli ile Fazl'ın yüzünü çevirdi ve amelen iki namahremin birbirine bakmasını önledi."[6]
Kısacası, birçok hadiste yer alıp fakihlerin de fetva verdikleri gibi eğer aniden erkeğin gözü namahrem bir kadına ilişirse bakmaya devam etmemeli ve gözünü çevirmelidir; aksi takdirde günah işlemiş olur.
Haram bakıştan ve her türlü günahtan kaçınmak imanın sağlamlaşmasına ve güçlenmesine sebep olur, ruh ve nefsin temizliğine yol açar. Bu hususta birçok hadis vardır. Örneğin, İmam Sadık'tan (a.s) şöyle nakledilmiştir:
"Bakmak, şeytanın zehirli oklarından biridir. Allah'ın rızası için ondan kaçınana, Allah lezzetini tadacağı bir emniyet ve iman bağışlar."[7]
Peygamber'den (s.a.a) şöyle nakledilmiştir:
"Allah, gözü bir kadının güzelliklerine takılıp da ona bakmayan her Müslümanı, lezzetini tadacağı bir ibadete muvaffak eder."[8]
Göz sarkıntılığının cezası hakkında da İmam Sadık'tan (a.s) şöyle bir hadis rivayet edilmiştir: "Her kim günaha gözünü daldırır ve sonra tövbe etmezse, kıyamet günü Allah, onun gözünü ateşle doldurur."[9]
Kadının Erkeğe Bakması
Buraya kadar erkeğin, namahrem kadına bakması hakkında konuştuk. Şimdi ise kadının namahrem erkeğe bakmasını yasaklayan hadislere bakalım.
Yüce İslam Peygamber'i (s.a.a) şöyle buyuruyor:
"Gözünü kocasından başkasıyla veya herhangi bir namahreme bakmakla tatmin eden kadına Allah'ın gazabı artar ve amellerini zayi eder."[10]
Yukarıdaki hadis "Müstedrek" kitabında şöyle nakledilmiştir: "Gözünü, mahrem olmayana bakmakla doyuran kadına Allah'ın gazabı şiddetlenir..." Bu hadiste evli ve kocasının olması kaydı yoktur. Sünni ve Şii kaynaklarında az bir farkla nakledilen başka bir hadis ise şöyledir:
"İbn-i Ümmi Mektum" adında bir adam Resulullah'ın (s.a.a) huzuruna girmek için izin istedi, Peygamber'in hanımlarından Aişe ve Hafsa onun yanında idiler. Resulullah (s.a.a) onlara: "Kalkın, odanıza girin." diye buyurdu. Onlar, "o kördür." dediler. Peygamber (s.a.a): "O sizi görmüyorsa siz onu görüyorsunuz." buyurdu.[11]
Zikredilen ayet ve hadislere dayanarak bütün İslam fakihleri erkeğin yabancı kadına ve kadının yabancı erkeğe bakmasının haram olduğuna hükmetmişler ve bunu dinin zaruriyatından saymışlardır.[12]
Fakihler arasında bir tek ihtilaf konusu, yüz ve ellerin istisnası hakkındadır. Bazı fakihler yüz ve ellere (bileğe kadar) şehvetle bakılmazsa ve fitneye düşme korkusu da olmazsa bir sakıncası yoktur, demişlerdir. Ama eğer lezzet ve şehvet kastıyla bakılırsa yüz ve ellere bakmak bile bütün fakihlerin görüşünce haramdır.[13] Ve bu konuda kadın ve erkek arasında hiçbir fark yoktur. Neticede, erkeğin mahrem olmayan kadının saç ve vücuduna bakması ve bunun tersi ve şehvetle yüz ve ellerine bakması her durumda haramdır.

---------------------------------
[1]- Nur/30-31.
[2]- Vesail-üş Şia, c.17, s.139.
[3]- Vesail-üş Şia, c.17, s.138.
[4]- Sünen-i Ebi Davud, c.2, s.246; Revai-ul Beyan Fi Ayat-i Ahkam-il Kur'an, c.2, s.151; Tirmizi ve Ahmet’ten naklen:
[5]- Vesail-üş Şia, Nikâhın mukaddime babları, bab: 104, Hadis:3. Başka bir hadiste de şöyle geçer: "(İstekle bakılan) ikinci bakış bakanın zararınadır, üçüncü bakış ise onu helak ve mahveder.
[6]- Revai-ul Beyan, c.2, s.156, Buhari ve Müslim'den naklen.
[7]- Vesail-üş Şia, c.7, s.139.
[8]- Revai-ul Beyan, c.2, s.152, Müsned-i Ahmet’ten naklen.
[9]- Vesail-üş Şia, c.7, s.14.
[10]- Vesail-üş Şia, c.7, s.72.
[11- Vesail-üş Şia, c.7, s.172; Müstedrek-ül Vesail, s.468; Zemahşeri'nin Keşşaf tefsiri, Ebu Davud'dan naklen Nesai ve Ahmed, Mekarim-ul Ahlak, s.233.
[12]- Cevahir-ul Kelam, c.29, s.75, yeni baskısı.
[13]- Cevahir-ul Kelam; Revai-ul Beyan, c.2, s.157.

İslam'da Kadının Şahsiyeti ve Hicap

Evlilik ve Aile Yapıları

1- Sürekli eşinize karşı olumlu düşüncüler içinde olun ve unutmayın ki, o Allah’ın size vermiş olduğu bir emanettir ve bu emaneti iyi koruyun.
2- Eşinize iyi davranın, ona saygı gösterin ve sevginizi göstermekten çekinmeyin.
3- Birbirinize ve sizin eşinize karşı yapmanız gereken vazifelerinizi iyice öğrenin ve bunları en güzel şekilde uygulamaya çalışın.
4- Eşler, aileyi sevgi ortamına dönüştürmelidirler. Evinizde her zaman sevgi hâkim olsun.
5- Çocukların karakterleri ailede şekillenmektedir ve kazandıkları karakter sayesinde gelecek yaşamlarının mutlulukları oluşmaktadır. Bu yüzden onları doğru eğitin, çocuklarınızla olan ilişkilerinizi samimiyetle güçlendirin.
6- Sizin için en değerli insan eşiniz olmalıdır, herkesten çok ona değer verin.
7- Eşinizi potansiyel olarak üstün özelliklere sahip olacak ve kendisini geliştire bilecek birisi olarak görün.
8- Evliliğin felsefesinden biride, eşlerin insani kemaller yolunda birbirlerinin yardımcısı olmasıdır. Eşinizin kendisini geliştirmesini gönülden isteyerek, çaba harcayın. Bunun için gereken her şeyi hazırlayıp, yapmaya çalışın. Böylelikle aile yuvanız monotonluktan kurtulup, sürekli yeniliklerle canlı kalacaktır.
9- Siz ona sevgi gösterin ve onunda size sevgi göstermesini sağlayın. Sevginizi karşılıklı olarak kalben, sözlü ve patrikte gösterin.
10- Sevginizi göstermek sadece dilde kalmasın, bunu uygulamaya dökün. Örneğin doğum gününde, evlilik yıldönümünde mutlaka bir hediye alın, ara sıra elinizde bir demet çiçekle eve gelin.
11- Eşinizin güzel yönlerini tespit edin, bunları görmezden gelmeyin, yeri geldiğinde onun bu güzel yönlerini kendisine söyleyin. Onun olumlu özelliklerinden sürekli överek bahsedin, bu şekilde birbirinize karşı sevginizi çoğaltın ve yuvanızı sıcak tutun.
12- Eşinizle uyuştuğunuz ortak düşünce ve ruhi özelliklere önem verin, ikinizde de güzel düşünce ve hal hareketlerin gelişmesini sağlayın. Birlikte kendinizi geliştirmek, güzel ahlaki sıfatları kazanıp ve kötü sıfatları da uzaklaştırmaya gayret edin.
13- Her zaman eşinizle uyum içerisinde olmaya çalışın, anlaşmazlıklara düşmekten uzak durun. Bunun yolu da “iyi duymak ve iyi dinlemekten” geçer, kafanızdaki önyargıları bir kenara bırakarak, önce düşüncelerini açıklamasına izin verin.
14- Eşinizin çok özel birisi olduğuna inanmalısınız. O sayısız güzel ve olumlu yönlere sahiptir, bunları görün ve her gördüğünüzde, ondaki gelişmeleri her fark ettiğinizde onu methedin.
15- Onun nasıl düşündüğünü, nelerden hoşlanıp, neleri sevmediğini ve isteklerinin ne olduğunu öğrenmeye çalışın. Daha sonra onun güzel ve mantıklı isteklerini karşılamaya çalışın. Onun isteklerini hemen önceden fark edin ve size demesine gerek kalmadan yapmış olun.
16- Bir birinize karşı saygı ve ihtiram sınırlarını koruyun, yersiz tartışmalarla aranızdaki perdeyi yırtmayın. Bir sorun olduğu zaman konuşarak halletmeye çalışın, önerinizi ona söyleyin, yine tartışmaya devam ettiği zaman susmayı tercih edin.
17- Her sözünüzün, kullandığınız her kelimenin karşı tarafın psikolojisinde olumlu veyahut olumsuz çok büyük etki bıraktığını unutmayın. Her zaman sevgi dolu, samimice, yumuşak bir şekilde konuşmaya çalışın. Tatlı dilli olmak ve saygı göstermekle her şeyin üstesinden gelinecektir. Kesinlikle hakaret edici, kötü kelimeler ve aşağılayıcı bir şekilde konuşmayın.
18- Eşinize karşı her zaman gerçekçi olun. Hiçbir zaman ona yalan söylemeyin. Birçok ailenin mutlu olmaları ve birbirleriyle anlaşmalarının nedeni sadakatlerinde gizlidir.
19- Evin idaresine önem verin ve alacağınız kararlarda birlikteliği koruyun. Evdekilerin her birinin görevi belli olsun.
20- Hiçbir zaman herkesi ilgilendiren kararları tek başınıza vermeyi, eşinizin ve çocuklarınızın da görüşlerine başvurun.
21- Evliliğin kalıcılığı, devamı ve sıcak mutluluğu için bazen kendi isteklerinizden vazgeçin. Ailenizin mutluluğu için fedakârlıktan çekinmeyin.
22- Asla inatçı olmayın, eşinizle yarışmak yerine; aynı düşünmeye, samimiyetle, arkadaş gibi davranmaya çalışın. İnanın çoğu zaman ailevi sorunların en büyük nedeni eşinize karşı inat yapmanızdır, eşlerin birbirine karşı inatla hareket etmesi birçok sorunu da peşi sıra getirecektir. Onu olduğu gibi kabul edin.
23- Eşiniz üzerinde hâkimiyet kurmaya çalışmayın, orta halli olmaya çalışın ve aşırıya gitmeyin.
24- Dünya da hiçbir iki insanın aynı olmadığını kabul edin, her insan diğerinden farklıdır. Eşinizle her hususta uyuşacağınız fikrini aklınızdan çıkarın, onun düşüncesi, anlama kabiliyeti ve beğendiği şeyler sizinkinden çok farklı olabilir. Aynı olmayı yavaş yavaş oluşturmaya çalışın, aranızdaki farklılıklar bir birinizi tamamlayıcı olabilir.
25- Kesinlikle kendinizi eşinizden üstün görmeyin, unutmayın ki o sizin hayat arkadaşınızdır. Eğitiminiz, kariyeriniz, maddi imkânınız ve ailevi konumunuz daha da sizin, tevazu ve alçakgönüllülüğünüzü çoğaltmalıdır. Özelliklede eğitim yönünden ilerlemenizde ve maddi yönden gelişmenizde eşinizin katkısı çoksa.
26- Evlilikte her şeyin ortaklaşa olduğunu kabul edin, işleri ve kararları tek başınıza yapmayın, eşiniz ve çocuklarınızdan da yardım alın. Kadın ve erkek evlenerek ortak bir yaşam kurmalarıyla en önemli hayat sermayeleri olan kalplerini, ruhlarını, duygularını, isteklerini, maddi ve manevi tüm imkânlarını ortaya koymuşlardır, birbirlerini kabul ederek, onaylayarak, birbirlerine destek olarak ortaklığın en güzel örneğini oluştura bilirler. İyi bir müdür, beraber çalıştıklarının potansiyel güçlerinden en güzel şekilde faydalananlardır, sizde eşinizin ve çocuklarınızın yeteneklerinden hem yararlanın ve hem de gelişmesi için ortam hazırlayın.
27- Eşinizin iş hayatını, kariyerini, ekonomik durumunu, psikolojik, fiziksel ve yaşsal durumunu iyice tanıyın. Onu her yönüyle tanıdıktan sonra evde ve dışarıda yardımcısı olun. Hastalandığında, hamile olduğu zamanlarda, doğum sonrasında yahut yolculuğa çıktı zaman hemen onun yardımına koşun ve yaşamın zorluklarını beraberce paylaşarak mutluluğa ulaşın.
28- Hiçbir zaman ev işlerini önemsiz, basit ve dışarı işlerini çok zor olarak kabul etmeyin. Eşinizin evde yapmış olduğu işlerin sizin için ne kadar değerli ve önemli olduğunu ona anlatın. Siz onun işlerini takdir ettikçe, o daha çok severek yapacaktır, böylelikle aranızdaki sevgi bağıda çoğalacaktır.
29- Tabi ki öncelikle ev işlerinde eşinize yardım etmeniz gerekir, ama eğer çok yorgunsanız veya başka nedenlerden dolayı ona yardım edemiyorsanız, hiç olmazsa yardım etmek istediğinizi belli ettirin. Sizin her işte onunla beraber olduğunuzu inandırmalısınız.
30- Ev idaresinde, “evin reisi erkektir” veya “ evde kadının sözü geçer” gibi yanlış düşüncelere kapılmayın, evde her zaman “haklılık hâkimdir” diye düşünün. İmam Bakır’ın (a.s) buyurmuş olduğu:

“Sizin zararınıza dahi olsa her zaman hakkı söyleyin.”
Hadisine inanın, evlilik yaşamında da bunu uygulamayan çalışın. Kadın ve erkek hiç biri kendi düşüncesi ve hoşlandığını başkasına yükleyemez. Doğru olanı, hak olanı ister kadın söylesin ister erkek diğerinin kabul etmesi gerekir.
31- Kulaktan duyma sözlere hemen inanmayın, bir konu veya birisi hakkında söylenenlere hemen inanmak yerine gerçekçi yollardan iyice araştırdıktan sonra kararınızı verin. Bu sizin her konuda doğru, bağımsız ve mantıklı kararlar vermenizi sağlayacaktır.
32- Hayattan daha çok keyif almak için, her zaman güler yüzlü, iyi ahlaklı ve sevecen olmaya çalışın. Hiçbir zaman suratı asık ve morali bozuk bir şekilde olmayın. Kendiniz hep neşeli olun ve eşinizi de neşeli kılmaya çalışın. Olumsuz düşüncelerin ailenize hâkim olmasına izin vermeyin, menfi düşünmek tüm mutluluğunuzu elinizden alacaktır.
33- Geçmiş sıkıntı ve üzücü olayları aklınıza getirmeyin ve sürekli bunu eşinizle paylaşmayın. Şimdiki anınızı en güzel şekilde yaşamaya çalışın ve geleceğe dair ümitsizliğe kapılmayın.
34- Akıllı insan başkalarının tecrübelerinden faydalanandır. Sizde başkalarının güzel veya kötü tecrübelerinden yararlanın, onların düşmüş olduğu hataları tekrarlamayın ve başarılı, mutlu ailelerden elinizden geldiği kadar yararlanın.
35- Hiçbir zaman aşırı beklenti içerisinde olmayan, özellikle eşinizle ilgili beklentilerde onun imkânını ve konumunu göz önünde bulundurun. Yersiz ve aşırı beklentiler sizi içinden çıkılmaz ailevi sorunlara sürükleyecektir. Hiçbir zaman başkalarını kendinize örnek almayın, onların sahip olduklarına ulaşma arzusu içinde olmayın, gösteriş meraklısı olmak, eşinizle aranızda birçok sorun çıkaracaktır. İstekleriniz hususunda öncelikle eşinizin durumunu göz önünde bulundurun ve sonra gerekli olanları isteyin.
36- Normal ve sağlıklı bir evlilik için bazen göz yummayı, bazen de affetmeyi öğrenmeniz gerekir. Eşlerin birbirlerinin küçük hatalarını görmezden gelmesi, özür dilendiğinde hemen kabul etmesi hoşa gitmeyen tavır ve davranışları anlayışla karşılaması evliliği çok sağlam temeller üzere kuracaktır. Eşler ancak bu şekilde bir birlerini sevebilir ve evlilikte mutluluğu yakalaya bilir.
37- Herkes hatalıdır, herkesin bir takım yanlışları olabilir, siz hataları görmezden gelen kusurları örten olmalısınız. Kılı kırk yarmak ve hep akla geldikçe kusurları yüze vurmak, daha çok nefreti peşi sıra getirecektir.
38- Eğer eşinizin bir yanlışını onu düzeltmek için söylemeniz gerekiyorsa, öncelikle onun iyi yönlerini anlatmakla başlayın, daha sonra eleştirmeye başlayın.
39- Bir birbirinize karşı hep güvene bilmek için, evinizin sırlarını dışarı taşımayın. Evde olup bitenleri başkasına açmak eşinizin size karşı olan güvenini sarsacaktır.
40- İsteklerinizin karşılanması için asla emrederek konuşmayın.
41- Değişik kitaplar okuyarak, ilmi toplantılara katılarak, başarılı insanların bilgilerinden yararlanarak kendinizin eşinizin ve çocuklarınızın kültürünü geliştirmeye çalışın. Hayatın tüm zorluklarıyla başa çıkabilmek için ailenin tüm fertlerine öz güveni aşılamaya çalışın.
42- Eşinizle konuşurken tamamen sakin ve soğukkanlı olun, sinirlenmemeye çalışın, sinirlenmeye başladığınızı fark eder etmez konuşmayı hemen bırakın.
43- Sinirlendiğinizde Hz. Ali’nin (a.s) şu sözünü hatırlayın:
“ Sinirlendiğin zaman cezalandırma, emretme, karar verme.”
44- Dışarıda ve işteki sorunlarınızı eve taşıyarak, evin huzur ve mutluluğunu yok etmeyin. Eve girerken tüm sıkıntılarınızı kapının dışında bırakın ve güler yüzle ailenizle buluşun.
45- Kendinizden ve ailenizden olumsuz düşünceleri uzaklaştırmaya çalışın. Sürekli gelecek kaygısı içerisinde olmak sizi boşu boşuna üzecek ve olan mutluluğunuzu da elinizden alacaktır.
46- Her gün sizin için en önemli işlerden bir de; eşinizle beraber oturmak, konuşmak, görüş alışverişinde bulunmak olmalıdır. İşlerinizin çokluğu, akrabalar, çocuklar ve diğer meşguliyetler sizi eşinizden uzaklaştırmasın.
47- En büyük hayat felsefeniz olumlu düşünmek olmalıdır. Olumlu düşünün ve en zor şartlarda bile yaşamın güzel yönlerini görün.
48- Hz. Ali (a.s) şehit olurken, son olarak şöyle vasiyet etti: “Hepinize programlı olmayı ve takvalı olmayı vasiyet ediyorum.” Her gününüz için belirlenmiş programınız olur ve onu uygularsanız birçok sorununuzda hallolacaktır, ayrıca bu şekilde ömrünüzden daha çok faydalanacaksınızdır.
49- Bir birinize ilgi gösterin, sevdiğinizi belli ettirin ve evliliğinize sevginin en yüksek şekilde hâkim olmasını sağlayın.
50- Yaşamın hiçbir anında Allah’ı unutmayın, özellikle eşinize ve çocuklarınıza davranışta hep Allah’ı hatırlayın. İnsan sadece Allah’ı andıkça, onun emirlerini uyguladıkça mutlu olabilir, asi takdirde sorun ve mutsuzluk insanın yakasını asla bırakmaz.
“Kalpler sadece ve sadece Allah’ı anmakla huzur bulacaktır.”

Mutlu ve Huzurlu Aile

İslam dünyası, farklı farklı coğrafi bölgelere ve iklimlere dağılmış durumda olup, bir çok kavim ve ırkları kendi içinde barındırır. Orta doğuyu, Afrika kıtasını, uzak doğuyu, Osmanlı İmparatorluğu döneminde İslam ile tanışmış olan güney doğu Avrupa'nın birkaç bölgelerini ve bunlardan başka Amerika'da ve kuzey Avrupa'nın içinde bulunan Müslümanlar, İslam dünyasını teşkil etmektedir.
Oldukça geniş bir alana yayılmış olan İslam Dünyası, zengin ülkelere sahipse de birçok ülkeler de fakirlik ve geri kalmışlığın acısını çekmektedir. Bu geri kalmışlık sadece teknoloji ve iktisattan dolayı değildir; bazen de bu ülkelerde birbirlerine hâkim olmaya çalışan kavimler arasındaki sürtüşmelerin oluşturduğu iç etken ve İstikbar dünyasının uyguladığı çeşitli müdahale planları neticesinde oluşan dış etken vasıtasıyla bu ülkelerde çok acı bir tabloya karşı karşıyayız.
Bu durumun oluşturduğu karışıklık, fakirlik ve diğer kültürel ve toplumsal aksaklıkların olumsuz sonucundan en çok kadınları ve çocukları etkilemektedir.
Sözüm ona yüksek kültürün (!) yer aldığı, Avrupa'nın ortasındaki Bosna Hersek’daki faciaya bir göz atalım. Teknoloji ve İnsan Haklarının meşalesini ellerinde bulundurduklarını savunan Avrupalılar, Sırpların, Müslüman soy kırımına göz yummaktadırlar.
Bu ateş, son aylarda Yugoslavya'nın güneyinde yer alan Kosova'ya da sıçramıştır. Ve yine bu ateşin alevlerinde ezilen kadınlar ve çocuklardır. Elbette Bosna Hersek'te yapılan iğrenç işkenceler ve Müslümanlara, özellikle kadınlara uygulanan insanlık dışı muamelelerden burada bahsetmek istemiyoruz. Bu çirkin ve hayvani davranışlardan bir çoğumuz haberdarız.
Orta doğu da bundan pek farklı değildir. Irak'ta ki Baas rejimi, kendi memleketini, İran'la sekiz yıllık bir savaşa sokması yetmiyormuş gibi, ateşkes antlaşmasından sonra yerinde duramayarak başka bir İslam ülkesi olan Kuveyt'e saldırdı. Halkını, zaten İran'la olan savaştan bu yana sıkıntıya sokan Irak, ardından ambargolara sebep olan Kuveyt savaşına girmekten çekinmedi. Yine faturayı bu memleketin mazlum kadın ve çocuklarına mal ettiler. Temel gıda maddeleri bile zor bulunan bu ülkede ciddi sağlık problemleri de yaşanmaktadır.
Bu arada Amerika Rejimi kendi çıkarları çerçevesinde ve bölgede gayri meşru varlığını korumak ve bağımlı rejimlere olan baskısını artırıp onları daha fazla zillete sürüklemek özellikle Gasıp İsrail Rejim’nin korunması için Müslümanlara baskı yapmak için Irak’a karşı düzenlediği operasyonlarda en çok zarar ve zülüme uğrayan zayıf düşürülmüş Irak halkı ve özellikle kadınlar ve çocuklardır.
Öte bilindiği üzere Rusya, Amerika'dan sonra gelen en büyük emperyalistlerden biriydi. Bu sıfatına güvenerek Afganistan'a saldırdı ve Afganlı Müslümanların elinden yenilginin acı tadını tattı. Her filimdeki mutlu sona benzeyen bir manzara gibiydi bu savaşın zaferi. Ancak asıl trajedi bundan sonra başladı.
Bu sefer, Kavimcilik, siyasi ve akidevi farklılıklar Afganistan'a musallat oldu. İç savaş başlayarak, Müslüman Müslüman'ı öldürdü. Bu iç savaşın ardından Taliban adıyla meşhur olan bir grup, güçleri eline geçirerek, İslam adına bir katliam hareketi başlattı. Kendisinden olmayan her kişi, fırka, mezhep ve gruplara karşı vicdansız bir savaş başlattı. Bunlar, her yedi yaşından büyük olan erkek çocuklarının canlarını helal bilerek, binlerce insanı öldürdü. Bu katliamın sonunda binlerce ölü, dul kadın ve öksüz çocuklar geride kaldı. Dul kadınlar demişken! Bu vahşi insanlar Müslüman kadınları esir alarak cariye olarak birbirlerine hediye ediyor ve halka açık olan bir pazarda sergiliyorlar.
Zaten Taliban, güçleri eline geçirdiğinden beri, Afganistan bir kültür çıkmazına girerek fikri bir gerileme görülmüştür. Kadının evden çıkması bir nevi yasaklanmış, hele hele kadının çalışması haram olarak görülmüş. Oysa İslam'da kadın toplumun temelidir.
Şimdi ise gözlerimizi kendi memleketimize çevirelim. Türkiye, batı dünyasıyla, İslam ülkeleri arasında sıkışmış kalmış ve bu iki kültür arasında köprü vazifesi haline getirilen bir ülkedir. Bu yüzden Türkiye ne batıda, nede doğuda yer alır. Osmanlı İmparatorluğu yıkıldıktan sonra daha çok batıya meyil eden Türkiye, artık kendisini tamamen Avrupa'ya endekslerken, bazı şahıslar kendi içindeki İslami motifleri inkâr ederek, bu değerleri silmek istemektedirler. Türkiye'de, Cumhuriyet Tarihinin ilk başlarında emekçi köylülerimiz, şehir merkezlerin pisliklerinden uzak olarak kendilerini muhafaza etmiş olup, kendi örf ve gelenekleriyle beraber dinlerine de sahip çıkmışlardır.
Fakat yirmi birinci yüzyılımızda insanların komünikasyon araçları vasıtasıyla dünyada ve kendi ülkelerinde ne olup bitiğini haber alan halk, her şeyi eskisi gibi körü körüne, ana baba âdeti diye kabullenmemektedir. Matbuatın da yardımıyla, insanlar daha da araştırmaya yönelmişlerdir. Bu gibi şeyler, Türkiye'de ki insanları birçok konuda olduğu gibi, dinlerini de araştırmalarına sebep olmuştur. Bunun sonucu birçok kültür seviyesi yüksek olan, özellikle üniversite çevresinde, İslam'a yönelme gözlemlenmiştir. Bundan rahatsız olan batı endeksli insanlar ise, harekete geçerek bu gülleri, bahçelerinden koparmak istemektedirler. Müslüman bir ülkedeki Müslüman kadının temel inançlarından biri olan başını örtme mükellefiyetini yasaklayan bu insanlar, bun uygarlık ve çağdaşlık gibi kavramlara sığınarak yapıyorlar. Burada yine Müslüman kadın hedef alınmış ve en doğal hakkı olan eğitim ve öğrenimi elinden alınmak istenmektedir.
Bu zihniyetlerin hedefi, Müslüman topluluklarını cahil bırakmaktır. Toplum içinde dini, ancak cahillerin bir örfü olarak göstererek, asıl olan, kendilerinin yetişemediği, yüksek İslam kültürünü balçıkla sıvamaktır.
Peki, İnsanın aklına hemen bu soru geliyor; bu zulmün, sömürülmenin ve İslam düşmanlarının şeytani fikir ve davranışlarına karşı Müslümanların kendilerini nasıl savunmaları gerekir?
Her şeyden önce, dünya Müslümanlarının bu durum karşısında kendilerine olan güvenlerini artırmaları gerekir. İslam düşmanlarıyla ve dünya sömürücüleriyle olan bağlarını koparmaları gerekir. Öyle ki, gözünde dev gibi büyüttüğü bu zalimleri, asıl konumuna yerleştirmek gerekir.
Müslüman anaların, çocuklarıyla olan manevi boşluğunu doldurup onlara düşmanın çirkin ve güzel gösterme amacıyla boyanmış yüzünü tanıtmak vazifeleridir. Bununla birlikte onların iyiliğini isteyen, zafere ulaşmalarındaki gayretlerini destekleyen ve dostları olan İnsanlara yöneltmelidirler.
Gerçek bağımsızlığına ulaşmış izzetli analar, gelecek nesilleri, bu yüce İlahi hayat tarzına, gelişmişliğe ve maneviyat kalesine ulaştırmaya çalışmaları her şeyden daha önemlidir... Kısacası her şeyden önce bunun İslam cephesiyle küfür cephesi arasında meydana gelmiş olan önemli bir kültürel savaş olduğunu farkına varıp bu cephe her kes kendine düşen Allah rızası için yapmakla görevlidir.
Eğer Allah’ın dinine yardım edecek olursanız, Allah da size yardım eder ve sizlere sebat ve direniş gücü verir. (Kur’an-ı Kerim)

İslam Dünyasında Kadın

Diger Konular

Uygunsuz İsim ve Lakap Koymak

Altın nasihatler

İmam Ali’nin (a.s) Kumeyl bin Ziyad’a Öğütleri
Kumeyl b. Ziyâd en-Nehaî şöyle naklediyor: Emir-ül Mü’minin İmam Ali aleyhi’s-selâm elimden tutarak beni Kufe’nin kenarında yer alan mezarlığa doğru götürdüler. Şehrin dışarısına varınca bir ah çekerek şu sözleri buyurdular:
Ey Kumeyl! Bu gönüller birer kaptır; en iyi kap içindekini en iyi koruyan ve zarfiyeti geniş olandır. Benim şu sözümü asla unutma. İnsanlar üç kısımdır: Rabbâni âlim, kurtuluş yolu üzere (kurtuluş yolunu bulmak için) ilim taleb eden kişiler ve geri kalan (üçüncü grup ise), her sesin peşine takılan, her esintiye kapılıp giden ahmak ve düşük kimselerdir. Onlar ne yollarını bulmaları için ilim ışığıyla aydınlanmışlardır, ne de kendilerini kurtarabilecekleri güvenilir bir desteğe dayanmışlardır.
Ey Kumeyl! İlim maldan hayırlıdır; ilim seni korur, malı ise sen korursun. Mal, vermekle azalır, ilim öğretmekle çoğalır. İlim hâkimdir, mal mahkûm. (İlimle mal hakkında karar verilir).
Ey Kumeyl! Âlime sevgi beslemek, uyulması gereken ve mükâfatı gerektiren bir esastır. İnsan hayatta ilimle (Allah’a) itaat mertebesini kazanır; ölümünden sonra da bıraktığı iyi eserleriyle. Oysaki malın menfaati, malın yok olmasıyla elden çıkar. Malları hazinelerde biriktirenler, hayatta iken bile ölüdürler (gerçek hayattan mahrumdurlar); âlimler ise, âlem var oldukça bâkidirler. Cisimleri kaybolup gitse de eserleri yüreklerde mevcuttur.
Sonra göğüslerine işaretle şöyle devam ettiler: Burada çok derin ve geniş bir bilgi vardır; fakat bunu taşıyabilecek ehil kimseleri bulamıyorum. Bulduklarım ise, ya sözü çabuk alan, ama güvenilmeyen, dini dünya isteğine âlet eden, Allah’ın delil ve burhanlarıyla Allah’ın dostlarına karşı üstünlük davasına girişen, Allah’ın nimetleriyle O’na isyana kalkışan kimselerdir. Veya hakkı taşıyanlara boyun eğen, fakat hakkın inceliklerine basireti olmayan, kendine yönelen ilk şüpheyle tereddüte düşerek kalbinde şek yerleşen kimsedir. Oysa ne bu, (ilim öğrenmeye layıktır) ne de o. Ya da dünya lezzetine sarılan, şehvete uymaya yatkın olan veya mal, mülk toplamaya düşkün olan şahıslardır ki bunlardan hiç biri dini koruyabilecek, basiret ve yakin sahibi kişiler değillerdir; bunlar daha çok otlayan hayvanlara benzemektedirler.
Böylece ilim, ilim ehlinin ölümüyle ölüp gider. Fakat yeryüzü, Allah için delil ve hüccetiyle kaim (ayakta) bulunan birisinden boş (mahrum) kalmaz; ama ya meydanda olur, bilinir yahut Allah’ın apaçık delillerinin bâtıl olmaması ve kitabını rivayet edecek (halka açıklayacak) kimselerin yok olmaması için korkar, gizlenir.
Nerededir onlar? Sayıları azdır onların, ama değerleri pek büyüktür. Allah, onlar gibi başka birilerine teslim edinceye, onların benzerlerinin gönüllerine yerleştirinceye dek delillerini onlarla korur.
İlim, onları iman gerçeklerine vardırmış, yakin ruhunu yakından idrak etmişlerdir. Dünya perest insanların zor ve ağır gördüğü şeyleri kolay karşılarlar; cahillerin kaçındıkları, hor gördükleri şeyler hoş görünür onlara; ruhları melekût âlemine bağlı olan bedenlerle dünyada yaşarlar.
Ey Kumeyl! İşte onlardır Allah’ın yaratıkları arasındaki eminleri (güvenilir kulları), yeryüzündeki halifeleri ve beldelerindeki ışıkları. Bunlardır, (halkı) Allah’ın dinine çağıranlar. Ah, ne de özlerim onları görmeyi! Allah’tan kendim ve senin için mağfiret diliyorum.

Tuhef-ul Ukul: Akıllara Hediye
Caferider

Hz. Ali’nin (a.s) Gözünde İnsan Çeşidi

İnsanın bütün fiil, hareket, söz, iyilik ve kötülüklerinin kaynağı nefistir. Eğer nefis ıslah olursa, insanın dünya ve ahireti sigorta edilmiş olur. Ama eğer nefis fesada yönelirse, kötülüklerin kaynağı olur, dünyevî ve uhrevî helâkete yol açar. Eğer insaniyet yolunda hareket edecek olursa, Allah’ın yakın meleklerinden bile daha üstün makamlara yükselebilir. Ama eğer insaniyetin değerli cevherini görmezlikten gelir de hayvaniyet doğrultusunda hareket edecek olursa, hayvanlardan daha aşağılık olup alçak şeytanlık makamına düşer. Bu iki yoldan her birinde hareket etmenin araçları insanın içinde saklıdır. İnsan, hem akla sahip olup fıtratı icabı insanî fazilet ve değerleri istemektedir, hem de hayvanî boyutuyla hayvanî eğilim ve içgüdülere sahiptir. Ancak hayvanî eğilim, istek ve içgüdüler, kaçınılmaz olarak insanı sapıklığa düşürecek batıl ve zararlı şeyler değillerdir. Tersine, onların varlığı, insan hayatı için gereklidir ve doğru istifade edildiği takdirde insanın tekâmülü ve Allah’a doğru seyr ve sülûk etmesi doğrultusunda vazifedar olabilirler.
Asıl sorun, hayvanî eğilim ve isteklerin belli bir sınırda durmaması ve diğerlerini gözetmemesidir. Ki bu durumda ne insanî eğilimlere önem verir, ne de diğer güdüleri gözetirler. Tamamen tatmin olmaktan başka bir hedefleri olmaz. Örneğin cinsel içgüdü, tamamen tatmin olmayı, hedefine ulaşmayı ister ve bundan başka bir hedefi olmaz. Yiyecek ve içecekten zevk alma, makam, mevki, şöhretperestlik, mal, servet, ev ve yaşam güzelliklerine alâka gösterme gibi diğer hayvanî güdüler ve aynı şekilde öfke, gazab, intikam hırsı ve bundan kaynaklanan bütün sıfatlar da, belli bir sınırda durmazlar. Bilâkis bunlardan her biri, mükemmel bir şekilde tatmin olmak isterler. Dolayısıyla, bunlardan biri diğerine galip gelip nefsi kendine tutsak edinceye kadar, insan nefsi, devamlı kavga, münakaşa ve cedellere sahne olup hiçbir zaman sükûn bulmaz.
Bu arada akıl, çok önemli bir güç ve konuma sahiptir. Şeriatın yol göstermelerinden yararlanarak nefsanî eğilim, içgüdü ve temayüllerini kontrol edip onların arasında denge kurarak ifrat ve tefritin önünü alabilir. Yine hâkimiyet makamını ele geçirip içgüdülerin istekleri arasında denge kurarak, nefis ülkesini kargaşa, huzursuzluk ve aşırılıktan kurtarıp insaniyetin ve Allah’a doğru seyr ve sülûk etmenin doğru yoluna hidayet edebilir.
Ancak aklın hâkimiyet kurması da kolay bir iş değildir tabiî. Zira çok güçlü ve hileci bir düşmanla karşı karşıyadır. Nefs-i emmare adındaki bu gaddar düşmanın onu savunan pek çok yardımcıları vardır.
Allah-u Teâlâ, Kur’an-ı Kerim’de şöyle buyurmaktadır: “Gerçekten nefis, Rabbimin kendisini esirgediği dışında, var gücüyle kötülüğü emredendir.”[30]
Resul-i Ekrem (s.a.a) şöyle buyuruyor: “Senin en büyük düşmanın, kendi nefsindir.”[31]
Hz. Ali’den (a.s) şöyle naklediliyor: “Akıl ile şehvet birbirleriyle zıt iki şeydir. İlim, aklı savunur; heva ve heves ise, şehveti destekler. Nefıs de, bu iki gücün münakaşa ve şavaş meydanıdır. Bunlardan her biri diğerine galip gelirse, o nefsi sultası altına alıverir.”[32]
Yine Hz. Ali (a.s) şöyle buyurmaktadır: “Şer ve kötülük, bütün nefislerden saklıdır. Nefsin sahibi ona galip gelirse, öylece saklı kalır; mağlup olursa, o kötülük açığa çıkar.”[33]
Akıl, iyi bir hâkimdir, ancak yardımlaşma ve dayanışmaya muhtaçtır. Bu kavgada aklın tarafını tutarak nefsanî isteklerimize, şehvet ve heveslerimize karşı koyup beden ülkesinin idaresini akla teslim edecek olursak, çok büyük bir zafere ulaşmış oluruz. Bu ise, din önderlerinin, şeriat, tarikat ve hakikat rehberlerinin bizlerden istedikleri ve üzerinde oldukça fazla durdukları bir konudur. Örneğin, Hz. Ali (a.s) şöyle buyuruyor: “Şehvetlerin kalbinize galip gelmemesine dikkat edin. Zira ilk önce sizi kendine köle eder ve nihayette de helâkete düşürür.”[34]
Diğer bir yerde Hz. Ali’den (a.s) söyle naklediliyor: “Her kim nefsinin istek ve şehvetlerini kendi mülkiyetine (emri altına) geçirmezse, aklına da sahip olamaz.”[35]
Yine Hz. Ali’den (a.s) şöyle naklediliyor: “Nefsanî heveslerin insana galebe etmesi, en büyük helâkettir ve galip gelip onları tutsak etmek ise, en güzel malikiyettir.”[36]
İmam Sadık (a.s) şöyle buyurmaktadır: “Her kim, gönlü bir şeyi dilediğinde, korktuğunda, bir şeyi arzuladığında, hoşnut olduğunda ve gazab ettiğinde kendi nefsini kontrol ederse, Allah-u Teâlâ onun bedenini cehennem ateşine haram kılar.”[37]
Hz. Ali’den (a.s) şöyle naklediliyor: “Günahları terk etmek üzere nefsinize musallat olun ve onu yenin (kontrol edin) ki onu kendi emrinize almanız kolay olsun.”[38]
Bu bakımdan, nefse musallat olmak, nefsanî istek ve hevesleri kontrol etmek; nefsi arındırmak ve tezkiye etmek açısından zarurî ve hayatî bir şey sayılmaktadır. Nefsi tezkiye etmek, bunun dışında imkânsızdır. İnsanın nefsi serkeş ve inatçı bir at gibidir; eğer onu terbiye ederek ehilleştirir ve dizginlerini ellerinize alıp sırtına binecek olursanız, ondan yararlanabilirsiniz; ama eğer ehlileşmez de kendi istediği tarafa giderse, sizi uçurumlara düşürüverir. Ancak serkeş nefsi ehlileştirmek çok zor bir iştir. O, ilk önce sizin karşınızda mücadele verecek; ancak siz de ona lâyıkıyla direnecek olursanız, nihayet teslim olur.
Hz. Ali (a.s) şöyle buyuruyor: “Eğer nefsin, senin karşında zorluk çıkarır da teslim olmazsa, sen de, karşında zelil ve uysal olması için ona zorluk çıkar (sıkı tut) ve onu itaate zorlamak için çareler ara.”[39]
Ayrıca şöyle buyurmaktadır: “... Nefsanî şehvet ve istekler, öldürücü hastalıklardır. En iyi ilâcı ise, onların karşısında sabırlı olmak ve direnmektir.”[40]
NEFİSLE CİHAD (MÜCADELE)
Nefis, bizim en büyük düşmanımızdır. Akılla devamlı savaş hâlindedir. Şeytanî vesveselerden ilham alarak askerleriyle aklı inzivaya çektirip söndürmek ve beden meydanının yegâne kahramanı olmak için ona saldırıverir. Hedefi, melekleri nefis ülkesinden kovmak ve onu tamamen şeytanın işgaline geçirmektir. Bu gaddar düşmanı alt etmek kolay bir iş değildir tabiî ki. Kararlılık, direniş, sebat ve hatta cihada ihtiyaç vardır. O da bir iki defa, bir iki gün veya bir iki yıl değil; ömrün sonuna kadar devam eden bir cihada; zorlu, ciddî ve birbirini izleyen savaşlara gerek vardır. Nefsi dizginlemek ve içgüdüleri kontrol etmek için zorlu bir savaş yapmalıyız. Resulullah'ın (s.a.a) ve Masum İmamların (a.s) buyruklarından ilham alarak aklın ve aklın askerlerinin yardımına koşmalıyız; nefsin cinayetlerinin önüne geçmeli, askerlerini çevirmeli ve kökünü kurutmalıyız; tâ ki akıl, vücut ülkesine hâkimiyet kurabilsin ve şeriatın buyruklarından ilham alarak bizi insanî mükemmellik ve Allah’a doğru seyr ve sülûk yoluna hidayet etsin. Nefis ile barış ve uzlaşma sağlanamaz. Dolayısıyla da o mağlup olarak kendi yerinde oturup suikastlarından el çekinceye kadar onunla savaşılmalıdır. Saadete ulaşmak için bundan başka bir yol yoktur. Bu yüzden nefisle savaşmaya, hadislerde cihad ismi verilmiştir. Örnek olarak Hz. Ali’nin (a.s) sözlerinden birkaçını naklediyoruz:
“Her zaman cihad ederek kendi nefsinize musallat olun (onu kontrol edin).”[41]
“Nefsin istek ve heveslerine galip gelin ve onlarla savaşın; zira eğer nefis sizi bağlarsa, helâketin en alçak derecesine düşersiniz.”[42]
“Bilin ki, (nefisle) cihad etmekle cennet satın alınır. Her kim nefsiyle cihad edecek olursa, ona musallat olur. Cennet de, kadrini bilen için Allah’ın en güzel mükâfatıdır.”[43]
“İki düşmanın birbiriyle savaştığı gibi nefisle savaş; cihad ederek onu Allah’a itaat etmeye zorla ve birbiriyle zıt olan iki şeyden birinin diğerine üstün geldiği gibi nefse galip gel; zira insanın en güçlüsü, nefsine galip gelenidir.”[44]
“Akıllı kimse nefsiyle cihad eden, onu ıslah eden, heves ve zevk peşinde olmaktan sakındıran ve bu vasıtayla onu dizginleyip kendi kontrolüne geçiren kimsedir. Doğrusu akıllı insan, nefsini ıslâh etmekle öyle bir meşgul olur ki, dünyaya, dünyada olan şeylere ve dünya ehline önem vermez.”[45]
Nefisle cihad etmek önemli ve hayati bir savaştır. Öyle bir savaş ki, dünya ve ahirette nasıl yaşayacağımız, nasıl ve hatta ne olacağımız ona bağlıdır. Eğer biz cihad ederek nefsimizi mağlub etmez ve onu dizginlemezsek o bizi mağlup eder ve istediği her tarafa çeker. Eğer biz onu kendimize tutsak etmezsek, o bizi kendine tutsak ve köle eder. Biz onu güzel ahlâk ve güzel amele zorlamazsak, o bizi çirkin ahlâka ve kötü amellere zorlayacaktır. Dolayısıyla nefisle cihad, Allah’a doğru hareket edenlerin omuzlarına bırakılmış olan en önemli ve en zor vazifedir, bu yolda her ne kadar güç sarfedilirse gerçekten değer.

CİHAD-I EKBER
Nefisle cihad o kadar önemli bir meseledir ki Resul-i Ekrem (s.a.a) onu cihad-ı ekber, yani büyük cihad diye tanıtmıştır. O kadar ehemmiyetlidir ki hatta silahlı savaştan bile üstün bilinmiştir.
Hz. Ali (a.s) şöyle naklediyor: Resulullah (s.a.a) düşmanla savaşmaları için bir ordu gönderdi. İslam ordusu savaştan dönünce onlara: “Aferin cihad-ı asgari (küçük cihadı) yapanlara! Ancak cihad-ı ekber (büyük cihad) onlar için farz olarak kalmıştır” buyurdular. (Ashaptan bazıları) "Ya Resulallah! Cihad-ı Ekber nedir?" deyince hazret: “Nefisle cihaddır.” buyurdular.[46]
Hz. Ali (a.s) şöyle buyuruyor: “Cihadlardan en üstünü iki tarafının arasında yer alan nefsiyle cihad eden kimsenin cihadıdır.”[47]
Resulullah Hz. Ali’ye (a.s) vasiyetinde şöyle buyurmuşlardır: “Ey Akıl! cihadların en üstünü hiç kimseye zulmetme kastı olmaksızın sabahlayan kimsenin cihadıdır.”[48]
Bu hadislerde nefisle cihad, cihad-ı ekber (en büyük cihad) ve en faziletli cihad olarak tanıtılmıştır. Öyle bir cihad ki hatta Allah yolunda yapılan silahlı cihaddan bile daha faziletli ve daha üstündür. Allah yolunda yapılan cihadın üstün değerine ve onun en üstün ibadetlerden sayıldığına dikkat edilecek olursa nefisle cihadın burda değer ve önemi açıklığa kavuşur. Nefisle cihadın üstünlüğünü izah ederken üç noktayı beyan edebiliriz:
1- Her ibadet, hatta silahlı cihad, iki açıdan nefisle cihadı gerektirmektedir:
a) İbadetleri bütün şartlarıyla tam olarak yerine getirmek nefisle cihada bağlıdır. Acaba cihad edip çaba harcamaksızın namazı, kalp huzuruyla ve müminin miracı olacak, fehşadan ve münkerden nehyedecek olan bütün şartlara riayet ederek eda etmek mümkün müdür?!
Acaba cihad etmeksizin Cehenneme kalkan olacak orucu kâmil olarak eda etmek mümkün olabilir mi? Mücahit biri nefsiyle cihad etmeksizin canını ayağının altına alarak savaş meydanında hazır olup İslam düşmanlarıyla yiğitçe savaşabilir mi?
b) Her ibadet, ancak sırf Allah’ın rızası için yapılan her türlü şirk, riya, bencillik ve nefsanî garazlardan arı ve temiz olmak şartıyla Allah-u Teâlâ’nın indinde makbul olup Allah’a yakınlaşmaya sebep olur ve böyle bir şey ise nefisle cihad etme dışında mümkün değildir. Hatta silahlı cihad ve şehadet de ancak Allah’ın rızası ve Tevhid kelimesini yüceltmek için olunca değer kazanıp tekâmül ve Allah’a yakınlığa sebep olur. Bu büyük ibadet bile şöhret, düşmandan intikam alma, adın tarihe geçmesi, riya ve gösteriş, makam ve mal, hayat sorunlarından kaçmak veya buna benzer diğer nefsanî hedefler olursa manevî değerini yetirir, insanı Allah’a yakınlık ve kurb makamına yükseltmez. Binaenaleyh, nefisle cihad etmek bütün ibadet ve hayır amellerden ve hatta Allah yolunda silahlı cihad etmekten bile üstündür; zira onların hepsinin doğruluk ve mükemmelliği nefisle cihada bağlıdır. İşte bu yüzdendir ki, nefisle cihad, cihad-ı ekber (büyük cihad) olarak adlandırılmıştır.
2- Silahlı savaş belli bir zamanda ve özel şartlarla farz olur. Ayrıca farz-ı aynî değil farz-ı kifaîdir. Bazı kimseleri bağlamaz. Bazı zamanlarda cihad kesinlikle farz değildir; farz olduğu yerlerde ise farz-ı kifayî olup yeterince savaşçı iştirak ederse bu farz diğerlerinden kalkar. Ayrıca kadınlara, yaşlılara, acizlere, güçsüzlere ve hastalara da farz değildir. Fakat tam aksine nefisle cihad, herkese her zaman, her durumda ve her halde ve bütün şartlar altında farz-ı aynîdir ve insanın bütün hayatı boyunca her an yapması gereken bir cihaddır. Masum İmamlar dışında hiç kimse hiç bir zamanda ondan gani (ihtiyaçsız) değildir.
3- Nefisle cihad, bütün ibadetlerden, hatta mücahidin canından geçerek şehadetle karşı karşıya geldiği silahlı cihaddan daha zordur. Zira hakka tamamen teslim olmak, bir ömür boyu nefsanî istek ve heveslerle mücadele etmek ve tekâmülün doğru yolunda ilerlemek, bir mücahidin bir kaç sabah savaş meydanında İslam düşmanlarıyla savaşmasından ve nihayet şehadet makamına erişmesinden çok daha zordur. Nefisle mücadele etmek ve savaşmak o kadar zordur ki, sürekli ve amansız bir cihad, birçok ıstıraba tahammül etme ve ilâhî teyitlerin olması dışında imkânsızdır. Dolayısıyla namazlarda devamlı: “Bizi doğru yola hidayet et” diyoruz. Tekâmülün doğru yolunda ilerlemek o kadar zordur ki, kutlu İslam Peygamberi, Allah-u Teâlâ’ya! “Allah’ım! Bir göz açıp kapayıncaya kadar beni kendi nefsime bırakma” diye dua etmektedir.

CİHAD VE İLÂHÎ YARDIMLAR
Gerçi nefisle cihad etmek çok zor olup onun için mukavemet, sebat, uyanık olma ve murakabeye gerek varsa da; her hâlükârda imkânsız olmayıp insanın saadeti için oldukça zaruridir. Eğer nefsimizle savaşmaya karar verir de bu işe başlarsak bu amelimiz Allah tarafından yardım görür.
Allah-u Teâlâ Kur’an-ı Kerim’de şöyle buyurmaktadır: “Bizim yolumuzda cihad edenlere şüphesiz onları yollarımıza hidayet ederiz.”[49]
Allah’ın rızasını kazanmak için kendi nefsi ve istekleriyle savaşan kimseye ne mutlu! Her kim nefsanî heveslerin ordusunu alt ederse Allah’ın rızasını kazanmıştır ve her kim cihad ve Allah’ın karşısında huzu ve huşu etmek vasıtasıyla aklını nefs-i emmaresine komşu ederse büyük bir saadete ulaşır. Allah ile O’nun kulu arasında nefs-i emmare ve nefsi isteklerden daha karanlık ve daha korkunç bir örtü yoktur; onların kökünü kurutmak için ise Allah’a muhtaç olma duygusu, huzu-huşu, açlık ve susuzluk (oruçlu olmak) teheccüd ve geceleyin ibadet için uyanık kalmaktan daha iyi bir silah yoktur. Böyle birisi ölürse şehittir ve kalırsa nihayet büyük rızvana ulaşıverir. Allah-u Teâlâ Kur’an-ı Kerim’de şöyle buyuruyor: “Bizim uğrumuzda cihad edenlere, biz şüphesiz yollarımızı gösteririz.” Kendi nefsini ıslah etmek için senden daha fazla çalışan bir mücahidi gördüğünde kendi nefsini azarla, kına ve onu daha fazla murakabeye teşvik et. Allah’ın emir ve nehiyleriyle kendi nefsin için bir dizgin yap. Yaramaz, tecrübesiz egitilmemiş bir köleyi terbiye eden kimse gibi kendi nefsini iyiliklere doğru yönlendir. Resulullah (s.a.a) o kadar namaz kılardı ki mübarek ayakları şişerdi ve itiraz edenlerin cevabında ise: “Allah’a şükreden bir kul olmayayım mı?” buyuruyordu. Resulullah (s.a.a) ibadete ciddiyet ve ehemmiyet vermekle ümmetine ders verirdi. Öyleyse hiçbir zaman çaba harcamaktan, ibadet ve riyazetten gafil olmayınız. Biliniz ki eğer ibadetin tadını ve bereketlerini görür de kalbinizi ibadetin nurlarıyla nurlandırırsanız sizi parça parça etseler bile yine de ondan bir saat olsun el çekemezsiniz. O halde ibadetten yüz çevirmenin, günahtan sakınma ve ilahi muvaffakiyetlere yönelme yarışmasının faydalarından mahrum olmaktan başka bir sonucu olmayacaktır.”[50]
Nefisle cihad, aynen silahlı cihad gibidir. Düşmana her ne kadar darbe inerse ve askerler tarafından her ne kadar düşman mevzisi fethedilirse düşman o kadar zayıflar, askerler güçlenir ve ilerdeki darbeler ve fetihler için daha hazırlıklı olurlar. Allah-u Teâlâ’nın buyurduğu ilahi sünnet de budur: “Allah’ın dinine yardım edecek olursanız o da size yardım eder ve adımlarınızı sağlamlaştırır.” Nefisle cihad da da böyledir. Nefs-i emmare’ye her ne kadar darbe iner ve onun meşru olmayan istek ve hevesleriyle muhalefet edilirse nefıs o kadar zayıf düşer, siz ise daha bir güçlenir ve sonraki fetihler için daha hazırlıklı olursunuz. Aksine, her ne kadar uyuşuk ve gevşek davranır ve nefsin isteklerine teslim olursanız siz zayıflarsınız, o ise güçlenir ve sonraki fetihler için daha hazırlıklı olur.
Ancak nefsinizi tezkiye etmeğe çalışırsanız; Allah tarafından teyid olursunuz-yardım görürsünüz ve her geçen gün nefs-i emmare’ye daha fazla musallat olur ve onu daha iyi kontrol edersiniz. Ama nefsin istekleri ve askerleri karşısında meydanı boşaltacak olursanız onlar daha güçlenir ve daha fazla musallat olurlar size.

Nefse Galip Gelme Ve Onu Kontrol Etme

Necat KARAKUŞ

Vazifeyi Yapmak Mutluluk Sermayesidir
Vazifeyi yapmak, insanı canı gönülden koruyan ve onu mutluluk yoluna çıkaran şefkatli bir anne gibidir. Filozoflar şöyle diyor: Vazifeyi yapmak bir kapıdan çıkarsa, bedbahtlık diğer kapıdan içeri girer.
Resulullah (s.a.a) buyuruyor ki:
“Fırsatlar bulutlar gibi (gelip) geçmektedir; onları ganimet bilin, vazifeyi yapmakta tembellik etmeyin, bugünün işini yarına bırakmayın.”
Eğer bugün vazifeyi yapmaz iseniz, yarın pişman olursunuz ve bu pişmanlığın size bir faydası olmaz.
Hz. Ali (a.s) da şöyle buyuruyor:
“Kalk, fırsatı ganimet say, onu değerlendir! Aksi takdirde geçmişin hasreti ve geleceğin arzusunun hiçbir faydası olmayacaktır. Zira geçmiş geçmiştir, gelecek de gelmemiştir; bu iki vaktin arasındaki fırsatı, mutluluğa erişebilmek için ganimet bilip vazifeyi yapmalısın.”
Vazifeyi Bilmek
Her Müslüman, İslâm’ın yüce öğretilerini Kur’an-ı Kerim’den alıp Peygamber-i Ekrem (s.a.a)’in ve onun belirlediği ilâhî evliyanın beyanlarına müracaatla vazifesini teşhis etmeli ve onu yapmaya gayret göstermelidir. Zira Resulullah (s.a.a) buyurmuştur ki:
“Ben aranızdan ayrılıyorum, ama aranızda iki değerli sermaye (Kur’an ve Ehl-i Beyt) bırakıyorum; onlara sarıldığınız müddetçe kesinlikle sapıklığa düşmezsiniz.”
Her Müslüman’ın vazifesi ile ilgili bir araya toplanmış olan değerli risalelerden biri de İmam Zeynelabidin (a.s)’ın “Hukuk Risalesi”dir. İlâhî ilmin kaynağından ilham alınmış olan bu kitapta her ferdin diğerlerine karşı vazifesi kâmil bir şekilde açıklanmıştır. Onu özet olarak üç bölüme ayırabiliriz:
1- İnsanın Allah’a karşı vazifesi.
2- İnsanın kendisine karşı vazifesi.
3- İnsanın diğerlerine karşı vazifesi.
İnsanın Allah’a Karşı Vazifesi
Mutluluğun ilk şartı Allah’ı tanımaktır. Zira varlık âlemini bu azametle yaratan Allah’tır ve bu âlemdeki bütün güzellikler ve kemaller O’ndandır. Binaenaleyh ilk önce varlık âlemini yaratanı tanımalı ve daha sonra O’nun dergâhına tazimde bulunmalıyız. Çünkü Kur’an-ı Kerim’in nassıyla, cin ve insanların yaratılışının illet-i gaîsi (gayesi) tek olan Allah’ı tanımak ve O’na ibadet etmektir.[1] Öyleyse sadece Allah’ın emirlerine uymak, O’nun rızasını elde etmek ve emirlerinden çıkmamak gerekir.
Kendini Tanıma
İnsan Allah’ı tanıdıktan sonra kendisini tanımalıdır. Kedisini tanımadıkça ve kendi gerçek değerini idrak etmedikçe kendi kadir ve kıymetini bilmez. Ey insan, şunu bilmelisin ki yer ve gök varlıklarından hiçbirisi senden üstün değildir. Bunlar senin için ram edilmiştir, fakat sen kendi kadrini bilmeyerekten kendini bedava olarak ona buna satmışsın. Eğer kendi değerinin bilincinde olursan, kendini ucuza satmazsın. Sen, Allah Teâlâ’nın seni kendi halifesi olarak seçtiği bir yaratıksın.[2]
Allah, sadece seni yaratmakla övünmüş ve iftihar etmiştir.[3]
Varlıklar arasında keramet ve şerafet tacını senin başına koymuştur. [4]
Yüce Allah, bir hadis-i kutside de şöyle buyurmuştur:
“Ey insan, bütün varlık dünyasını senin için ve seni de kendim için yaratmışım.”
Öyleyse kendi kadrini bil ve kendini Allah’tan başkasına satma; aksi takdirde zararlı çıkarsın.
Hz. Ali (a.s) şöyle buyuruyor:
“Ey insan, kendi değerini bil! Sen, küçük bir cisim olduğunu mu sanıyorsun? Oysaki büyük bir âlem sende özetlenip dürülmüştür.”
O hâlde, kendi kadrini bil ve ömrünü Allah’ın rızası dışında sarf etme.
Kur’an-ı Kerim’de şöyle buyurur:
“Görmüyor musunuz ki Allah, göklerde ve yerde olanları emrinize amade kılmış, açık ve gizli nimetlerini sizin için genişletip tamamlamıştır.”[5]
Öyleyse mutluluk yolunda bunca değerli sermayelerden faydalan ve vazifeyi yapmakla mutluluğa kavuş.
İnsanın Kendisine Karşı Vazifesi
İnsan iki zıt ve muhtelif güçten yaratılmıştır; biri melekutî, diğeri ise şeytanî. Melekutî güç onu iyiliğe, şeytanî güç ise onu kötülüğe doğru çekmektedir. Bu iki zıt ve çelişik güç daima birbirlerini mağlup etmek için çaba sarf ederler, insanın kalbini kendilerine savaş alanı yaparlar. Bu savaş alanından muzaffer olarak dışarı çıkan, yani melekutî gücü şeytanî gücüne galip olan kimse en mutlu kimsedir.
Ama heva ve heveslerine esir düşen, fazilet ve takva meleğini şeytanî isteklerle bağlayan ve bu dahilî düşmanı kendi akıl ve ruhuna musallat kılan kimse, ne de bedbaht ve zavallı kimsedir.
Hz. Ali (a.s) buyurmuştur ki:
“Sizin en katı dâhilî düşmanınız, nefsi isteğinizdir.”
Zira hiçbir düşman bu dâhilî düşman kadar insana zarar vermez. En büyük cihat, nefse karşı yapılan cihattır. Hz. Resulullah’ın ashabı savaştan döndüklerinde onlara şöyle buyurdu:
“Şimdi siz küçük cihattan döndünüz ama büyük cihadınız duruyor. O büyük cihat, nefse karşı cihattır.”
Hz. Ali de şöyle buyuruyor:
“Eğer şecaat ve yiğitliğinizi denemek istiyorsanız, nefsi istekler karşısında direnişinize bakın; kim nefsi isteklerine galip gelirse, daha şecaatlidir.”
Güreşte bir kahramanı alt etmek yiğitlik değildir; yiğitlik, savaş vakti nefs-i emmaresini yenen kimsedir.
Kendini Koruma
Herkesin şahsiyeti ve değeri, nefsi isteklerin karşısında kendini koruma derecesine bağlıdır; aksi takdirde denizde fırtınaya yakalanan bir kayık gibi daima sarsıntı ve ıstırap hâlinde olacaktır. Kendisine hâkim olmayan kimse, hiçbir zaman mutluluk yüzü görmeyecektir, bir sivrisinek gibi fırtınalar karşısında savrulacaktır. Ama nefsi isteklerine hâkim olan kimse, kendi vücut gemisini zamanın tehlikeli okyanuslarında şecaat ve ustalıkla ileri götürebilen bir kaptana benzer; zorlu fırtınalar onu yüce hedefine ve mutlu hayatına doğru ilerlemekten alıkoymaz.
Yaratılışın Hedefi
Biz seyir, tekâmül ve insaniyetin kutsal hedefine ulaşmak için dünyaya gelmişiz. Allah tarafından peygamberlerin ve onların hayat bağışlayıcı emirlerinin gelmesi, bizi sonsuz mutlu bir hayata kavuşturmak içindir. Zira İlahî elçilerin gelmesi; insaniyeti diriltmek, istidatları filizlendirmek ve insanların değerli cevherlerini ortaya çıkarmak içindir. Zira insanlar altın ve gümüş madenleri gibi madenlerdir.
Bu yüzden Resul-i Ekrem şöyle buyurmuştur:
“Ben güzel ahlâkı tamamlamam için peygamberliğe seçildim”
Kemâle Doğru
Bizim hareket çizgimiz bellidir; hepimiz insanlığın nihayet derecesi ve Hakk’a yaklaşmak olan mutlak kemâle doğru hareket etmekteyiz.[6]
Hakk’a yaklaşmak ve mutlak kemâle erişmek için ilâhî sıfatları vücudumuzda bulundurmalıyız; aksi takdirde tabiatın yaratıcısına muhalif olarak gerileme seyri içerisinde kalırız. Örneğin; bir ağaç gelişip filizlenmekten geri kalırsa, kurur; kuruyunca da kesilir ve sonuçta yakılıp kül olur.
Önümüzde engeller olsa da yavaş yavaş hedefe doğru ilerlemeliyiz ve ümitsizliğe kapılmamalıyız. Suç olursa, kendimizdedir; hiç kimse suçumuzun sorumlusu değildir.
Direniş ve Sabır
Hayatın bu tehlikeli yolculuğunda çalışıp çaba sarf etmemiz ve direnişli olmamız gerekir. İlk önce hedefimizi -ki en yüce hedef de Allah’tır- belirlemeliyiz. Sonra Allah’ın rızasını kazanmaktan ibaret olan hedefe ulaşma yolunu teşhis etmeliyiz.
“Şüphesiz, ‘Bizim Rabb’imiz Allah’tır’ deyip de dosdoğru bir istikamet tutturanlar (yok mu), onların üzerine, ‘Korkmayın ve hüzne kapılmayın, size vadedilen cennetle sevinin.’ diye melekler iner.”[7]
Mutluluğun İki Büyük Sebebi
Kur’an-ı Kerim’de defalarca insanın mutluluk ve saadetinin şu iki etkene bağlı olduğu vurgulanmıştır:
1) Allah’a iman etmek.
2) Salih amel yapmak.
O ayetlerden biri şudur:
“Erkek olsun, kadın olsun mümin olarak kim salih bir amelde bulunursa, hiç şüphesiz, biz onu güzel bir hayatla yaşatırız ve onların karşılığını, yaptıklarının en güzeliyle mutlaka veririz.”[8]
Başarının Sırrı
Başarının sırrı, ilk önce Allah’a gerçek olarak iman etmektir. Zira ıztırap ve üzüntüler saldırdığında sığınacağımız en iyi yer, bizi koruyan Allah’ın sonsuz lütfuna iltica etmektir. Bildiğimiz gibi yaşantı fırtınalı bir denize benzer daima hâlden hâle değişmektedir. Öyleyse kendimiz için bir sığınak yeri bulmalıyız; mihnet ve üzüntüden kurtulup vazifemizi yapmaya koyulmalıyız. Allah’ı anmaktan başka hiçbir şey ruhumuzun rahatlığına sebep olamaz. Nitekim Allah Teâlâ şöyle buyuruyor:
“Bunlar, iman edenler ve kalpleri Allah’ın zikriyle mutmain olanlardır; kalpler yalnızca Allah’ın zikriyle mutmain olur.”[9]
“Bilin ki Allah’ın velileri için bir korku yoktur ve onlar mahzun da olmazlar.”[10]
Çünkü onlar, Allah’ın her anda gücünün nihayetinin olmayacağını ve onları koruyacağını çok iyi bilmekteler.
Nitekim Hz. Sadık (a.s) şöyle buyurmaktadır:
“Müminler sağlam bir dağ gibidirler, fırtınalar onları yerlerinden oynatamaz.”
İnsan öyle bir yere ulaşır ki Allah’tan başka bir şey görmez. Öyleyse bak gör, insanın makamı ne kadar yücedir.
Bedbahtlığın İki Büyük Sebebi
Şeytanî iki büyük etken olan gazap ve şehvet, insanın bedbahtlık ve helâketine sebep olmaktadır. Zira akıl ve dinin buyurduğu şekilde olmaksızın kayıtsız şartsız onlara uymak insanı, yüce insaniyet makamından aşağı düşürür; hayvanlık derecesine kadar, hatta Kur’an’ın nassıyla daha aşağıya bile düşürür.[11]
Şehvetin Tehlikeleri
Bazı akılsızlar kendi şahsiyet ve insanî değerinden o kadar gafiller ki ellerinde olan maddî ve manevî sermayelerini şehvete (nefsî isteklere) uyarak boşu boşuna elden verirler; bir an hevese uymakla ömür boyu pişmanlık duymak mecburiyetinde kalırlar.
Heva ve heves peşinde koşmak, bugün genç nesli kötü bir duruma düşüren büyük bir tehlikedir. Hayatlarının baharı olan gençlik günlerini heva ve heveslere uyarak geçirirler, ihtiyarlık döneminde ise ömür sermayelerini nasıl boşu boşuna heder ettiklerini anlar ve teessüf etmeye başlarlar; bunun da artık onlar için hiçbir neticesi olmaz.
Ey genç, itaat yolunu bugün tut.
Artık yarın ihtiyarlıktan gençlik doğmaz.
Yaşantıda uzak görüşlü ve tedbirli davranmak ve beklenmedik olaylara karşı mücadele vermek için kuşanmak gerekir. Hayat mücadelesi alanında muzaffer olan kimseler, yıllar boyunca çile ve üzüntüler çekmiş ve mücadele için kendilerini hazırlamışlardır.
Allah Teâlâ buyuruyor ki:
“Doğrusu insana kendi (emek ve) çabasından başkası yoktur. Şüphesiz kendi (emek ve) çabası da görülecektir.”[12]
Bu iki dâhilî asi güç (şehvet ve gazap), akla tâbi olmalıdır. Önemli olan insanın yaşam sahnesinde hem dâhilî düşmana ve hem de haricî düşmana karşı savaşmasıdır. Ama daha önemli mücadele, iman evinde yerleşen hırsıza karşı mücadele vermektir. Zira bu düşman, daima vesvese ederek gazap ve şehvetin iktiza ettiği kötü işlere ve insanlığa aykırı olan şeylere doğru bizi sürüklemektedir. Daima uyanık olmalıyız ve bu ocak söndürücü düşmana karşı savaşmalıyız; aksi takdirde bu dâhilî düşman bizi bedbaht eder.
Gazabın Tehlikeleri
Sinir, gazap, öfke vs. insanın huzurunu bozan ve sahibini bedbahtlığa sürükleyen etkenlerdendir. Bu etkenlere duçar olanlarda rahatlık ve huzur diye bir şey bırakmaz.
Eğer ilk günden beri bu tehlikeli düşmanın bize musallat olmasına titizlikle mani olsaydık, kendi rahatlığımıza ve diğerlerinin rahatlığına büyük bir katkımız olurdu. Bir adama sinirlenmek istediğiniz zaman bir an durup düşünün. Geçmişte bir an sinirlenmekle ne kadara üzüntülere duçar olduğunuzu ve ne kadar maddî ve manevî zarar gördüğünüzü hatırlayın. Eğer bir an serkeş nefsin yularını elinizde bulundurmuş ve sinirlerinize hâkim olmuş olsaydınız, o üzüntülü ve gamlı günler rahatlık ve huzurla geçmiş olacaktı.
Eğer kendinize acıyorsanız, siniri kendinizden uzaklaştırın. Uzaklaştırdığınızda sinirinizin ateşi söner ve bu ocak söndürücü belâdan kurtulmuş olursunuz. Birkaç gün geçtikten sonra sinirlenmek için bir bahane bulamadığınızda rahatlık ve huzurun tadını o zaman anlarsınız. Bir müddetten sonra sabır ve vakarın ne miktarda sevinç verici olduğunun farkına varırsınız. Gazap gücü olan bu nefis heyulasının elinden kurtulmuşsanız, kendinizi mutlu görmelisiniz. Çünkü fesat etkenlerinden birini ayak altına alıp insanlığın kemaline doğru bir basamak yukarı çıkmışsınız. Bu yüzden Allah Teâlâ da bu vasıflara sahip müminler hakkında şöyle buyuruyor:
“Onlar, öfkelerini yenenler ve insanlardan bağışlama ile vazgeçenlerdir. Allah iyilik yapanları sever.”[13]
Makalenin Özeti
Vazifeyi yapmak, insanı mutluluğa doğru götürür. Vakti ganimet bilip geçici fırsatlardan yararlanmamız gerekir. Bugünün işini yarına bırakmamalıyız. Zira geçmişin hasretinin faydası olmaz. Zamanı kaybetmeden gereken vazifeyi çaba sarf ederek tamamıyla mükemmel bir şekilde yapmalıyız. Elbette vazifeyi yapmanın şartı, vazifeyi bilmektir. Dünyanın ve vücudumuzun yaratılışından hedefin ne olduğunu bilmemiz gerekir.
Daha sonra bu kutsal hedefe ulaşmak için yaşantı programımızı iyice bilmeli ve bunları bildikten sonra, mutluluk ve saadete erişmemiz için sabır ve havsalayla hedefe doğru etkili adımlar atmalıyız... Bu kutsal hedefe ulaşmak, şu üç vazifeyi bilmeksizin mümkün değildir:
1- İnsanın Allah’a karşı vazifesi.
2- İnsanın kendisine karşı vazifesi.
3- İnsanın diğerlerine karşı vazifesi.
Peygamberlerin ne için gönderildiklerini de insanın bilmesi gerekir. Onlar; insanları, tahrip edici heva ve heves güçlerinin pençesinden kurtarmak, Allah’ın insanlarda emanet bıraktığı insanî sıfat ve faziletleri diriltmek ve bu istidatlarla insanı insaniyet kemaline ulaştırmak, Allah’a yakınlaştırmak ve melekût âlemini seyredeceği bir makama eriştirmek için gelmişlerdir. Bu en son tekâmül seyri, iki büyük amil (Allah’a iman etmek ve salih amel) olmaksızın insan için mümkün değildir. Kur’an-ı Kerim’de de insanın saadet ve kemalinin bu iki amile bağlı olduğu apaçık bildirilmektedir.
İlk önce temel dinî inançlara istidlâl ve burhanla itikat etmek, Allah’ı hazır ve nazır bilmek ve daima O’nu anmak, saadet ve mutluluğun şartlarındandır. Bu iman ruhu ve ihlâsla, dinî vazifeleri ve ilâhî emirleri mümkün olduğu kadar yapmamız gerekir.
Bu iki büyük güçle (Allah’a iman ve salih amelle) bedbahtlığa sebep olan iki amilin (şehvet ve gazabın) önünü almak, kayıtsız şartsız bunlara teslim olmamak ve onları nefsin heva ve heveslerine değil, akla uymaya mecbur kılmak gerekir. Mutlak kemale ermek, saadet ve mutluluğa kavuşmak ve bu dünyada huzurlu ve tatlı bir hayat yaşamak, ahirette ise Allah’ın sonsuz nimetlerinden yararlanmak için tam gücümüzle çalışıp gayret etmeliyiz.
Allah cümlemizi Allah’a inanan, Muhammed ve Ehl-i Beyt’ine canı gönülden bağlanan kimselerden kılsın. Âmin ya Rabb’el-âlemîn.

________________________________________
[1] KAYNAKLAR:
1- Zariyat/56.
2- Bakara/30.
3- Mü’minun/14.
4- Fecr/70.
5- Lokman/20.
6- “Elbette son varış, Rabb’ine olacaktır.” (Necm/42)
7- Fussilet/30.
8- Nahl/97.
9- R’ad/28.
10- Yunus/62.
11- “Onlar hayvanlar gibidir, hatta daha aşağılıktırlar.” (Araf/179).
12- Necm/39).
13- Âl-i İmran/134).

Mutluluk Anahtarı

1- Resulullah (s.a.a) şöyle buyurmaktadır
"Gerçekten ben, ahlâkî güzellikleri tamamlamak için gönderildim."
(Müstedrekü'l-Vesail, c.11, s.187)
2- Resulullah (s.a.a) şöyle buyurmuştur:
"Size mümini haber vereyim mi? Mümin, müminlerin nefisleri ve malları hususunda kendisinden âmânda oldukları kimsedir. Size Müslümanın kim olduğunu haber vereyim mi? Müslüman, Müslümanların elinden ve dilinden âmânda oldukları kimsedir. Muhacir ise kötülükleri kenara itip Allah'ın haramlarını terk eden kimsedir. Müminin mümine zulüm etmesi, onu yardımsız bırakması, gıybetini etmesi veya onu kendinden uzaklaştırması/kovması haramdır."
(el-Kâfi, c.2, s.235)
3- Resulullah (s.a.a) şöyle buyurmuştur:
"Müminin şerefi gece (ibadet için) kıyam etmesidir. Müminin izzeti ise insanlardan müstağni ve ihtiyaçsız olmasıdır."
(Biharu'l-Envar, c.77, s.20)
4- Emirü'l-Müminin İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur:
Adamın birisi Resulullah'ın (s.a.a) yanına gelerek şöyle dedi:
"Bana, (yaptığım takdirde) Allah ve kullarının beni seveceği, Allah'ın malımı çoğaltacağı, bedenimi salim / sağlıklı kılacağı, ömrümü uzatacağı ve beni seninle haşr edeceği bir ameli öğret."
Bunun üzerine Hz. Peygamber (s.a.a) şöyle buyurdu:
"Bu dediğin amelin altı hasleti vardır ki bu altı haslet de diğer altı haslete muhtaçtır: Allah'ın seni sevmesini istiyorsan ondan kork ve sakın, insanların seni sevmesini istiyorsan, onlara iyilik et ve ellerinde olan şeyleri kendilerine ver (onlardan alma). Allah'ın malını çoğaltmasını istiyorsan zekât ver, Allah'ın bedenini sağlıklı kılmasını istiyorsan çok sadaka ver, Allah'ın ömrünü uzatmasını istiyorsan, sıla-i rahimde bulun. Allah'ın seni benimle haşr etmesini istiyorsan Vahit ve Kahhar olan Allah karşısında uzun secdelerde bulun."
(Sefinetu'l-Bihar, c.1, s.599)
5- Emirü'l-Müminin İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur:
"Fitneye karşı iki yaşındaki deve gibi ol; onun ne binilecek sırtı, ne de sağılacak memesi vardır."
(Nehcü'l-Belâğa, Hikmetli Sözler, 1)
6- Hz. Hasan (a.s), annesi Fatıma'yı (a.s) sürekli komşuları ve diğerleri hakkında dua ederken gördüğünde, "Anneciğim, neden kendine dua etmiyorsun?" diye sordu.
Bunun üzerine Hz. Fatıma (a.s) şöyle buyurdu:
"Önce komşu, sonra ev"
(Keşfu'l-Gumme, c.2, s.25 ve Biharu'l-Envar, c.77, s.20)
5- İmam Ali b. Hüseyin'e, "Nasıl sabahladın, Ey Resulullah'ın oğlu?" diye sorulunca şöyle buyurdu:
"Benden şu yedi sıfat talep edilir bir hâlde sabahladım: Allah-u Teâlâ benden farzları talep etti, Hz. Peygamber (s.a.a) sünnetini talep etti, ailem rızk ve yiyecek talep etti, nefsim şehveti talep etti, şeytan günahları talep etti, amellerin koruyucusu olan iki melek amelin doğruluğunu talep etti, ölüm meleği ruhu talep etti, kabir bedenimi talep etti ve ben, benden istenilen bu yedi sıfat arasında kalmış bir hâlde sabahladım."
(Biharu'l-Envar, c.76, s.15)
6- İmam Cafer Sadık (a.s) şöyle buyurur:
"Şüphesiz ki her şey müminden korkar, zira mümin Allah'ın dininde aziz ve güçlüdür. Aynı zamanda mümin hiç bir şeyden korkmaz. Bu her müminin göstergesidir."
(Biharu'l-Envar, c.67, s.305)
7- İmam Cafer Sadık (a.s) şöyle buyurmuştur:
"Değiştirmeye gücü yetmediği hâlde Allah'a isyan edilen bir toplantıya katılması mümine yakışmaz."
(el-Kâfi, c.2, s.374)
8- İmam Cafer Sadık (a.s) şöyle buyurmuştur:
"Kıyamet günü olunca insanların bir kısmı kalkıp cennetin kapısına gelir ve kapıyı çalmaya başlarlar. Onlara, "Siz kimsiniz” denir. Onlar, "Biz sabır ehliyiz" derler. Kendilerine, "Neye sabrettiniz?" diye sorulur. Onlar, "Biz Allah'a itaat ve isyan hususunda sabrettik." derler.
Allah azze ve celle şöyle der: "Doğru söylüyorlar, onları cennete koyun." Bu da Allah azze ve celle'nin şu sözünün işaret buyurduğu şeydir: "Sabredenlere ecirleri, hesapsız olarak ödenir."
(el-Kâfi, c.2, s.75)
9- Haris b. Dilhas, İmam Rıza'nın (a.s) şöyle buyurduğunu nakletmektedir:
"Mümin şu üç sıfata sahip olmadıkça asla mümin olamaz: Rabbinden bir sünnet, Hz. Peygamber'den bir sünnet ve imamından bir sünnet üze-re... Rabbinden bir sünneti, Allah'ın sırlarını gizlemesidir. Nitekim Allah-u Teâla şöyle buyurmuştur:
"Görülmeyeni bilen Allah, görülmeyene kimseyi muttali kılmaz. Ancak Peygamberlerden, bildirmek istediği bunun dışındadır." [Cin, 26- 27]
Hz. Peygamber'inden bir sünneti insanlarla iyi geçinmektir. Şüphesiz Allah azze ve celle Hz. Peygamberine insanlar ile iyi geçinmeyi emretmiş ve şöyle buyurmuştur: Sen af yolunu tut, bağışla, uygun olanı emret, bilgisizlere aldırış etme." [Maide, 199]
İmam ve velisinden bir sünnet ise fakirlik ve hastalık durumlarında sabretmesidir. Nitekim Allah-u Teâla şöyle buyurmuştur: "Lakin iyilik... zorda, darda ve savaş alanında sabredenlerdir." [Bakara, 177]
(Uyun-u Ahbari'r-Rıza, c.1, s.256)
10- İmam Cevad (a.s) şöyle buyurmuştur:
"Mümin insan şu üç haslete muhtaçtır: Allah'tan bir başarı, kendinden bir öğütçü ve kendisine nasihat edenlerin nasihatini kabul etmek."
(Munteha'l-Amal, c.2 s.554)

Hadislerde Güzel Ahlâk

Şiaların dördüncü önderi olan İmam Zeyn-el Abidin (a.s)"den nakledilen “Hukuk Risalesi” kitabında Müslümanların bir birlerine olan haklarını beyan etmiştir. O haklardan bazıları şunlardır “din kardeşinin hakkı, komşu hakkı, akraba hakkı, öğrenci ve öğretmen hakkı, köle ve sahip hakkı, dost arkadaş ve ortak hakkı, hükumet eden ve ona uyanların hakkı, istişare eden ve edilenin hakkı ve.
Burada Müslümanların birbirlerine karşı olan bazı haklarını beyan edeceğiz:
1)-Bir Müslüman kendisi için istediği bir şeyi din kardeşi içinde istemelidir ve kendisi için istemediği bir şeyi onun içinde istememeli ve ona layık görmelidir.
2)-Bir Müslüman diğer bir Müslümanı eli ve dili ile rencide etmemelidir.
3)-Müslüman diğer bir Müslüman karşısında mütevazı olmalı ve tekebbürken kaçınmalıdır.
4)-Müslüman kardeşi aleyhinde söylenen şeyleri kabul etmemeli, arabozucuların sözlerini dinlememeli, hata ve kusurlar peşinde olmamalı ve eğer birinin ayıbını görür veya anlarsa onu yayıp kardeşini rüsva etmemelidir.
5)-Küsmekten ve irtibatını kesmekten kaçınmalıdır ve eğer dargınlık veya küskünlük doğarsa onu üç günden fazla uzatmamalıdır. Fazilet ve üstünlük, barışmak ve anlaşmak için ilk adımı atan kimsenindir. Unutulmamalıdır ki bu dargınlık arttıkça Şeytanda sevinecektir.
6)-İzinsiz ve habersiz olarak mümin kardeşinin evine girmemeli ve eğer mümin kardeşinin evine, odasına veya iş yerine girmek isterse önce izin almalıdır.
7)-Başkaları ile görüşmede güler yüzle tatsızlığı, düşmanlığı ortadan kardıracak şekilde yani kardeşinin kalbindeki hüzün ile kederin yerini sevinç ile neşeye bırakacak bir şekilde davranmalıdır. Zira bunun Allah-u Teâlâ yanında büyük mükâfatı vardır.
8)-Ahdine vefa etmeli verdiği sözü yerine getirmeli ve yalan vadeden kaçınmalıdır.
9)-Müslümanlara karşı insaflı olmalı yani kendisine davranılmasını istediği gibi başkalarına davranmalıdır.
10)-Büyüklerine saygılı olmalı ve kendinden küçüklere karşı sevgi ve muhabbet göstermelidir.
11)-Birbirine dargın olan Müslümanların arasını bulmalı ve onları barıştırmalıdır.
12)-Müslümanların ayıbını örtmeli ve onların haysiyetini korumalıdır.
13)-Müslümanların ona karşı kötü zanda bulunacakları ortamlardan kaçınmalıdır.
14)-Müslümanların ihtiyaçlarını gidermeli ve sorunlarını halletmek için çalışmalıdır.
15)-Bir Müslümanın arkasından haysiyetini ve şerefini korumalı ve eğer biri herhangi bir Müslümana iftira atarsa o Müslümanı savunmalı ve elinden geldikçe o iftirayı ondan uzaklaştırmalıdır.
16)-Müslüman kardeşine selam vermeli ve onunla tokalaşıp görüşmelidir.
17)-Ziyaret, görüşme (vefatından sonra)cenaze merasimi, kabrini ziyaret, ailesine başsağlığı ve dua etmek gibi şeyler de bir Müslümanın diğer bir Müslümana karşı görevlerindendir.

Müslüman Hakları

İrfan ve Ahlak

Uncategorized

Kitaplar

Makaleler

İnsanlar

Yayıncılar

Organizasyonlar

Media

Title

Topic

Editor

Interpreter

Scholar

Publisher

Publication year

ISBN

Books

Articles

Owner

Manager

Chief Editor

Address

International Standard Serial Number

Magazines

Type

Characters

Founded Year

Publishers

Organizations

Image categories

Video categories

Voice categories

Multimedia

İslam kaynakları internet sitesi, İslam kaynaklarının toplanması, düzenlenmesi ve yayınlanmasını sağlayan genel bir sitedir. Bu kaynaklar, İslam’ın ilk günlerinden itibaren mesaj getiren (Hz. Peygamber (s.a.a)) ve ondan sonra bu dinin büyükleri, araştırmacıları, İslami ilimler havzası alimleri ve düşünürleri tarafından sunulmaktadır.

Islamic sources

Kur'an Metni

İslami Bilimler

Şiirler

Diger Konular

İrfan ve Ahlak